Pytania z biologii (2 klasa LO)

Biologia I Semestr
1.Omów właściwości tkanki chrzęstnej i kostnej
Tkanka chrzęstna, chrząstka - ,rodzaj tkanki łącznej.składa się z elastycznej i wytrzymałej substancji międzykomórkowej,wytwarzanej przez komórki chrzęstne.Tkanka chrzęstna tworzy szkielet zarodka człowieka. W czasie rozwoju w łonie matki i już po urodzeniu się dziecka chrząstka przekształca się w tkankę kostną.
Tkanka kostna – składa się z komórek kostnych i twardej zbitej substancji międzykomórkowej – (istoty podstawowej) istota .. jest zbudowana z związków organicznych przesyconych solami mineralnymi (głównie fosforanami i węglanem wapnie)
2.Wymień elementy składowe szkieletu człowieka
W szkielecie człowieka można wyróżnić dwie zasadnicze części :
Szkielet osiowy –jest położony wzdłuż centralnej osi ciała, składa się z kończyn (dolnych i górnych) oraz kości pasów (obręczy) barkowego i miednicznego , łączących kończyny ze szkieletem osiowym.Szkielet stanowi miejsce przyczepiania mięśni dzięki czemu umożliwia ruchy ciała.w skład szkieletu wchodzą :
- kości głowy
- kości tułowia
- kości kończyny górnej
- kości kończyny dolnej
3. Wymień rodzaje połączeń kości
Kości wchodzące w skład szkieletu są ze sobą połączone.Połącvzenia te mają rożny stopień ruchomości. Najczęściej występują ruchome połączenia, które nazywa się stawami. Biorąc pod uwagę zakres możliwych do wykonania ruchów , wyróżnia się stawy :Kuliste
- panewkowe – staw biodrowy
- zawiasowe – staw kolanowy
- siodełkowate - staw nadgarstkowośródręczny kciuka
- eliptyczne – staw promieniowonadgarstkowy
Stawy kuliste – umożliwiają wykonywanie ruchów obrotowych wielokierunkowych. wielokierunkowych stawach tych powierzchnia stawowa jednej kości jest zazwyczaj wypukła i tworzy tzw główke natomiast powierzchnia drugiej kości jest wklęsła i tworzy panewkę stawową.
Stawy zawiasowe – umożliwiają wykonywanie ruchów zginania i prostowania (staw łokciowy i staw kolanowy)
Staw promieniowo-nadgarstkowy to przykład stawu eliptycznego.zachodzą w niej ruchy zginania i prostowania
Staw nadgarstkowo-śródręczny (staw siodełkowy)
4. Wskarz rodzaje, rozmieszczenie i właściwości tkanki mięśniowej
Wyzróżnia się dwa rodzaje tkanki mięśniowej :
Tkankę mięśniową gładką (przewód pokarmowy,drogi oddechowe,pęcherz moczowy
- Tkankę mięśniową poprzecznie proszkowaną (szkieletowe,sercowe)
Ze względu na kształt mięśnie dzielą się na :
- długie (wydłużone, znajdują się przede wszystkim w kończynach kończynach umożliwiają wykonanie szybkich ruchów o dużym zakresie
- szerokie (są spłaszczone , dość cienkie. Wyściełają od wewnątrz i wzmacniają ściany dwóch wielkich jam ciała :klatki piersiowej i jamy brzusznej.
- krótkie (sąmałe i różnokształtne. Znajdują się wokół kręgosłupa. Zakres ich ruchów jest niewielki ale siła duża
- okrężne (należą m.in. mięsień okrężny oka, zamyka szparę powiek, chroni gałkę oczną, i mięsień okrężny ust
5. Podaj definicje : endokrynologia,gruczoł dokrewny i hormon

Endokrynologia – to nauka o budowie i wpływie hormonów na funkcje organizmów. Bada również mechanizmy działania hormonów oraz choroby związane z ich nieprawidłowym wydzielaniem

Gruczoły dokrewne – wyodrębnione grupy komórek zdolnych do syntezy i wydzielania substancji chemicznych zwanych hormonami. Charakteryzują się bardzo dobrym ukrwieniem, dzięki któremu mogą odprowadzać swoje wydzieliny bezpośrednio do krwi (stąd ich nazwa)

Hormony – substancje chemiczne produkowane i wydzielane przez komórki układu dokrewnego, rozprzestrzeniające się w organizmie za pośrednictwem układu krążenia i płynów ciała wpływające na zmiany właściwości i czynności komórek docelowych. Uczestniczą w utrzymaniu homeostazy organizmu

6. Wskaż rozmieszczenie gruczołów dokrewnych

- podwzgórze
- przysadka mózgowa
- nadnercze
- gruczoły przytarczyczne
- gruczoł tarczowy
- grasica
- trzustka
- jajnik
- jądro






7. Wymień hormony i sposób ich działania
8. Podaj przykłady zaburzeń hormonalnych hormonalnych człowieka
9. Budowa narządów rozrodczych męskich i żeńskich

W skład żeńskiego narządu układu rozrodczego wchodzą zewnętrzne i wewnętrzne narzady płciowe
Zewnętrzne – wzgórek łonowy, wargi sromowe większe, wargi sromowe mniejsze, łechtaczka oraz przedsionek pochwy
Wewnętrzne – jajniki, macica i pochwa

W skład męskiego narządu rozrodczego wystepują tak jak w żeńskim układzie Zewnętrzne i Wewnętrzne narządy .
Zewnętrzne - prącie, moszno
Wewnętrzne – jądra,nasieniowody , pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy, gruczoł opuszkowo-cewkowy

10. Rola spermatogenezy i oogenezy

Spermatogeneza – wytwarzanie i dojrzewanie plemników plemników niewyspecjalizowanych komórek macierzystych zwanych spermatogoniami.
zachodzi w kanalikach nasiennych jąder.
Orogeneza – proces powstawania komórki jajowej w żeńskim gruczole rozrodczym (jajniku).

