System motywacyjny

Motywacja - to zespół czynników, które wywołują , ukierunkowują i podtrzymują zachowania ludzi. Określana jest ona również jako wewnętrzny stan umysłu i ciała: marzenia, życzenia , potrzeby i to czym człowiek jest kierowany, który pobudza daną osobę i skłania ja do podjęcia działania. Proces motywowania zaczyna się od potrzeby albo odczucia pewnego braku niedostatku. Zrozumienie motywacji czyli tego co wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje zachowania ludzi, zawsze było ważne dla kierowników, ponieważ pracują oni z ludźmi i przez ludzi. Przy rozważaniu teorii motywacji należy jednak pamiętać, że nie tylko motywacja wywiera wpływ na efektywność danej osoby, ale także uzdolnienia i postrzeganie roli, czyli zrozumienie, jakie zachowania są potrzebne dla osiągnięcia wysokiej efektywności.
Motywacja zawodowa jest emocjonalno – rzeczowym stosunkiem łączącym człowieka z wykonywaną przez niego pracą zawodową. Stosunek ten może osiągać różne poziomy intensywności, aktywności, wartości oraz ukierunkowania na rozwój osobniczy.
Organizacja pracy jako źródło motywacji : organizacja pracy stwarza warunki do realizacji zadań (zachowań) na określonym poziomie i w określonym czasie oraz daje gwarancję prawidłowego wykorzystania kwalifikacji ludzkich i wytworów ich pracy. Podstawowym zadaniem organizacji pracy jest dobór, rozmieszczenie i zespolenie ludzi w procesie pracy, aby realizacja tego procesu była możliwa przy najmniejszych nakładach rzeczowych i pracy ludzi.( autentyczny udział pracowników w zarządzaniu pracą) .
Narzędzia i instrumenty motywacyjne: to zbiór metod, reguł, sposobów i form postępowania oraz rozwiązań organizacyjnych, które regulują proces motywowania. Wywierają duży wpływ na zachowanie ludzi w organizacji: oddziałują na ich świadomość, stosunek do pracy i przełożonych a także wzajemne relacje. Powodują, że ludzie gotowi są podejmować ambitniejsze zadania, podnosić swoje kwalifikacje i jakość pracy, przełamywać skłonność do bierności i asekuracji. Sztuka skutecznego motywowania opiera się na umiejętnym doborze narzędzi i instrumentów, adekwatnym do warunków potrzeb i danej organizacji.

1/ Środki przymusu – mające na celu podporządkowanie zachowań motywowanego moim zdaniem nie zdają egzaminu jako narzędzie motywacji. Zastosowane powinny być tylko w sytuacjach zagrożenia i sytuacjach wymagających szybkiego działania. Ograniczyć je należy do niezbędnego minimum przez zastąpienie środkami perswazji lub stosowanie nakazów ogólnych zamiast adresowanych, gdy motywowanie nakazowe jest nieuniknione.

2/ Środki zachęty – nagradzanie pozytywnych zachowań wzmacnia prawdopodobieństwo ich powtórzenia się w przyszłości. Pracownik ma pewien margines swobody odnośnie decyzji co do akceptacji nagrody i związanego z nią zachowania. Moim zdaniem narzędzie to powinno mieć jak najszersze zastosowanie : nagrody materialne i niematerialne, odpowiednie sposoby podziału zadań i ich rozliczanie, płace, nagrody, premie, świadczenia, przywileje, komfort psychiczny i fizyczny itd.

3/ Środki perswazji – oddziałuje ona na sferę umysłową człowieka. Wiąże się ze zmianą postaw, nawyków i odczuć. Zakłada partnerstwo motywującego i motywowanego. Powinna przyjmować formę apelu, propagandy, konsultacji, akceptacji, negocjacji, porozumienia, doradztwa, sugestii, informowania. Istotnym narzędziem perswazji w toku pracy zawodowej jest współudział pracowników w zarządzaniu poprzez:
- codzienne lub okresowe spotkania pracowników z bezpośrednim kierownictwem na których omawia się codzienne zadania, technologie, efektywność, roczne i kwartalne plany pracy.
- konsultacji, negocjacji i referendów przeprowadzanych wśród całej załogi w trakcie rożnych działań przedsiębiorstwa np. zmiany profilu działalności czy zasad wynagradzania
- powoływania rożnych organów założycielskich w przedsiębiorstwie reprezentujących pracowników jak np. samorządy pracownicze czy rady nadzorcze.

