Poezja i sztuka sentymentalna (tematy, gatunki, cechy) - konspekt.

I WSTĘP

1. Oświecenie
- nazwa związana jest z przeświadczeniem o szczególnej misji, jaką epoka miła odegrać w dziejach kultury europejskiej
-Oświecenie to inaczej „wiek rozumu” (Anglia), „wiek filozofów” (Francja), bo właśnie rozum miał być naturalnym światłem po okresie ciemności, jakim był Barok
-gwałtownie rozwinęła się filozofia, nauka; dokonywały się wielkie przemiany społeczne i polityczne
-za kolebkę Oświecenia uważa się trzy kraje zachodnioeuropejskie: Anglię (koniec XVII w.), Holandię i Francję (XVIII w.); w Polsce lata 40 – te XVIII w. – 1822 r. (publikacja „Ballad i romansów” A. Mickiewicza)

2.Światopogląd epoki
- krytycyzm (postrzeganie świata przez pryzmat myślenia racjonalnego i poddawania krytyce instytucji kościelnej i publicznej)
- racjonalizm (oparty na rozumie; źródłem poznania świata jest myślenie)
-deizm (Bóg nie ingeruje w świat, który stworzył)
-ateizm (zaprzeczenie istnienia Boga)
-empiryzm (źródłem poznania świata jest doświadczenie)
-utylitaryzm (użyteczne to, co jest dobre dla społeczeństwa)
-sensualizm (źródłem wiedzy są wrażenia zmysłowe)

II ROZWINIĘCIE

1.Kierunki w literaturze i sztuce (porównanie)
a)Klasycyzm
-tematy utylitarne
-cel dydaktyczny
-racjonalizm
-rozum
-ulubione gatunki: bajki, satyry, poematy heroikomiczne
-przedstawiciele: I. Krasicki, A. Naruszewicz

b)Sentymentalizm
-tematem przewodnim stała się natura i miłość
-odejście od funkcji dydaktycznej i tematyki utylitarnej
-przeciwstawiał się klasycyzmowi
-ulubione gatunki: sielanki (ukazują problemy miłosne, tęsknotę), powieści sentymentalne, liryka ludowa
-przedstawiciele: J. J. Rousseau (patron sentymentalizmu), F. Kniaźnin, F. Karpiński

2.Literatura
a)Franciszek Kniaźnin „Dwie Lipy”
-porównanie miłości do dwóch lip
-natura symbolizuje uczucia
-rzeka symbolizuje los, który rozdziela kochanków

b)Jean – Jacques Rousseau „Nowa Heloiza”
-powieść opisuje nieszczęśliwą miłość skromnego nauczyciela I jej arystokratycznej uczennicy
-utwór składa się z listów kochanków
-bohaterowie stali się wzorem sentymentalnych kochanków
-ich smutny los był dla Rousseau pretekstem do gwałtownej krytyki cywilizacji

c)Franciszek Karpiński „Do Justyny. Tęskność na wiosnę”

3.Sztuka
a)Hubert Robert „Ruiny łuku triumfalnego”
-dominuje smutek, nastrój przemijania
-łuk symbolizuje zwycięstwo, które teraz nie ma znaczenia (przemijanie)
-dominują zimne kolory (szary, niebieski, zielony)

b)Zygmunt Vogel „Ogród Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach”
-nastrój zadumy, nostalgiczny
-charakterystyczny temat – ogród angielski
-ukazana nieokiełznana przez człowieka natura i piękno otaczającego świata

III ZAKOŃCZENIE
-sentymentalizm to prąd artystyczny, który przeciwstawiał się klasycyzmowi
-tematem przewodnim stała się natura, problemy miłosne (a nie problemy społeczne)
-poeci odeszli od wzniosłego tonu, język jest bardzo tkliwy, brak funkcji dydaktycznej