Klasyfikacja i rodzaje statków

Okręt według pojęcia encyklopedycznego jest to konstrukcja pływająca przystosowana do żeglugi, tj. mająca zdolność ruchu i możliwość sterowania zgodnie z wolą człowieka, służąca do celów użytkowych, na określonym obszarze wodnym. Nie istnieje ścisłe rozgraniczenie pojęć statek - okręt, uważa się je prawie za synonimy. Przed ostatnią wojną światową określenie okręt stosowano wyłącznie w stosunku do jednostek marynarki wojennej, obecnie używa się zwyczajowo słowa okręt na oznaczenie większych jednostek morskich, natomiast statek na pozostałe, zarówno morskie jak i śródlądowe. Kadłub statku wodnego zapewnia mu pływalność, a pędnik ruch. Mają dziób, rufę i burty, większe również pokład na którym znajdują się często nadbudówki.

Podział statków dokonywany jest na przykład ze względu na rodzaj wód po jakich pływa. W tej kategorii rozróżniamy statki morskie, które dzielą się na statki oceaniczne, morskie, przybrzeżne, redowo-portowe, portowe. Zaliczamy tu również statki śródlądowe, dzielące się ze względu na rodzaju wód po jakich pływają, czyli na rzeczne, zalewowe, jeziorowe. Rozróżniamy tu również statki rzeczno-morskie, które są formą pośrednią między dwoma wyżej wymienionymi rodzajami statków.

Statki możemy klasyfikować również według rodzaju żeglugi. W tej kategorii możemy wyróżnić statki w żegludze nieograniczonej, czyli wielkiej, małej, bałtyckiej, przybrzeżnej, portowej, zalewowej, śródlądowej, lub wg przepisów INTK - w żegludze ograniczonej do 50 i 200 mil od portu schronienia.

Innym rodzajem klasyfikacji będzie podział według rodzaju napędu. Statki napędzane są w różny, odmienny sposób. Rozróżniamy więc statki motorowe spalinowe, parowe, gazowo-turbinowe, żaglowe, wiosłowe i o napędzie mieszanym np. żaglowo-motorowe.

Okręty można również podzieli ze względu na sposób pływania. W tej kategorii znajdą się statki wypornościowe, nadwodne, podwodne, o wyporze dynamicznym.

Istnieje również podział ze względu na materiał konstrukcyjny kadłuba. W tym podziale można wprowadzić rozbicie na statki drewniane, stalowe, ze stopów aluminiowych, z tworzyw sztucznych, żelazobetonowe.

Niektórzy wprowadzają również klasyfikację statków pływających ze względu na rodzaj pędnika. W takim podziale wyróżnia się statki śrubowe, bocznokołowe, strugowodne, z pędnikiem Voith-Schneidera.

Jednak według mnie najbardziej racjonalny jest podział według przeznaczenia statku. Jedną z podgrup tego podziału są statki transportowe handlowe, służące do przewozu ładunków w stanie stałym (suchych) lub ciekłym (płynnych), drobnicowych lub masowych, luzem lub w jednostkach ładunkowych, w stanie schłodzonym lub naturalnym, pojazdów i naczep. Są również statki pasażerskie służące do przewozu pasażerów. Wśród nich rozróżnia się statki pasażerskie liniowe, turystyczne, wycieczkowe, promy. Innym rodzajem są statki rybackie służące do połowu ryb i zwierząt morskich. W tej podgrupie następuje kolejny podział na statki łowcze, czyli trawlery, lugry, sejnery, kutry, łodzie itp., statki łowczo-przetwórcze służące do przetwarzania złowionych ryb na produkty lub półprodukty zwane trawlerami, statki pomocnicze rybołówstwa - bazy rybackie i wielorybnicze, zaopatrzeniowe, transportowce rybackie, chłodniowce rybackie, łącznikowe itp., a także statki pomocnicze. Te ostatnie zasługują na chwilę uwagi, ponieważ również można je rozgrupować na kilka rodzajów. Wyróżniamy statki pomocnicze obsługi portów czyli wszelkiego rodzaju holowniki, pilotówki, statki celne, pożarnicze, bunkierki, dźwigi pływające, promy komunikacyjne itp., statki obsługi obszarów wodnych czyli statki strażnicze, kontrolne, hydrograficzne, oceanograficzne, lodołamacze, latarniowce, pogłębiarki, statki obsługi floty - ratownicze, szpitalne, szkolne itp. Wracając do głównego podziału wyróżniamy również statki przyjemnościowe, do których zaliczają się wszelkiego rodzaju jachty i inne jednostki nie zarobkowe. Kolejnym rodzajem są statki statkopodobne, konstrukcje do badań dna i głębin morskich oraz eksploatacji bogactw naturalnych dna morskiego, jak np. platformy wiertnicze i platformy do eksploatacji gazu ziemnego i źródeł ropy naftowej ze złóż podmorskich. Ostatnim ogniwem klasyfikacji według przeznaczenia statku są statki używane do celów wojskowych.