Radiacja adaptacyjna ssaków

Radiacja adaptacyjna ssaków



Ssaki - tak samo jak inne zwierzęta - żyją w określonym środowisku. Na kuli ziemskiej można je spotkać praktycznie wszędzie: na lądzie, w morzu, w rozmaitych warunkach klimatycznych i geograficznych. Większość gatunków żyje w tych samych częściach świata od tysiącleci. Stopniowo dostosowywały one tryb swego życia do określonego otoczenia. Otoczenie to nazywamy środowiskiem lub warunkami naturalnymi. Warunki naturalne są bardzo zróżnicowane i dlatego odpowiadają tylko określonym zwierzętom.

Radiacja adaptacyjna - czyli powstanie w procesie ewolucji z jednego gatunku wielu gatunków, z których każdy przystosowany jest do odrębnych warunków życia - widoczna jest u ssaków pomimo, że są one przedstawicielami najmniejszej liczby gatunków z pośród wszystkich grup istot żywych żyjących na kuli ziemskiej. Zwierzęta te przystosowały się do życia w lesie, w wodzie, w powietrzu, a także do życia na łąkach, w pobliżu wody i na pustyni.

Ssaki przystosowane do życia w wodzie dzielą się na uzębione - jak delfiny i kaszaloty, oraz fiszbinowce - jak płetwal błękitny. Przekształci one sobie kończyny przednie w płetwy, natomiast natomiast tylne kończyny zanikły. Zamiast nich posiadają na końcu ciała poziomą potężną płetwę, która jest głównym narządem ruchu. Dzięki opływowemu kształtowi ciała i braku owłosienia mogą szybciej i swobodniej poruszać się w wodzie. Zamiast owłosienia mają grubą warstwę podściółki tłuszczowej, które je ogrzewa. Nozdrza zewnętrzne usytuowane są na tyle głowy, co znacznie ułatwia oddychanie, ponieważ nie muszą całe się wynurzać, aby nabrać powietrza. Porozumiewają się ze sobą za pomocą ultra dźwięków, ponieważ one lepiej rozchodzą się w wodzie. Dodatkowo fiszbinowce posiadają zamiast zębów zwisające z podniebienia rogowe płaty, które umożliwiają oddzielenie planktonu od wody. Ssaki żyjące w pobliżu wody mają podobne cechy do ssaków wodnych np.: opływowy kształt ciała, jednak większością cech się różnią. Są one owłosione, ale także mają grubą warstwę tłuszczu pod skórą. Posiadają płetwowate kończyny tylne i przednie. Zwierzęta należące do tej grupy różnią się od siebie np.: foka i bóbr. Bobry żyją w Eurazji w Ameryce Północnej. Zamieszkują różnego rodzaju wody od małych potoków aż do jezior. Nad kopią nory, na podmokłych terenach budują żeremia (nawodne domki z chrustu i mułu w postaci dużych kopców), które zamieszkują całe kolonie. Aktywne są nocą i o zmierzchu. Przegradzają rzeki tamami utrzymującymi odpowiednio wysoki poziom wody. Bobry mogą także żyć w lesie, jeżeli jakiś strumyk przepływa przez las. Zwierzęta występujące w lecie są przeważnie małe lub średnie, są także zwinne. Posiadają maskujące ubarwienie. Wiele z nich wdrapuje się na drzewa aby zdobyć pokarm. Małe ssaki zagrzebują się w leśnej ściółce w poszukiwaniu pokarmu. W lasach przebywają także dziki, jelenie i daniele. Wychodzą one nocą na otwarte tereny aby znaleźć pokarm. Niektóre zwierzęta leśne spędzają większość życia ponad powierzchnią gruntu np.: urson, czyli gatunek jeżozwierza pędzący życie na drzewach. Klasycznymi przedstawicielami życia na drzewach są wiewiórki, które budują gniazda wysoko na drzewach. Polotuchy, czyli amerykańskie wiewiórki mogą przelatywać z gałęzi na gałąź. Nietoperze, które wieszają się na gałęziach lub wchodzą do starych, opuszczonych dziupli, są najbardziej znanymi ssakami latającymi. Mają one świetnie rozwinięty słuch - mogą nawet wydawać i odbierać ultra dźwięki niesłyszalne dla człowieka. Pomaga im to w polowaniu na inne, mniejsze zwierzęta. Są także nietoperze roślinożerne. Posiadają błonę lotną między kończynami tylnymi a przednimi, oraz między ogonem a bokami ciała.

Zajęczaki są ssakami zamieszkującymi bezlesia. Mieszkają one w norach. Charakteryzują się rosnącymi przez całe życie czterema górnymi siekaczami, dobrze wykształconymi małżowinami usznymi, krótkim ogonem i stosunkowo długimi kończynami tylnymi. Zając szarak posiada owłosione stopy co zwiększ tarcie o podłoże na śliskiej nawierzchni i chroni przed urazami na ostrych łodygach traw. Są roślinożerne.

Przedstawicielem ssaków żyjących na pustyni jest dromader, czyli wielbłąd jednogarbny. Może on w ciągu wielu dni wytrzymać upał i brak wody, ponieważ zaczyna się pocić dopiero przy bardzo wysokich temperaturach ciała, a jego krew zagęszcza się powoli nawet przy braku wody. Płynna krew chroni go przed udarem słonecznym, zaś opóźnione wydzielanie potu przy wzroście temperatury, oszczędza wodę. Poza tym tłuszcz nagromadzony w garbie na grzbiecie ciała działa jak swego rodzaju parasol słoneczny. Stopy dromadera rozczapierzają się przy chodzeniu, by nie zapadły się w piasku, a w razie burzy piaskowej dromader może stulać nozdrza.