Nerwice, lęki i fobie.

Układ nerwowy jest stale zaangażowany we wszystkie czynności pełnione przez nasz organizm, również na nasze stany psychiczne, zwane emocjami.

Emocje to przeżywanie stosunku do otoczenia, jak również do siebie samego. Stanowią niezbędny element psychiki człowieka, służą przystosowaniu się do otoczenia, ukierunkowują jego działania, pełnią ważną rolę w procesie uczenia się. Źródłem emocji i uczuć jest obiektywnie istniejąca rzeczywistość. Człowiek odzwierciedlając otaczającą go rzeczywistość ustosunkowuje się do niej, cieszy się, martwi, kocha, smuci, gniewa, cierpi. Procesy emocjonalne bywają regulatorami stosunków między człowiekiem a otoczeniem. Dzięki procesom orientacyjnym odzwierciedlamy otaczający nas świat, natomiast ustosunkowując się do świata nadajemy mu zabarwienie emocjonalne.
Emocje doznawane przez człowieka mogą cechować się określonym nasileniem i znakiem. Znak emocji pozwala kwalifikować je w dwie główne grupy: emocje negatywne np. złość, rozpacz, rozczarowanie oraz emocje pozytywne, np. zadowolenie, radość, rozkosz. Wszystko to, co zakłóca zachowanie staje się źródłem emocji negatywnych, natomiast to co przywraca równowagę i zapewnia optymalne warunki jest źródłem emocji pozytywnych.

Procesy emocjonalne mogą być wywołane różnorodnymi czynnikami, sytuacjami. Emocje stają się rezultatem działania takich czynników jak np. nowa nieznana sytuacja, niepowodzenie, lub przeciwnie - osiągnięcie sukcesu.
Procesy emocjonalne charakteryzują się zmianą, najczęściej wzrostem ogólnego pobudzenia oraz wzrostem poziomu aktywacji. Maksymalny poziom pobudzenia określa stany ekstazy, szału czy paniki, natomiast minimalny wiąże się ze stanami głębokiego smutku, apatii, senności lub skrajnej relaksacji.
Procesy emocjonalne wpływają w zasadniczy sposób na aktywność człowieka. Czasami mobilizują do działania, kiedy indziej działanie to utrudniają.

Specyficzne ludzkie emocje nazywamy emocjami pośrednimi bądź uczuciami.
Przeżywanie uczuć silnych i długotrwałych łączy się z trwałym stosunkiem do przedmiotów, zjawisk i ludzi. Stosunek ten uwarunkowany jest nabytym doświadczeniem. Im człowiek jest dojrzalszy, tym trwalsze są jego uczucia.
Trwałośc emocji i uczuć. Emocje i uczucia mogą być krótkotrwałe, dotyczą wtedy jakiejś określonej sytuacji. Gdy sytuacja ta zmienia się ? słabną lub zanikają.

Bardzo silne, niekontrolowane emocje mogą prowadzić do zaburzenia życia emocjonalnego człowieka, np. nerwic
Wiele osob uwaza się za nerwowe, czasem nerwowym nazywa się kogoś, komu trudno się opanować lub tego, kto jest trudny we współżyciu z innymi. Nerwice należą do najczęstszych chorób współczesnej ludzkości. Jak wynika z badań, wskaźnik rozpowszechniania nerwic wśród populacji ogólnej wynosi około 30%. Zacznę więc od określenia znaczenia i zakresu tego terminu .

Nerwica jest zaburzeniem normalnego funkcjonowania człowieka. Najkrócej mówiąc, jest chorobą emocji. Polega na wewnątrzpsychicznym konflikcie między naszymi świadomymi a nieświadomymi tendencjami. Nerwica nie jest uwarunkowana jakimikolwiek patologicznymi zmianami mózgu czy nerwów, lecz raczej nieświadomymi konfliktami psychicznymi, nad którymi nie panujemy. Nerwice wywoływane są konfliktami wewnętrznymi. Rzadko są to urazy jednorazowe, częściej chodzi o sytuację długotrwałą i kilka wzajemnie wpływających na siebie czynników. Konflikty emocjonalne, niepowodzenia uczuciowe, frustracje zawodowe, rodzinne mogą w sprzyjających warunkach wywołać reakcję nerwicową, która w wypadku dalszego działania czynników stresowych może wykazać tendencję do utrwalenia.
Stany nerwicowe powodują nieprzystosowanie do życia, niezdolność samorealizacji, zaburzają kontakty z innymi. Leczenie nerwicy polega na długotrwałej psychoterapii, której celem jest uświadomienie sobie przez pacjenta istoty wewnętrznego konfliktu i rekonstrukcja osobowości. Środki farmakologiczne mogą mieć funkcję tylko wspomagającą


