Jak zorganizować spotkanie i przeprowadzić podczas niego skuteczną dyskusję?

Zorganizować zebranie i przeprowadzić podczas niego dyskusję? Wiele osób powiedziałoby, przecież to proste. Jednak zebranie musi być przygotowane ze wszystkimi szczegółami, a co najważniejsze dyskusja musi być skuteczna. Udowodnię w moim referacie, iż zadanie to wymaga nie lada umiejętności, cierpliwości, czasu i profesjonalizmu. Przygotowanie dobrze zorganizowanego zebrania, to nie tylko powiadomienie jego uczestników, ale mnóstwo innych czynności. To między innymi dobór miejsca, ustawienie krzeseł i stołu prezydialnego, w zależności od liczby uczestników, natury i celu zebrania, zapewnienie sprzętu, przygotowanie zawiadomień i zaproszeń, materiałów informacyjnych, bufetu, wybór przewodniczącego, prezydium, sekretarza, komisji regulaminowych, ustalenie celu, tematyki i porządku obrad. A to dopiero półmetek organizacji. Wydawać się komuś może, że jest dobrym negocjatorem tylko dlatego, że na rynku potrafi obniżyć cenę zakupionego towaru. Przeprowadzenie skutecznej dyskusji zakończonej zatwierdzeniem naszych założeń jest sprawą nader skomplikowaną. Nadawca musi posiadać umiejętności porozumiewania się, przekazywania informacji w taki sposób, aby zaangażować uwagę odbiorcy. Powinien cechować się pewnością siebie, umiejętnością panowania nad swoimi emocjami. Przeciwnik na pewno nie poweźmie się od możliwości ataku osobistego i wyprowadzenia nas z równowagi dla osiągnięcia dogodnego dla siebie celu. Samo przygotowanie na atak jednak nie wystarczy. Przydadzą się, bowiem znajomość chwytów erystycznych oraz podstawowych zasad psychologicznych, które pozwolą na umiejętne dążenie do zamierzonego celu.
Wizerunek firmy jest tworzony podczas wymiany informacji, czyli komunikowania się. Sposób przekazania informacji, może obok korespondencji i łączności technicznej, przybrać formę kontaktów bezpośrednich. Przyjmują one postać indywidualnych spotkań lub różnego rodzaju zebrań. Takie wieloosobowe spotkania powinny być przygotowane w najdrobniejszych szczegółach, aby uniknąć niepowodzenia i powodów do krytyki. Jeden szczegół może negatywnie rzutować na starannie przygotowaną całość zebrania.
Jednym z ważnych elementów przygotowania zebrania jest zaaranżowanie sali, które będzie zależało nie tylko od wielkości i wyposażenia sali oraz liczby uczestników, ale również od jego celu. Istnieje kilka sposobów ustawienia stołu i krzeseł, które można wykorzystać przy aranżowaniu wnętrza sali, stosownie do natury i celu zebrania.
1. Panelowe ustawienie stołu prezydialnego i krzeseł jest stosowane przy dużej liczbie uczestników i odpowiednim okresie na szeroką dyskusję;
2. Stół w kształcie koła jest stosowany przy zebraniach o niewielkiej liczbie uczestników, gdzie są do rozwiązania pewne kwestie sporne (tutaj jest dobra słyszalność w każdym miejscu i każdy może być z jednakową uwagą wysłuchany;
3. Stół w kształcie litery T jest ustawiany przy organizowaniu zebrań niezbyt licznych, o charakterze oficjalnym;
4. Stół w kształcie litery U, podobnie jak wymieniony poprzednio, jest ustawiany na spotkaniach o charakterze oficjalnym w dość licznym gronie;
5. Stół w kształcie dwóch liter L jest stosowany w licznym gronie podczas prezentacji;
6. Stoły ustawione w kształcie placu są odpowiednie dla każdego rodzaju zebrania.

