Konstytucja Stanów Zjednoczonych (z poprawkami) - opracowanie

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki została ukończona 12 września 1787 i później ratyfikowana przez specjalne konwencje w każdym z 13 stanów. Konstytucja jest najwyższym prawem w Stanach Zjednoczonych i jest najstarszą narodową konstytucją, która nadal obowiązuje. Była wzorem dla wielu innych konstytucji powstających na całym świecie.

Siłą konstytucji jest jej prostota i elastyczność. Początkowo miała służyć jako podpora w rządzeniu 4 milionami ludzi w 13 stanach. Obecnie z tylko 27 poprawkami służy potrzebom 280 mln Amerykanów w 50 stanach, które są w wielu kwestiach różne.

- Stany Zjednoczone to federacja

- każdy stan ma własną konstytucję, godło, odrębny system prawny i sądownictwo, własną policję i skarb, elekcyjnych gubernatorów

- Władza dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą

- Władzę wykonawczą sprawują prezydent i sekretarze - nie tworzą oni gabinetu, gdyż wszystkie decyzje podejmuje jednoosobowo prezydent, a sekretarze są wyłącznie doradcami

- głową państwa i szefem rządu jest prezydent, wybierany na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych i pośrednich, dwustopniowych przez kolegium elektorów, których liczba równa jest liczbie przedstawicieli danego stanu w Kongresie

- wraz z prezydentem wybierany jest wiceprezydent, do którego kompetencji należy przewodniczenie w Senacie, a który zastępuje prezydenta w przypadku śmierci, usunięcia z urzędu lub ustąpienia

- prezydent jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych, powołuje ministrów w randze sekretarzy za zgodą Senatu, którzy są przed nim odpowiedzialni, mianuje sędziów Sądu Najwyższego i ambasadorów, kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną

- prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem, a jedynie konstytucyjną i za działania niezgodne z prawem może zostać oskarżony w drodze impeachmentu

- prezydent nie posiada formalnie inicjatywy ustawodawczej - ani on, ani jego ministrowie nie mogą uczestniczyć w obradach Kongresu - może jednak skierować orędzie do Kongresu

- prezydent posiada prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw Kongresu

- władza ustawodawcza należy do 2-izbowego Kongresu, złożonego z Senatu i Izby Reprezentantów

- w Senacie obowiązuje zasada równej reprezentacji każdego stanu - po 2 senatorów z każdego stanu

- Senat wybierany jest na 6-letnią kadencję, co dwa lata następuje zmiana 1/3 składu

- w Izbie Reprezentantów obowiązuje zasada, że liczba reprezentantów każdego stanu jest proporcjonalna do liczby ludności stanu (do czasu zniesienia niewolnictwa w stanach niewolniczych dodawano 2/3 z liczby niewolników, którzy nie posiadali praw wyborczych)

- Izba Reprezentantów wybierana jest na 2 lata w wyborach powszechnych, tajnych i bezpośrednich

- w samej konstytucji nie ma żadnych postanowień co do systemu wyborczego, toteż wybory odbywają się według ustawodawstwa stanowego, z tym, że pewne ustalenia w tej materii pojawiły się w poprawkach do konstytucji

- kompetencje Kongresu to przede wszystkim ustawodawstwo i uchwalanie budżetu

- władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego, złożonego z dożywotnich sędziów, mianowanych przez prezydenta w porozumieniu z Senatem, oraz sądów przysięgłych

- Pierwsze 10 poprawek do konstytucji z 1791 roku*to Karta Praw (Bill of Rights) - gwarantują one podstawowe prawa obywatelskie: wolność sumienia, wolność słowa i prasy, prawo zgromadzeń, gwarancja nienaruszalności własności prywatnej, prawo do adwokata w procesie sądowym, prawo do posiadania broni

- Pierwotnie senatorów wybierały parlamenty stanowe i dopiero 17 poprawka z 1913 roku wprowadziła bezpośrednie wybory senatorów

- 19 poprawka z 1920 roku przyznała prawo głosu kobietom

- 22 poprawka z 1951 roku wprowadziła zasadę, że urząd prezydenta można sprawować tylko dwukrotnie

- 26 poprawka z 1971 roku przyznała prawo głosu wszystkim obywatelom od 18 lat

1 poprawka gwarantuje obywatelom wolność wyznania, słowa, prasy oraz uznaje własność prywatną. Każdy obywatel ma prawo do spokojnych zgromadzeń lub do składania naczelnym władzom petycji o naprawienie krzywd.

2 poprawka zezwala obywatelom na posiadanie i noszenie broni.

3 poprawka mówi, że żołnierza podczas pokoju można zakwaterować tylko za zgodą właściciela, podczas wojny tylko w trybie, jaki określa ustawa.

4 poprawka mówi, że nie można naruszyć nietykalności osobistej poprzez nieuzasadnione rewizje. By przeprowadzić rewizję, należy mieć nakaz ściśle określający jej zasady.