Istnieje wiele podziałów nerwicy. Najczęściej przyjmuje się występowanie nerwicy:
1) neurastenicznej (neurastenia),
2) histerycznej,
3) psychastenicznej (psychastenia),
4) depresyjnej,
5) lękowej, w której chory skarży się na uogólniony niepokój, napięcie, stałe poczucie zagrożenia, występują u niego nieuzasadnione obawy o swoją przyszłość, o los najbliższych.
6) nerwicy natręctw, której głównym objawem są natręctwa ruchowe lub myśli natrętne. Do najczęstszych form należy np. przymus mycia rąk, często kilkadziesiąt lub kilkaset razy dziennie.
7) hipochondrycznej. W której górują przesadne skargi na różne dolegliwości, przewrażliwienie, skłonność do wyolbrzymiania swoich dolegliwości

Zaburzenia nerwicowe przejawiają się w sferach postrzegania, przeżywania, myślenia, zachowania. Towarzyszą temu liczne objawy, niekiedy intensywne, wywołujące poczucie dyskomfortu i cierpienia, jakie jak apatia, przygnebienie, histeria. W sytuacjach szczególnie obciążających na plan pierwszy wysuwa się lęk i napięcie. Lęk, którego przyczyna jest nieuświadomiona, często zostaje przemieszczony i usymbolizowany, przyjmując np. postać różnych fobii.

Lęk jest przypadłością szeroko rozpowszechnioną wśród ludzi, najczęściej występującym zaburzeniem emocjonalnego funkcjonowania Należy do emocji, które podobnie jak radość lub gniew, wpływają na nasze reakcje, myśli i odczucia. Opisywany jest jako intensywny stan emocjonalny o przykrym zabarwieniu i znacznej uporczywości, charakteryzujący się zaburzeniami logicznego myślenia, w skrajnych przypadkach uczuciem umierania, ciężkiej choroby, utraty kontroli, bycia "na krawędzi", zapadania się w otchłań itp., oraz ogólnym wzbudzeniem psychiczny i ruchowym. Lęk wywołany jest najczęściej przez przyczynę odległą lub nieokreśloną
W psychopatologii wyróżnia się dwa główne rodzaje lęku.
Pierwszy to lęk jako chwilowy, przemijający stan emocjonalny (lęk jako stan).
Drugi to lęk jako utrzymująca się, trwała cecha osobowości, wyrażona gotowością do reagowania w pewnych sytuacjach stanem lęku (lęk jako cecha).
Do głównych objawów lęku należą: kołatanie serca, zwiększona potliwość ciała, duszność, rozszerzenie źrenic, suchość w jamie ustnej, ucisk w żołądku, drętwienie kończyn, wzmożone napięcie mięśni, zmieniona mimika twarzy. Mogą towarzyszyć im bóle głowy, dreszcze, nudności. Oprócz tych doznań pojawiają się uporczywe myśli wyrażające obawę ("zaraz zdarzy się coś strasznego") lub przerażenie połączone z bezsilnością ("jak stąd uciec?").

We współczesnej klasyfikacji zaburzeń psychicznych lęk jest objawem nerwicy i w zależności od jej przebiegu może występować: w formie napadu (nie związanego z konkretną sytuacją i nie dającego się przewidzieć), w postaci uogólnionej ,oraz jako objaw towarzyszący fobiom

Fobia jest nieuzasadnionym, irracjonalnym lękiem, niewspółmiernym do przyczyny, powiązanym z konkretnym niebezpieczeństwem. Fobia to chorobliwy i uporczywy lęk przed różnymi określonymi substancjami, sytuacjami, zjawiskami i przedmiotami. Doznawane uczucie lęku bywa połączone z takimi przykrymi objawami fizjologicznymi, jak np. silne bicie serca, suchość w ustach, poty. Lęk ten często ma charakter paniki. Zasadniczym elementem fobii staje się unikanie za wszelką cenę. Człowiek cierpiący na fobie wie, że ten lęk jest nieuzasadniony, bezpodstawny, ale ta świadomość nie wystarcza do zwalczenia go.
Znanych jest obecnie ponad 200 fobii
ciasnota klaustrofobia
ciemność skotofobia, nyktofobia
gwiazdy astrofobia
kot felinofobia
krew hemofobia, hematofobia
otwarta przestrzeń agorafobia
owady entomofobia
pająki arachnofonbia
pszczoły apiofobia
samotność autofobia, monofobia
tłum demofobia, ochlofobia
zwłoki nekrofobia
ajchmofobia - narzędziami medycznymi, strzykawkami, skalpelami i innymi ostrzami
batofobia - miejscami głębokimi
nyktofobia - ciemnością
ABLUTOFOBIA - lęk przed myciem się i kąpielą.
ERYTROFOBIA - lęk przed zarumienieniem się

Psychika i ciało są tak silnie ze sobą związane i tak silnie od siebie uzależnione, że wszystkie przejawy i stany życia psychicznego znajdują swoje odzwierciedlenie w procesach fizjologicznych. Układ nerwowy steruje całym organizmem, jeśli jest w stanie pobudzenia wywołanego lękiem, przekazuje to pobudzenie narządom, zmuszając je do chaotycznej, niepotrzebnej pracy. Mówimy, że w narządach powstają zmiany czynnościowe w odróżnieniu od zmian organicznych, czyli takich, które dałoby się stwierdzić za pomocą badań.