Współorganizator zebrania musi się zatroszczyć o następujące sprawy:
• opracowanie graficzne (pod okiem szefa) zawiadomień oraz rozesłanie ich do zaproszonych gości,
• wynajęcie i zaaranżowanie wnętrza sali,
• ustawienie i przygotowanie stołu prezydialnego, czyli nakrycie go zielonym suknem, udekorowanie kwiatami (niezbyt wysokimi), ustawienie karafki z wodą,
• umieszczenie mównicy i stolika dla protokolanta odpowiednio blisko, żeby zapewnić dobrą słyszalność wypowiedzi,
• ułożenie na stołach przygotowanego materiału,
• zapewnienie odpowiedniego sprzętu (rzutnika, odtwarzacza video, a przynajmniej tablicy),
• odpowiednie nagłośnienie,
• ustawienie krzeseł (zawsze więcej niż liczba zaproszonych gości),
• wyłożenie na stolikach przed salą materiałów informacyjnych, książek telefonicznych, rozkładów jazdy i lotów (jeśli np. spotkanie ma charakter ogólnokrajowy bądź międzynarodowy),
• praca szatni, jeśli goście muszą zostawić okrycia wierzchnie,
• obsługa bufetu, w którym uczestnicy będą mogli napić się czegoś chłodnego lub gorącego albo zjeść kanapki,
• wyznaczenie miejsc dla palących papierosy,
• ustalenie, kto będzie protokolantem zebrania,
• sprawdzenie innych pomieszczeń (np. toalet, czy jest wszystko, co potrzebne).
Zwrócenie uwagi na poszczególne elementy w przygotowaniu zebrania ułatwi klasyfikacja spotkań.
• Odprawa- krótkie 15-60 minut zebranie o charakterze wewnętrznym, roboczym, mające cel instruktażowy. W niektórych firmach odbywają się co tydzień, np. w każdy poniedziałek, i wówczas szef przekazuje informacje, polecenia, instrukcje dotyczące zadań na cały tydzień.
• Narada- krótkie- 60 minut- zebranie pracowników o charakterze wewnętrznym, np. narada produkcyjna dotycząca nowego wyrobu.
• Sympozjum- zgromadzenie reprezentantów określonej dziedziny nauki, twórczości lub naukowców i specjalistów- praktyków. Może być kilkudniowe.
• Sesja- spotkania organu samorządowego- sesja rady lub zgromadzenie przedstawicieli instytucji naukowych). Może trwać kilka godzin.
• Seminarium- forma szkolenia mająca na celu zapoznanie się z nowymi problemami występującymi np. w technologii pracy biurowej. Często polega na dyskusji, opartej na przestudiowanej uprzednio literaturze. Dyskusja jest kierowana przez prelegenta. Seminarium może trwać kilka godzin lub kilka dni po kilka godzin.
• Spotkanie- kilkugodzinne zgromadzenie określonych kręgów osób.
• Posiedzenie- określenie używane zamiast słowa zebranie. Może być kilkugodzinne.
• Konferencja- zgromadzenie przedstawicieli różnych dziedzin. Często odnosi się to do zgromadzeń międzynarodowych.
• Kongres- określenie najwyższego organu partii np. Kongres Pedagogiczny. Może trwać kilka dni.
• Zjazd- zjazd przedstawicieli pewnej grupy ludzi, np. zjazd absolwentów studium. Może trwać kilka dni.
Do prawidłowego przygotowania przebiegu zebrania i sporządzenia właściwej dokumentacji konieczna jest znajomość zasad organizacji i funkcjonowania jednostki, która je organizuje oraz rozeznanie co do charakteru zabrania i organizacji jego obrad. Sposób zwoływania i przeprowadzania niektórych rodzajów zebrań, np. sprawozdawczo- wyborczych, jest regulowany wymogami formalnymi zawartymi w statucie organizacji i regulaminie obrad. Wprowadzają one zwykle strukturę organizacyjną tworzoną na czas zebrania. Składają się na nią:
• przewodniczący, który kieruje obradami, udziela głosu, podsumowuje dyskusję,
• prezydium- „ciało” honorowe złożone ze szczególnie zasłużonych osób,
• sekretarz (lub sekretariat obrad), osoba lub grupa osób odpowiedzialna za dokumentację zebrania, określenia sekretarz używa się zamiennie z określeniem protokolant,
• komisje regulaminowe zebrania.
Aby zebranie przebiegało sprawnie, a obrady spełniły zakładany cel, konieczne jest podjęcie działań, które ujmujemy w dwie grupy. Pierwsza zawiera ustalenia merytoryczno- organizacyjne, do których zalicz się:
• ustalenie celu zebrania, jego tematyki oraz miejsca i terminu zebrania,
• ustalenie porządku obrad i składu osobowego uczestników,
• przygotowanie zebrania od strony merytorycznej: sprawozdania, projekty uchwał,
• organizacyjne przygotowanie zebrania od strony przebiegu tj. propozycje kandydatur przewodniczącego, sekretarza, komisji regulaminowych itp.
Druga grupa obejmuje techniczne wykonawstwo podanych wyżej ustaleń:
• zredagowanie i przepisanie zawiadomień,
• sporządzenie czystopisów potrzebnych materiałów,
• rozesłanie ich w odpowiednim terminie do uczestników zebrania,
• przygotowanie formularzy do komisji regulaminowych zebrania.
Bardzo istotną sprawą dla prawidłowego przygotowania zebrania jest opracowanie porządku obrad, który jest jakby schematem przebiegu zebrania. Ma on ogromne znaczenie dla wszystkich faz zebrania:
• pozwala przygotować wszystkie materiały potrzebne dla prawidłowego zorganizowania zebrania, a wcześniejsze (na 14 dni przed terminem zebrania) rozesłanie zawiadomień o zebraniu wraz z porządkiem obrad i przygotowanymi materiałami umożliwia uczestnikom przygotowanie się do dyskusji itp.,
• jest niezbędny dla właściwego przebiegu obrad, przewodniczący bowiem prowadzi zebranie na podstawie przewidzianych z wyprzedzeniem punktów, co nie pozwala na dowolność w ustalaniu zagadnień,
• jest podstawą do sporządzenia dokumentacji zebrania.
Dla niektórych zebrań przewiduje się czas trwania poszczególnych punktów porządku obrad, aby umożliwić uczestnikom właściwe rozplanowanie dnia pracy. Najczęściej jednak podaje się tylko godzinę rozpoczęcia zebrania oraz przybliżony czas przerwy.
Zawiadomienia o zebraniu są rozsyłane, jak już wspomniałam, na dwa tygodnie przed terminem zebrania. Sporządza się je na komputerze lub na maszynie w estetycznej formie graficznej. Każde zawiadomienie powinno zawierać następujące elementy:
• kto zaprasza, czyli prezes, dyrektor, zarząd,
• kogo (najczęściej zostawia się dwa wolne wiersze na własnoręczne wpisanie imienia i nazwiska osoby zaproszonej wraz z tytułem służbowym),
• rodzaj zebrania (sprawozdawczo- wyborcze) lub temat,
• termin zebrania (miesiąc, dzień, godzinę),
• miejsce (miejscowość, ulicę, numer domu, numer sali, czasem również piętro),
• porządek dzienny zebrania oraz podpis jednostki lub osoby zawiadamiającej.
Ostatnio panuje trend na organizowanie poważnych zebrań w ośrodkach rekreacyjno- wypoczynkowych nad morzem, jeziorem, w górach ale mogą to być również okolice podmiejskie. Spotkania takie organizują szefowie firm, którym zależy na prestiżu. Wiedzą bowiem, że wszelkie rozmowy toczą się łatwiej i szybciej, jeśli są prowadzone w atmosferze sprzyjającej relaksowi, a więc w otoczeniu przyrody.