11.Podaj definicje: błony płodowe (i ich rodzaje), łożysko, zapłodnienie, rozwój zarodkowy, rozwój płodowy, antykoncepcja

Błony płodowe, błony otaczające płód, zawierające wody płodowe.
Rozróżnia się wśród nich :

1) kosmówkę, tj. błonę zewnętrzną, której powierzchnia pierwotnie w całości, następnie zaś w części pokryta jest tzw. kosmkami. W miarę rozwoju ciąży w kosmkach wykształca się układ naczyniowy (układ krwionośny), dzięki któremu dokonuje się wymiana substancji odżywczych i gazowych między matką a płodem i wydalanie produktów przemiany materii płodu. Z kosmówki powstaje w dalszej kolejności łożysko;
2) owodnię, tj. wewnętrzną błonę jaja płodowego, dość luźnie zespoloną z kosmówką i pozbawioną naczyń. Dzięki wydzielniczym właściwościom komórek wewnętrznej warstwy owodni gromadzi się w owodni płyn owodniowy, zwany wodami płodowymi. Płyn ten spełnia funkcje ochronne i odżywcze w stosunku do płodu;
3) omocznię, narząd szczątkowy, który zanika we wczesnym okresie ciąży, a jej pozostałość wchodzi w skład sznura pępowinowego płodu.

Łożysko – narząd odpowiedzialny za połączenie między matką a dzieckiem oraz umożliwiający transport i wymianę produktów przemiany materi.Łożysko produkuje także hormony.

Zapłodnienie – biologicznie jest to proces połączenia się gamet:plemnika i komórki jajowej

Rozwój zarodkowy - Zarodkowy rozwój, rozwój embrionalny, embriogeneza, proces rozwojowy charakterystyczny dla człowieka i zwierząt wielokomórkowych rozmnażających się płciowo, obejmujący okres od zapłodnienia do opuszczenia osłonek jajowych (zwierzęta jajorodne) lub organizmu matki w czasie porodu (zwierzęta żyworodne).

Rozwój Płodowy - (od 3 do 9 miesięcy)

Antykoncepcja – Metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży

12. Omów działanie środków antykoncepcyjnych.

Metody mechaniczne – używanie prezerwatyw
Metody chemiczne – używanie preparatów plemnikobójczychstosowanych do pochwowo.
Metody immunologiczne – polegające na utrudnianiu lub uniemożliwianiu łączenia się gamet poprzez „szczepienie” kobiety antygenami męskimi.
Sterylizacja – polegająca na przecięciu jajowodów lub nasieniowodów.
Metody hormonalne – polegające na podaniu kobiecie kormonów płciowych w celu wywołania odpowiednich zmian w jej cyklu miesiączkowym
Metody wczesno porodowe – ich stosowanie ma zapobiegać implacji zarodka. (używanie wkładek domacicznych, nazywanych spiralami.



13. Podaj przykłady następstw przerywania ciąży

Aborcja – przerywanie ciązy.

14. Scharakteryzuj okresy rozwojowe człowieka

Okres prenatalny (rozwoju śródmacicznego)- 273 dni. Okres prenatalny można podzielić na trzy fazy.
1.Faza jaja płodowego (pierwszy tydzień życia liczony od momentu zapłodnienia.Zarodek przemieszcza się w kierunku macicy, przechądząc w tym czasie procez bruzdkowania.
2.Faza zarodka Obejmuje okres od początku 2. do końca 8 tygodnia życia zarodkowego. W tym czasie nazywanym gastrulacją, rozpoczyna się proces różnicowania się komórek, którt przebiego b szybko.
3.Faza płodu Okres od 9 tygodni do urodzenia. Płód jest już ukształtowany ma wszystkie narządy, które teraz powoli dojrzewają do podjęcia swoich funkcji.

Okres rozwoju progresywnego (postnatalny okres młodzieńczy) – można w nim wyróżnić etapy :
- noworodkowy
- niemowlęcy
- poniemowlęcy
- dzieciństwo
- dojrzewanie

Faza bierności – Od urodzenia do około 6 miesiąca życia dziecko jest całkowicie zależne od rodziców. Nie może samodzielnie odżywiać się ani przeciwstawiać sięwpływowi środowiska.

Faza ekspansji – W pierwszym jej stadium między 6 miesiącem a 4 rokiem życia, dziecko uczy się panować nad własnym ciałem i jego odruchami.zyskuje również zdolność do samodzielnego funkcjonowania odpowiedniego reagowania.
Okres równowagi – po 25 roku życia i zakończeniu okresu wzrostu procesy kataboliczne i anaboliczne zachodzące w organizmie człowieka równoważą się
Okres starości – Rozpoczyna siępo 60 roku życia . W tym okresie życia zaczyna zaznaczać się przewaga procesów katabolicznych nad anabolicznych anabolicznych związku z czym rozpoczyna się i postępuje stopniowa degeneracja tkanek oraz narządów.

15. Wyjaśnij pojęcia: dojrzałość biologiczna, psychiczna i społeczna