Napoleon Bonaparte

1.Pochodzenie Napoleona
15 sierpnia 1769 r. w mieście Ajaccio na Korsyce Letycja Bonaparte, dziewiętnastoletnia żona pewnego miejscowego szlachcica, urodziła dziecko. W ten sposób powiększyła się rodzina Carla Bonaparte, niezamożnego korsykańskiego adwokata. Nowonarodzonego chłopca nazwano Napoleon. Ojciec postanowił wychować go na modłę francuską (nie korsykańską) i gdy ten podrósł, umieścił go na koszt rządu w jednej z wojskowych szkół we Francji.

·Przewrót 9.11.1799r. Brumaire’a
Po powrocie z Egiptu do Paryża Napoleon przejął władzę nad wojskiem i zmusił Dyrektoriat do rozwiązania. Niedługo potem ogłosił nową konstytucję na mocy której:
-władzę w państwie przejął trzyosobowy Konsulat nominowany przez senat. Napoleon ogłosił się pierwszym konsulem oraz miał władzę wykonawczą i prawo inicjatywy ustawodawczej
-projekty ustaw przyjmowało lub odrzucało ciało prawodawcze, które nie miało jednak prawa dyskusji nad projektem

·Reformy Napoleona (były one prowadzone w latach 1799-1804, miały wzmocnić państwo francuskie):
-nowy podział administracyjny państwa
-wprowadzenie państwa policyjnego
-zniesiono wolność prasy (zlikwidowano większość tytułów pozostawiając tylko kilka np. „Monitor”)
-w 1800r. otwarto Bank Centralny stabilizujący pozycję waluty państwowej
-rozwinął się handel dzięki opiece nad kupcami i otwarciu nowych rynków zbytu
-chłopom zagwarantowano własność ziemi zagarniętej podczas rewolucji
-znormalizowano stosunki z Kościołem Katolickim (konkordat) nowi biskupi musieli składać przysięgę na wierność rządowi
-wprowadzono 4 kodeksy regulujące prawo (cywilne, handlowe, karne, polityczne)
-w 1804r. wprowadzono Kodeks Napoleoński zakładano w nim wolność osobistą , wyznaniową i równość wszystkich obywateli
Wprowadzenie cesarstwa – w 1804r. Napoleon Bonaparte koronował się na cesarza Francji, aby wzmocnić swoją pozycję, ponieważ bał się utraty niedawno zdobytej władzy. Decyzję koronacji poprzedzono plebiscytem. Napoleon przywrócił tytuły szlacheckie obdarowując nimi ludzi zasłużonych i swoją rodzinę

·Koalicje antyfrancuskie
I – 1793 (Anglia, Austria, Hiszpania, Holandia, Królestwo Neapolu, Parma, Państwo Kościelne, Portugalia, Toskania, Prusy)
W 1795r. trzy wielkie mocarstwa podpisują przymierze (tzw. trójprzymierze) a są to Rosja, Austria i Anglia
II – 1798 (Anglia, Austria, Rosja, Królestwo Neapolu, Portugalia, Turcja)
III – 1805 (Anglia, Austria, Rosja, Królestwo Neapolu, Szwecja)
IV – 1806 (Anglia, Austria, Rosja, Królestwo Neapolu, Szwecja, Prusy)
V – 1809 (Anglia, Austria, Hiszpania, Portugalia)
VI – 1813 (Anglia, Austria, Rosja, Prusy, Szwecja)

·Kampania włoska 1796-1797 – skierowana przeciw Austrii a jej sojusznikiem było Królestwo Sardynii. Jej celem były poty (Wenecja) oraz posiadłości Austryjackie na płw. Apenińskim
Zdobycze: Wenecja, Mediolan, Piemont, tereny Rzeszy leżące na zachód od Renu (z wyjątkiem Kolonii), Belgię, Lombardię. Austria natomiast uzyskuje tereny nazywane Republiką Wenecką, na miejscu Genui zostaje utworzony teren tzw. Republiki Liguryjskiej (zależnej od Francji). Powstaje też Republika Cisalpiniska z Lombardii oraz republiki Cyspadeńskiej.
Kampanię tą kończy pokój w Campo Formio.
15 lutego 1789 zostaje zajęty Rzym

·Kampania egipska 1798-1799 – przeciwko Anglii (I koalicji) celem było opanowanie Egiptu i Bliskiego Wschodu (aby zagrozić Anglikom w Indiach)

·Druga kampania włoska 1800-1804 – jej celem było opanowanie państw włoskich, pokonanie II koalicji, a w szczególności Austrii
Największe bitwy:
-Marengo – 1800 – przegrana Napoleona
-Hohenlieden – 1800 – wygrana Napoleona – ponowne opanowanie Piemont, Lombardii, Parmy ale strata Malty

·Kampania 1805 – skierowana przeciwko III koalicji (ostateczne pokonanie Austrii oraz zdobycie Wysp Brytyjskich)
Najważniejsze bitwy:
-Trafalgarem – przegrana Napoleona z Horacym Nelsonem w 1805
-Ulm – zwycięstwo Napoleona
-Brno – bitwa trzech cesarzy (Austerlitz) 2 grudnia 1805r - zwycięstwo Napoleona
zdobycze terytorialne: Wenecja, Itria i cała Dalmacja
Znaczne osłabienie Austrii poprzez utworzenie Związku Reńskiego