W relacjach szef- pracownicy- interesanci i dalsze otoczenie, niezwykle ważną sprawą jest umiejętność porozumiewania się, czyli komunikacji. Efektywność komunikacji zależy od wielu elementów, na które składają się:
• nadawca, czyli człowiek, który ma coś do przekazania np. szef;
• przekaz, czyli treść, którą dana osoba ma do przekazania;
• kod, czyli szyfr, znany stronom wymieniającym informacje;
• kanał, czyli narzędzie za pomocą którego przesyłamy przekaz;
• odbiorca, czyli osoba do której przekaz jest kierowany.
Aby przekaz był maksymalnie skuteczny, powinny być spełnione następujące warunki:
1. Nadawcą powinien być człowiek wiarygodny, czyli kompetentny w danej dziedzinie, obiektywny, pozytywnie nastawiony do ludzi.
2. Treść przekazu powinna być atrakcyjna dla odbiorcy, zgodna z ogólnie przyjętymi zasadami postępowania, a jego struktura składać się z kilku elementów:
 kolejność przekazywania informacji- ważny komunikat umieszczamy na początku przekazu;
 wybór formy przekazu- jednostronny (zawiera wyłącznie argumenty nadawcy), czy dwustronny, w którym uwzględnia się również argumenty odbiorcy;
 dzielenie informacji na mniejsze części;
 powtarzanie swego stanowiska;
 wyciąganie wniosków na zakończenie komunikatu.
3. Styl i techniki stosowane przez nadawcę przy przekazywaniu również odgrywają bardzo ważną rolę. Zaliczyć do nich można:
 zaangażowanie uwagi odbiorcy pozwoli na jego aktywne uczestnictwo i może wpłynąć na zmianę przekonań;
 korzystanie z porównań i metafor;
 rozproszenie uwagi odbiorcy, czyli tzw. dystrakcje np. poprzez ilustrowanie wypowiedzi tabelkami i wykresami;
 intensywność języka przekazu;
 niezgodność z oczekiwaniami przekazu, czyli zaskakiwanie odbiorcy poprzez użycie rozsądnych argumentów.
4. Kanały komunikacyjne powinny byś starannie dobrane, zarówno do treści przekazu, jak i preferencji odbiorcy.
5. Kolejnym elementem w procesie porozumiewania się jest odbiorca przekazu. Przekaz nie będzie skuteczny, jeśli odbiorca:
 nie słucha aktywnie komunikatu;
 podejrzewa, że przekaz jest manipulacją;
 uważa, że przekaz nie jest prawdziwy;
 sądzi, że sposób komunikacji jest uproszczony;
 stwierdza zbytnią centralizację lub decentralizację komunikacji;
 odbiorca może zupełnie inaczej postrzegać rzeczywistość.
Komunikacja z innymi, dążenie do przeprowadzenia skutecznej dyskusji będzie efektywne jeśli zastosujemy się do kilku wskazówek:
• bądźmy dla rozmówcy wiarygodni;
• przyjęcie odpowiedniego sposobu przekazania informacji;
• zrozumienie punktu widzenia rozmówcy i przyjąć taki sposób postępowania wobec niego, aby znaleźć porozumienie;
• podkreślić atrakcyjność sprawy dla odbiorcy przekazu;
• odwołanie się do norm nie podlegających dyskusji np. etyki zawodowej;
• zaangażowanie odbiorcę w proces słuchania;
• umiejętność zaskakiwania odbiorcy;
• przełamanie barier komunikacyjnych;
• wykazanie się zrozumieniem drugiej strony, elastyczność w przekazywaniu komunikatów.