5 poprawka mówi, że nie można nikogo pociągnąć do odpowiedzialności karnej bez aktu oskarżenia uchwalonego przez wielką ławę przysięgłych z jej własnej inicjatywy lub na wniosek prokuratora, chyba że sprawa dotyczy sił zbrojnych lądowych/morskich lub policji w czynnej służbie podczas wojny lub niebezpieczeństwa. Nie można nikogo karać dwa razy za to samo przestępstwo. Nikt nie może być zmuszony do zeznawania na swoją niekorzyść, ani tez zostać bez prawidłowego wymiaru sprawiedliwości pozbawiony życia, wolności lub mienia.

6 poprawka – oskarżonemu przysługuje prawo do szybkiego i publicznego procesu przed bezstronnym sądem przysięgłych tego stanu i okręgu, w którym przestępstwo zostało popełnione. Oskarżony ma też prawo do zawiadomienia o rodzaju i podstawie oskarżenia oraz posiadania adwokata.

7 poprawka -w prowadzonych sprawach cywilnych, w których wartość przedmiotu sporu przekracza dwadzieścia dolarów fakty ustalone przez sąd nie mogą być ponownie ustalane przez jakikolwiek sąd Stanów Zjednoczonych według innych zasad, niż wynikające z prawa.

8 poprawka - nie wolno żądać nadmiernych kaucji, wymierzać nadmiernych grzywien albo stosować kar okrutnych lub wymyślnych.

9 poprawka mówi, że wymienienie w konstytucji określonych praw nie oznacza zniesienia lub ograniczenia innych praw przysługujących ludowi.

10 poprawka-uprawnienia, których konstytucja nie powierzyła Stanom Zjednoczonym ani nie wyłączyła z właściwości poszczególnych stanów, przysługują nadal poszczególnym stanom bądź ludowi.

Główni twórcy konstytucji

Jerzy Waszyngton - amerykański mąż stanu, generał. Uczestnik wojny siedmioletniej 1756-1763. 1774-1775 członek Kongresu Kontynentalnego. Naczelny dowódca w wojnie amerykańskiej o niepodległość (1775-1783). Odniósł szereg zwycięstw, m.in. pod: Trenton (1776), Princeton (1777), Saratogą (1777) i Yorktown (1781). W 1787 przewodniczył federalnej konwencji konstytucyjnej.Pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych 1789-1797 (dwie kadencje, odmówił kandydowania po raz trzeci, co stało się precedensem). Przyczynił się do uporządkowania systemu podatkowego, pieniężnego, bankowego oraz spłaty długu narodowego. Popierał federalistów, w polityce zagranicznej zwolennik neutralności USA.

Aleksander Hamilton - amerykański polityk i finansista. W latach 1782-1783 delegat do Kongresu Kontynentalnego. W 1789 mianowany przez prezydenta sekretarzem skarbu, pełnił tę funkcję do 1795.Czołowy działacz Partii Federalnej. Dążył do stworzenia systemów i urzędów ogólnopaństwowych, które uszczuplały kompetencje władz stanowych. Położył duże zasługi w stworzeniu jednolitego dla całych Stanów Zjednoczonych systemu bankowo-finansowego.Z inicjatywy Hamiltona powołano ustawą Kongresu Bank Stanów Zjednoczonych (1791), którego działalność sprzyjała gromadzeniu kapitału i stwarzała możliwości rozwoju działalności gospodarczej. Zdecydowany zwolennik konstytucji 1787 i silnej władzy prezydenckiej.W polityce zagranicznej wykazywał dużą ostrożność, zwolennik nieangażowania się Stanów Zjednoczonych w konflikty europejskie.

Benjamin Franklin- uczony, filozof i polityk amerykański. Wydawał czasopismo Pennsylvania Gazette. Występował początkowo jako zwolennik ścisłej współpracy kolonii amerykańskich z Wielką Brytanią, dążył do zjednoczenia trzynastu kolonii angielskich.

Jeden z autorów konstytucji Stanów Zjednoczonych.Jako wyznawca abolicjonizmu, założył w 1775 Towarzystwo za Zniesieniem Niewolnictwa. Od 1748 pracował nad badaniem zjawiska elektryczności, wprowadzając pojęcie elektryczności dodatniej i ujemnej. Badał zjawisko wyładowań atmosferycznych, skonstruował pierwszy piorunochron (1752). Autor licznych opracowań naukowych.

Thomas Jefferson –amerykański uczony, prawnik, polityk i mąż stanu. Antyfederalista. Drugi Kongres Kontynentalny w Filadelfii w czerwcu 1776 powierzył mu kierowanie komitetem do opracowania Deklaracji niepodległości. W dniu 4 VII 1776 Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął napisaną przez Jeffersona Deklarację Niepodległości. W latach 1797-1801 wiceprezydent, a 1801-1809 prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Określa się ich mianem Ojców-Założycieli.