4/ Płacowe instrumenty motywowania: Płaca to pieniężna rekompensata za prace świadczoną na rzecz instytucji. Dla pracownika płaca przybiera formę zarobku, określającego wysokość jego dochodów i stopę życiową. Decyduje o możliwości nabywania pożądanych dóbr służących zaspokajaniu rozmaitych potrzeb ludzi. Pracownik odczuwający określone potrzeby jeśli ma możliwość zwiększania swoich dochodów, będzie bardziej angażował się w realizację powierzonych zadań. Stanowi czynnik aktywizujący, pobudzający do lepszej, efektywniejszej pracy. Motywacyjne oddziaływanie form płac polega więc na ukierunkowaniu go na te czynniki od których to wynagrodzenie zostało uzależnione. Mając na względzie zasady skutecznego motywowania płacowego trzeba uwzględnić to aby stworzyć wewnętrzną strukturę tak prostą i przejrzystą jak to tylko możliwe. Prostota i zrozumiałość systemu jest elementarnym warunkiem motywowania placowego. Każdy składnik wynagrodzenia musi służyć realizacji jasno określonego celu ( zadania ), który uzasadnia jego stworzenie. Należy zadbać o ścisłość powiązań każdego składnika płac z pracą i jej efektami. Do grupy kryteriów, które należy stosować przy wycenie pracy w firmie należy zaliczyć:
- kwalifikacje zawodowe wymagane na stanowisku
- różnorodność prac i robót realizowanych na stanowisku
- odpowiedzialność za kierowanie i koordynację
- odpowiedzialność za decyzje
- odpowiedzialność za kontakty zewnętrzne i wewnętrzne
- odpowiedzialność za skutki pracy
- wysiłek umysłowy oraz pomysłowość i innowacyjność
- wysiłek fizyczny
- uciążliwość warunków pracy

5/ Premia jako instrument motywowania: obok płacy zasadniczej jest drugim elementem wynagradzania o podstawowym znaczeniu motywacyjnym. Premia ma silniejszy związek z bieżącą efektywnością pracy osiąganą przez pracownika niż ma jego płaca. Jest motywatorem płacowym. Umiejętnie skonstruowana stanowi element motywacji pozytywnej. Powinna być źródłem satysfakcji.
6/ Pozapłacowe instrumenty motywowania: obok płacowych instrumentów spełniają bardzo ważną rolę motywowania pracowników. Ta grupa bodźców sprawi, że praca sama w sobie przestaje być dla pracownika przykrą koniecznością a staje się źródłem zadowolenia i szansą rozwoju osobowości.

Do bodźców związanych z osobowością pracownika, którymi należy motywować zaliczyłabym: awanse, sprawiedliwą ocenę pracy pracownika, doskonalenie zawodowe, współzawodnictwo, propagowanie porządnych postaw i wzorców zachowań, system pochwał, wyróżnień, podziękowania i zakres uwagi poświęcony podwładnym.
Do bodźców związanych z samą pracą zaliczę : nadawanie znaczenia każdej pracy, dzięki czemu pracownik ma świadomość, że robi rzeczy przydatne i pożyteczne, różnorodność zadań sprawia, że praca staje się ciekawsza, ograniczenie kontroli dająca pracownikowi poczucie niezależności i swobody w wykonywaniu zadań. Sprzężenie zwrotne zapewniające pracownikowi informacje o wynikach jego pracy, współudział w zarządzaniu, który daje poczucie wpływu na to co dzieje się w firmie , delegowanie uprawnień dające poczucie pozycji i szansę wykorzystania możliwości.

Systemy motywacyjne powinny oferować szeroką gamę rozwiązań dostosowanych do rożnych potrzeb pracowniczych. Wymierną wartość dla pracowników obok gratyfikacji finansowej mają również świadczenia rzeczowe. Świadczą one również o prestiżu zajmowanego stanowiska pracy i firmy. Do tej grupy zaliczamy:
- korzystanie z samochodu służbowego do celów służbowych i prywatnych
- opłaty telefoniczne, wyposażenie w telefon komórkowy
- prenumerata czasopism
- opłaty mieszkaniowe
- pożyczki na różne cele
- dodatkowe ubezpieczenia
- badania lekarskie
- obiady firmowe
- korzystanie z urządzeń sportowych i rekreacyjnych
- członkostwo w klubach
- doradztwo finansowe i prawne

Z wiedzy o motywacji wynika że ludzie działają po to aby zaspokoić jakąś potrzebę. Zanim więc cokolwiek zrobią, wypatrują wyniku lub nagrody. Chociaż organizacje mogą proponować wiele rozmaitych nagród, większość z nas troszczy się o zarobienie takiej ilości pieniędzy, która pozwoli nam na zaspokojenie potrzeb i pragnień. Na pewno nie należy uciekać od pewnej granicy finansowej, gwarantującej ludziom normalny byt ale nigdy nie zagwarantujemy sobie ich zaangażowania jeśli zapomnimy o ich niematerialnych potrzebach. Najważniejsze jest aby właściwi ludzie byli na właściwych miejscach, we właściwych rolach, na właściwych stanowiskach, zarządzani przez właściwych menadżerów. Dla motywującego zaś najważniejsze będzie usłyszeć od swoich pracowników „po prostu lubię swoją pracę, zawód i nie zamieniłbym się na żaden inny jej rodzaj”