Osoba myśląca ma swoje zdanie na wiele tematów, jednak często kończy dyskusję jako przegrany. Nie wystarczające jest mieć rację, żeby wygrać w dyskusji. Operując samymi argumentami nie ma się szans, jeśli partner jest erystą tzn. jeśli zamiast argumentów używa chwytów zapewniających mu przewagę. Oto podstawowe chwyty erystyczne zwiększające szansę powodzenia w dyskusji.
1. ATAK OSOBISTY
Do zespołu chwytów ataku osobistego należą takie zachowania, które odnoszą się do partnera w dyskusji, nie zaś do sedna sprawy. Istnieje wiele form i metod realizowania ataku osobistego, które powodują u przeciwnika gwałtowne zachwianie emocjonalne.

- BEZPOŚREDNI ATAK OSOBISTY:
• Forma prosta- stosowana jest przez osoby prymitywne intelektualnie, lub w przypadku rozstoju nerwowego. Polega ona na obrzucaniu przeciwnika epitetami w stylu: Czy ty nie słyszysz durniu co do ciebie mówię, itp. Jak się przed tym obronić? Wystarczy zachować zimną krew i swoim zachowaniem wyraźnie dać do zrozumienia, że epitety nas nie dotyczą.
• Forma rozwinięta- polega na podważaniu wykształcenia, moralności, pochodzenia, kompetencji itp. partnera w dyskusji, członków jego rodziny bądź przyjaciół. Przykłady ataku:
a. atak na płeć np.: Myślenie to widać męska sprawa.
b. atak na moralność np.: Nic dziwnego że masz takie poglądy. Kobieta którą zdradza mąż musi znaleźć sobie jakieś oparcie.
c. atak na pochodzenie (wykształcenie) np.: Twoja matka kaczki sprzedawała na rogu, gdy ja wykładałem na tej sali.
d. atak na wygląd np.: Dopóki masz kolczyk w uchu wszystkie twoje argumenty są na poziomie małpy.
e. atak na zdolności umysłowe np.: Wszystko już powiedziałeś? To się już nie wysilaj, nie wymyślisz nic mądrzejszego.
OBRONA: Opanować emocje za wszelką cenę, aby reakcja emocjonalna nie zakłóciła toku dyskusji i pozbawiła uprzedniej przewagi. Najlepszym rozwiązanie jest przyjęcie ataku, zgoda na zarzut i powrót do tematu.

