Materia meteorytowa

Materia meteorytowa (meteroidy) to cząstki pyłu i odłamki skalne, wystepujące w kosmosie. Zasadniczo pochodzą one od komet, rozsiewających okruchy materii podczas topnienia lodowego jądra, lub stanowią pozostałość po zderzeniach planetoid.Około 220 000 ton meteroidów penetruje rocznie atmosferę Ziemi.Przechodząc przez nią, okruchy rozgrzewają się wskutek zderzeń z cząsteczkami powietrza, tworząc na niebie świetlne smugi. Nazywane są wtedy meteorytami lub spadającymi gwiazdami.Spalają się zwykle na wysokości 90-120 kilometrów nad Ziemią i trwa to nie dłużej niż kilka sekund.Jeśli jakiś meteor dotrze do powierzchni Ziemi, nosi nazwę mateorytu. Ciekawostka: gdy Ziemia przechodzi przez strugę materii meteorytowej świeżo pozostawioną przez jakąś kometę, mamy do czynienia z rojem meteorytów o dużej intensywności (deszcz meteorów). Podczas takiego deszczu związanego z rojem Leonidów w 1833 roku, natężenie widocznych meteorytów sięgało 10 000 upadków na godzinę. Liczba meteortów sięga około 3300 sztuk rocznie, a masa z reguły przekracza kilogram.Większość z nich wpada do oceanów, jednak co roku około 6 egzemplarzy udaje się odszukać, obserwując ich upadek na ląd stały. Istnieją trzy zasadnicze typy meteotytów: kamienne, metaliczne i kamienno-metaliczne. W swych dziejach Ziemia była bombardowana przez niezliczone meteoryty.Częstotliwość tego bombardowania była największa około 3,5 miliarda lat temu, lecz utworzone wówczas kratery zostały całkowicie zatarte przez erozję.Wiele kraterów pochodzących z pózniejszego okresu zachowało się jednak do dzisiaj -zidentyfikowano ich już ponad 150.Niektóre z nich powstały setki milionów lat temu a niektóre z nich dopiero w XX wieku. Meteoryty niejdnokrotnie spadały na terytorium Polski.Najbardziej znany jest meteoryt pułtuski, którego upadek obserwowano 30 stycznia 1868 roku.Szacuje się, że mógł on ważyc około 9 ton, a jego pozostałości znajdowano na obszarze 130 km2.Największy "polski" meteoryt znaleziono w 1958 roku we wsi Morasko koło Poznania.Jego masa wynosi 78 kilogramów. W przestrzeni kosmicznej występują meteroidy różnej wielkości, przy czym najwięcej jest takich, które nie są większe od ziarnka piasku,Niezależnie od rozmiaru,wchodzą one w atmosferę ziemską z prędkością od 15 do 20 km/sekundę.Siła, z jaką uderzają w powierzchnię Ziemi, zależy od ich masy. Jeśli masa meteroidu nie przekracza 1 tony, prędkość z jaką wchodzi on w atmosferę ziemską, znacznie się zmniejsza wskutek oporu powietrza.Na wysokości mniej więcej 20 kilometrów zaczyna swobodnie spadać w polu grawitacyjnym Ziemi.Gdy siła ciążenia,działająca na meteroid,zrówna się z siła oporu powietrza, przestaje on się poruszać ruchem przyspieszonym.Następuje to, gdy prędkość meteroidu spadnie około 0,1 kilometra na sekundę (jest to tak zwana prędkość graniczna). Jeśli masa początkowa meteroidu przekracza 1000 ton, atmosfera jest w stanie spowolnić jego upadek jedynie w niewielkim stopniu i przy uderzeniu w powierzchnię Ziemi może on wywołać znaczne zniszczenia. Na szczęście meteroidy o tak znacznej masie zdarzają się niezwykle rzadko; tym niemniej liczne kratery, występujące na całej kuli ziemskiej, świadczą o tym, że upadki takie miały wielokrotnie miejsce w przeszłości.Największym ze znalezionych dotychczas meteorytów był meteoryt żelazny Hoba, o masie około 60 ton.Pozostaje on nadal w miejscu swego upadku - w Namibii (Afryka południowozachodnia).