"Pan Tadeusz" jest ważnym elementem naszej narodowej kultury.
Utwór "Pan Tadeusz" cenimy między innymi dlatego, że jest to dzieło naszego wieszcza narodowego- Adama Mickiewicza. Autor napisał "Pana Tadeusza” z własnych powodów. Chciał wyrazić swoją tęsknotę za ojczyzną, patriotyzm i ból emigranta. Poza samym autorem jest jeszcze kilka powodów dla których ta epopeja jest ważną cząstką narodu.
Tłem historycznym jest kampania Napoleona, która wiązała się z nadzieją na odzyskanie niepodległości co stanowi ważny okres dla narodu. Szlachta zaściankowa pielęgnowała świadomość narodową i pomimo kar w postaci zsyłek w głąb Kaukazu starała się przetrwać i chronić narodowe tradycje. Mieszkańcy Soplicowa pomimo kłopotów przystąpili do walki.Takie postawy, wydarzenia ukazują i budzą uczucia patriotyczne.
W treści znajdziemy też historię narodową np. informacje o Konfederacji Barskiej, Sejmie Czteroletnim czy opowiadanie Bartka o Powstaniu Wielkopolskim. Książka opowiada o różnych środowiskach: arystokracji (Stolnik, Horeszko), ludziach średnio zamożnych (Sędzia), rezydentach (Wojski), płatnej służbie (Protazy- woźny, Gerwazy- klucznik) oraz o szlachcie zaściankowej. Opisuje również ówczesny obraz świata szlacheckiego.
Książka przedstawia zasadnicze procesy zachodzące w społeczeństwie (walka, wychodzenie z sarmatyzmu).
Pan Tadeusz to źródło wielu informacji dotyczących życia codziennego (pracy, zajęć, zabaw, sympatii). Wiernie opisuje również ówczesne obyczaje i stroje.
Autor, używając zwrotów ostatniego zajazdu, koncertu, serwisu, wodzireja akcentuje świat odchodzący w przeszłość co wywołuje sentyment i przywiązanie do tradycji.
Powodem literackim jest bogaty język, zdobiony kunsztownymi przenośniami i porównaniami.
W 1999 roku ta epopeja zyskała sobie większą rzeszę fanów, kiedy to powstała znakomita ekranizacja tej powieści.
Utwór p.t. Pan Tadeusz jest powszechnie znany w Polsce. Większość społeczeństwa potrafi wyrecytować, chociaż część inwokacji oraz kojarzy losy bohaterów. Ta książka zachwyca wszystkich (chociaż powstała ponad sto lat temu) i czyta się ją z przyjemnością pomimo tego, że pisał ją stęskniony emigrant. Ta epopeja jest barwna, szczęśliwa i opowiada losy naszej kochanej ojczyzny. Określając ją w dwóch słowach to narodowy fenomen.