- POŚREDNI ATAK OSOBISTY:
• „Jestem twoim nauczycielem”- niezależnie od przebiegu dyskusji, przeciwnik stawia się wobec nas w roli nauczyciela. Decydujące znaczenie mają nie tylko słowa, ale przede wszystkim ton. Forma ta wymaga swoistego mistrzostwa. Chwyt ten wykorzystuje zakodowany w większości z nas kompleks niższości, wytrącając z najbardziej prawidłowego toku rozumowania i odbierając zdolność do dalszego myślenia. Jeśli przeciwnik stosuje go wobec nas najlepiej pokonać go jego własną bronią, gdyż kompleks niższości zakodowany jest nie tylko w nas, ale również w naszym przeciwniku.
• Podważenie intencji mówiącego- polega na zaatakowaniu intencji partnera, nie zaś merytorycznej treści wypowiedzi, np.: Mówisz tak, bo twój ojciec jest przewodniczącym Rady.
• Posługiwanie się ironią- polega na zastosowaniu w wypowiedzi ironicznej odpowiedniego tonu głosu, który ma decydujące znaczenie, ze względu na narzucenie interpretacji odwrotnej do tej, którą niesie treść wypowiadanych słów. RADA. Nawet przy najbardziej widocznej ironii nie nawiązywać do niej emocjonalnego przekazu. Lepiej „nie słyszeć” tonacji ironicznej i kontynuować rozmowę.

2. ŻONGLOWANIE AUTORYTETEM
Metoda ta polega na sięganiu po autorytet w zastępstwie argumentu merytorycznego. Istnieją trzy sposoby żonglowania autotytetem:
• Autorytet jako tarcza- zamiast argumentu merytorycznego partner przytacza zdanie uznawanego przez siebie autorytetu np.: Szef powiedział...Obrona: przejście na ten sam poziom argumentacji, próba przeciwstawienia przeciwnikowi innego autorytetu, co spowoduje „walkę autorytetów”.
• Ja- autorytet- jeżeli przeciwnik jest tak elokwentny, że po kilku minutach chce mu się przyznać rację pod każdym względem, najprawdopodobniej stosuje on chwyt „ja- autorytet”. Istnieje wiele technik służących zręcznemu wynoszeniu siebie w dyskusji na pozycje autorytetu:
a. stosowanie w wypowiedzi niezrozumiałych wyrazów obcych;
b. przytaczanie cytatów, przysłów, powiedzeń w językach obcych, najczęściej klasycznych;
c. przytaczanie cytatów z dzieł literackich, historycznych, naukowych, powoływanie się na rzeczywiste i domniemane zdania naukowców;
d. poprzedzanie swojej wypowiedzi sformułowaniami typu: Jak już Arystoteles powiedział...itp.;
e. przytaczanie rozlicznych „faktów z życia”, „faktów z życiorysu”, powoływanie się na „najnowsze informacje” z ostatniego numeru „Timesa” itp. , zazwyczaj dane o charakterze statystycznym.
Przeciwnik stosujący ten chwyt najprawdopodobniej cierpi na ukryty kompleks niewiedzy. Najskuteczniejszą metodą obronną jest nic innego, jak zastosowanie tego samego chwytu. Wystarczy wymyślić szybko jakiś „fragment z literatury”, rzucić jakiś obcy wyraz i powołać się na nieistniejące dane statystyczne z „ostatniego numeru Timesa”.
• Widownia- autorytet- chwyt ten polega odwołaniu się do widowni jako autorytetu. Jest to bardzo mocny chwyt erystyczny, który celnie zastosowany zapewnia absolutną przewagę. Obrona jest prawie niemożliwa.