·Kampania 1806-1807 – przeciwko Prusom
Największe bitwy:
-Jena i Auerstadt (14.X.1806) wygrana Napoleona
-Iława (8.II.1807) w Prusach Książęcych
-Frydland (14.IV.1807) Rosja
pokój w Tylży (7-9.VII.1807)
zdobycze terytorialne – ziemie Prus aż po rzekę Niemen / wolne miasto Gdańsk
7.VI.1807 utworzenie z II i III zaboru pruskiego tzw. Księstwa Warszawskiego

·Kampania 1808-1809 – przeciw V koalicji. najważniejsze działania toczyły się w Hiszpanii w której wybuchło powstanie anty napoleońskie
najważniejsze bitwy:
-Somosierra (30.11.1808) udział polskiego szwadronu szwoleżerów
-Saragossa
-Tudola
-Talavera
oprócz tego Napoleon walczył z Austryjakami pod:
-Raszyn (1809)
-Wagram
-Raszyn
powiększyło się terytorium Księstwa Warszawskiego o III zabór Austryjacki

·Kampania rosyjska 1812-1813
Najważniejsze bitwy:
-Wilno
-Studzianka
-Witebsk
-Orsza
-Smoleńsk
-Borodino (17.IX.1812)
-Małojarosławiec
-Moskwa
Odwrót następuje przez rzekę Berezynę

·Kampania 1813-1814
-16-19 października 1813r pod Lipskiem dochodzi do największej bitwy kampanii, nazywanej bitwą narodów (Francja, Austria, Rosja, Prusy)
-31 marca wojska koalicji zajmują Paryż
-6 kwietnia 1814 Napoleon Abdykuje i udaje się na wyspę Elbę

·100 dni Napoleona (od 1 marca 1805 do 18 czerwca 1805)
-18 czerwca 1815 dochodzi do bitwy pod Waterloo – Napoleon na czele 74 tys. żołnierzy podejmuje próbę rozbicia Angielsko-Holendersko-Brunszwickiej armii dowodzonej przez angielskiego marszałka Wellingtona. Los bitwy na nie korzyść Napoleona przesądziło nadciągnięcie oddziałów pruskich.
-zesłanie Napoleona na wyspę św. Heleny gdzie 5 maja 1821r umiera.

·Kongres Wiedeński 1814-1815
Zasady Kongresu:
-restauracji – przywrócenia systemów polityczno ustrojowych sprzed rewolucji 1789r
-legitymizmu - uznanie, że władza monarsza pochodzi od Boga, a nie z woli ludu, wprowadzenie zasady iż bezprawne jest pozbawienie monarchy władzy przez poddanych, dążenie do przywrócenia dawnych dynastii
-równowagi europejskiej – polegającej na takim układzie sił aby żadne z mocarstw nie osiągnęło przewagi nad pozostałymi.

·Uczestnicy Kongresu
-Austria – k. Klemens Metternich
-Rosja – Aleksander I
-Anglia – Artur Wellington
-Prusy – Fryderyk Wilchelm III
Francja – Karol Talleyrand
Hiszpania
Portugalia

·Sprawa polska na Kongresie – z ziem Księstwa Warszawskiego odłączono Poznańskie i Bydgoskie wraz z Toruniem, tworząc z tych ziem Wielkie Księstwo Poznańskie, które miało mieć autonomię w obrębie Prus. Austria otrzymała obwód Tarnopolski oraz kopalnię soli w Wieliczce. Kraków wraz z najbliższą okolicą został wolnym miastem pod kontrolą trzech zaborców. Większość ziem Księstwa Warszawskiego otrzymała Rosja, tworząc z nich Królestwo Polskie połączone unią personalną z Rosją

·Sprawa niemiecka na Kongresie – utrzymano podział Niemiec, utworzono Związek Niemiecki składający się z 34 państw i czterech wolnych miast pod panowaniem Austrii. Wzrosła rola Prus które oprócz ziem polskich otrzymały 2/3 terytorium Saksonii, Pomorze Szwedzkie, w Nadrenii i Westfalii oraz Gdańsk.

·Ustrój Księstwa Warszawskiego (pokój w Tylży 7 lipca 1807) – było monarchią konstytucyjną. Jego władcą był Fryderyk August, król Saksonii, przedstawiciel dynastii Wettynów, który dostał tron polski jako lojalny sojusznik Francji. Konstytucja zniosła przywileje stanowe i wprowadziła równość wobec prawa. Ustanowiono prawa cywilne wzorowane na Kodeksie Napoleona. W prawie wyborczym wprowadzono cenzus majątkowy. Ludność chłopska na mocy konstytucji uzyskała osobistą wolność, ale nie posiadała prawa własności do uprawianej ziemi. Księstwo było państwem nie suwerennym. Formalnie pozostawało w przymierzu z Francją, ale w rzeczywistości było całkowicie od niej zależne, szczególnie w kwestii polityki zagranicznej i spraw wojskowych. Wyrazem tego braku suwerenności było utrzymywanie na terenach polskich armii francuskiej, powodującej rujnację gospodarki księstwa i zubożenie społeczeństwa.