3. PRZEKSZTAŁCANIE WYPOWIEDZI
W dyskusji merytorycznej odpowiada się argumentem na argument i jest to traktowane jak coś oczywistego. Dlatego łatwo przeoczyć fakt, że przeciwnik nie odpowiada na nasz argument, lecz przekształca go i atakuje wypowiedź już przez siebie zmienioną. Może to uczynić w różny sposób.
• Uogólnieni wypowiedzi- wypowiedź zostaje rozszerzona poza zamierzone przez nas ramy.
• Uszczegółowienie wypowiedzi- wypowiedź ma charakter ogólny, przeciwnik sprowadza do jakiegoś jednego, konkretnego przypadku.
• Sprowadzanie do absurdu- przeciwnik rozciąga swoją wypowiedź do granic ostatecznego absurdu i dopiero w takiej postaci odrzuca.
• Przesunięcie aspektu wypowiedzi- chwyt bardzo często spotykany i stosowany w publicznych dyskusjach. Przeciwnik wybiera dowolny fragment naszej wypowiedzi odnosząc się do niego tak, jakby stanowił jedyny jej cel.
• Uogólnienie wniosku- do chwytów przekształcania wypowiedzi należy zaliczyć również posunięcie, kiedy przeciwnik uogólnia swój własny wniosek poza dopuszczalne granice.
• „No dalej!”- prowokowanie do przesady- przeciwnik podważa naszą tezę, nie przedstawiając jednak żadnych argumentów na rzecz jakiejkolwiek innej tezy. Wzmacniamy naszą tezę, a partner podważa ją jeszcze energiczniej. W miarę wzrostu sprzeciwu rozmówcy będziemy mieć skłonność do wysuwania coraz silniejszych argumentów.
Obrona: Zauważyć chwyt! Potem sprowadzić swoją wypowiedź do zamierzonego rozmiaru. Bardzo ważne jest to, aby nie dać się ponieść emocjom. Trzeba myśleć konsekwentnie o przeprowadzaniu argumentacji.

3. SKOK DO CELU
Chwyt ten polega na dążeniu do narzucania własnego zdania przy całkowitym pominięciu wywodu partnera. Można to czynić w różny sposób.
• Wyprowadzanie nieistniejących wniosków- przeciwnik słucha nas z pozorną uwagą, wtrącając co chwila „mhm” lub „acha”, po czym, w stosownym dla siebie momencie, wprowadza swoją kwestię.
• Podsumowanie deus ex machina- po całym naszym wywodzie, przeciwnik wysuwa własny wniosek, przedstawiając go jako właśnie przez nas dowiedziony.
• Odejście od tematu- w momencie kiedy nasza wygrana staje się oczywistością, przeciwnik zmienia temat.
Obrona: jak najszybsza reakcja!

4. CHWYTY RÓŻNE
• Przerzucenie znaczenia- przeciwnik nadaje słowu inne znaczenie, podważając sens naszej wypowiedzi, gdyż zakładamy że partner rozumie słowo w takim samym znaczeniu jak my.
• Prawo wyboru- partner daje nam do wyboru dwie możliwości. Godzimy się na jedną z nich mając wrażenie, że sformułowaliśmy swoje stanowisko i dokonaliśmy jakiegoś wyboru.
• Wymuszenie kapitulacji- przeciwnik wygrywa spór, jeśli partner sam zrezygnuje z obrony swoich tez. Przeciwnik ukazuje nam nasz punkt widzenia jako dla nas wysoce niekorzystny lub wręcz szkodliwy. Do rezygnacji z niego może nas przecież skłonić:
a. lęk przed utratą dobrej opinii;
b. lęk przed utratą poparcia grupy społecznej, do której przynależymy;
c. lęk przed wystąpieniem przeciw dogmatom;
d. lęk przed utratą spodziewanych korzyści, itd.
• Odwrócenie argumentu- przeciwnik odwraca przeciwko nam nasze własne argumenty.
• Atakowanie złej drogi- mamy rację, ale bronimy jej w niewłaściwy sposób. Przeciwnik odrzucając nasz sposób przeprowadzania dowodu, odrzuca również samą tezę.
• Przytoczenie analogii- polega na tym, że analogia jest całkowicie fałszywa. A ponieważ została podana jednak jako analogia, więc tak ją przyjmujemy.
• Instalacja obalająca- erystyczne funkcjonowanie tego chwytu polega, podobnie jak w przypadku analogii, na tym że jest ona po prostu fałszywa i nie ma wiele wspólnego z przeprowadzanym tokiem myśli.
• Narzucenie szaty- polega na wykorzystywaniu ładunku emocjonalnego słowa, manipulowaniu ładunkiem emocjonalnym nazwy, nakładaniem wygodnej etykiety.
• Taktyka pytań- posiadając umiejętność właściwego sterowania pytaniami wygrywamy, nie tworząc żadnego antagonizmu. Oto pewne erystyczne zastosowania techniki pytań:
a. informacja, na której zależy partnerowi, zostaje podana bezpośrednio w samym pytaniu;
b. informacja, na której zależy partnerowi, zostaje przekazana w supozycji pytania (założeniu tkwiącym u jego podstaw);
c. partner pyta nas o tezę przeciwną do tej, na której mu zależy.

5. STRATEGIE ERYSTYCZNE
Strategia erystyczna to sposób stosowania chwytów erystycznych w dyskusji, podporządkowany jakiemuś celowi. Każdy ma możliwość opracowania sobie własnej strategii erystycznej, może też zmieniać ją w zależności od potrzeb konkretnej dyskusji. Oto kilka z nich.
• Juszenie byka- jest to zespół chwytów mających prowadzić do wytrącenia przeciwnika z równowagi. Im większe objawy niepewności i zdenerwowania będzie zdradzał przeciwnik, tym mniejsze ma szanse. A na pewno przegra, gdy posunie się do ataku osobistego, krzyku i agresji. A oto jak może działać sprawny erysta.
a. „Nie słyszę”- cokolwiek byśmy nie mówili, po przeciwniku spływa to jak woda po kaczce. Każdy nasz argument trafia w próżnię. My swoje, on swoje.
b. Przytakiwanie głupiego- przeciwnik przytakuje nam we wszystkim, co mówimy, po czym wysuwa swoje wnioski absolutnie niezależnie od dokonanego wywodu.
c. Bicie w słaby punkt- partner obserwuje nas uważnie i kładzie największy nacisk na argumenty, przy których wykazujemy reakcje emocjonalne. Uporczywie trzyma się tego argumentu, jakby on właśnie był centralnym punktem naszej dyskusji.
d. Atak osobisty- ironia przybiera postać kwitowania ironicznym zdaniem każdej naszej uwagi. Przeciwnik nieustannie, na różne sposoby, podważa nasze kompetencje i robi bolesne docinki.
OBRONA. Niestety, niezwykle trudna. Za wszelką cenę trzeba zachować spokój. Nie można dać się ponieść emocjom. Jeżeli przeciwnik stosuje konsekwentnie chwyty „juszenia byka”, uratować nas może tylko doskonała erystyka. Wygra ten, kto zachowa równowagę psychiczną i kto okaże się lepszym erystą.

• Mylenie tropów- strategia prowadzenia rozmowy polegająca na tym, że przeciwnik nie pozwala nam w zasadzie rozpoznać, jaki jest rzeczywisty cel jego wywodów.
• Ścieranie w pył- doprowadzenie partnera do takiego stanu, w którym nie będzie mógł podjąć żadnej samodzielnej decyzji.
• Ucieczka- merytorycznie przeważyła nasza racja. Przeciwnik nie ma więc argumentów, sprawa powinna być w zasadzie oczywista. Ale nie wielu ludzi potrafi uznać swoją przegraną, więc stosuje strategię „ucieczki”.

Przeprowadzenie skutecznej dyskusji jest zadaniem niezmiernie trudnym, zwłaszcza jeśli jesteśmy narażeni na ataki ze strony partnerów dyskusji. Stosując wobec nas różnorodne chwyty erystyczne, nie koniecznie świadomie, przeciwnik może bardzo łatwo doprowadzić do sytuacji, w której nie będziemy w stanie odnieść zwycięstwo. Możemy tego jednak uniknąć. Wystarczy zapamiętać kilka cennych rad. W każdym momencie musimy pamiętać kim jesteśmy i o co walczymy. Bronimy przecież słusznej sprawy, dokładnie przemyślanych racji. Znamy sprawę przecież bardzo dobrze. Najważniejsze to panować nad emocjami. Pamiętajmy o odporności na agresje, ironie, atak osobisty we wszelkiej postaci, „juszenie byka” i wszelkie inne sposoby wyprowadzenia nas z równowagi. Aby pokonać przeciwnika trzeba zrozumieć jego język, władać tą samą bronią. Ale co ważniejsze. Władać nią lepiej niż przeciwnik, po prostu władać chwytami erystycznymi.