Trzęsienia ziemi

Trzęsienie ziemi, naturalny, krótki i gwałtowny wstrząs (lub ich seria) gruntu, powstały pod powierzchnią Ziemi (ognisko trzęsienia ziemi) i rozchodzący się w postaci fal sejsmicznych od ośrodka - epicentrum, znajdującego się na powierzchni, gdzie drgania są najsilniejsze.
W zależności od siły obserwuje się drgania przedmiotów lub przy silniejszych wstrząsach pękanie ścian, niszczenie budynków, powstanie szczelin w ziemi, zapadanie się terenu.

Przy określeniu siły trzęsienia ziemi używa się skali magnitud (Richtera skala), gdzie wartość 8,8 stopnia jest przeszło 10 tys. razy większa niż energia bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę.
Trzęsienia ziemi są rejestrowane na stacjach sejsmologicznych przy pomocy sejsmografu. Występują bardzo często, ok. 8-10 tys. rocznie, przypuszcza się nawet, że do 40 tys., gdyż nie wszystkie wstrząsy są rejestrowane z braku stacji pomiarowych (dna oceanów, tereny bezludne).
Oblicza się, że silne trzęsienia ziemi, tzw. światowe (rejestrowane przez wiele stacji na świecie) pojawiają się co 52 dni na lądzie i 28 dni na dnach oceanów, ale nie wszystkie z nich wywołują katastrofy.


Ze względu na głębokość ogniska wyróżnia się trzęsienia ziemi: płytkie (do 50 km), średnio głębokie (50-300 km) i głębokie (300-700 km), natomiast ze względu na genezę:
1) tektoniczne, stanowiące ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi, zachodzące na terenie związanym z występowaniem młodych ruchów górotwórczych,
2) wulkaniczne, powstałe w wyniku wdzierania się magmy w warstwy skalne i rozprężenia się gazów.
Do najsilniejszych w historii zalicza się trzęsienia ziemi: 1906 w San Francisco, zginęło ok. 50 tys. ludzi (8,25 stopnia), 1908 w Mesynie - 80 tys. (7,5 stopnia), 1950 w Chinach - 100 tys., 1923 w Tokio i Jokohamie - 150 tys. (8,2 stopnia), 1933 w Indiach - 200 tys., 1939 w Turcji (8,0 stopni), 1950 w Indiach, w prowincji Assam (8,6 stopni), 1964 na Alasce (8,5 stopnia).
Często podczas podwodnych trzęsień ziemi powstają fale (tsunami), powodujące katastrofalne zniszczenia na wybrzeżach.
Sejsmologia, dział geofizyki, nauka zajmująca się trzęsieniami ziemi (ich analizą, teorią powstania, możliwością przewidywania) oraz poznawaniem budowy wnętrza Ziemi na podstawie rozchodzenia się fal sejsmicznych.
Ognisko trzęsień ziemi, ognisko sejsmiczne, hipocentrum, miejsce wewnątrz Ziemi, w którym występują procesy będące bezpośrednią przyczyną trzęsienia ziemi. Odpowiednikiem ogniska trzęsienia ziemi na powierzchni jest epicentrum.
Od ogniska trzęsienia ziemi rozchodzą się we wszystkich kierunkach fale sejsmiczne powodując zniszczenia na powierzchni Ziemi.
Fale sejsmiczne, fale sprężyste rozchodzące się w skorupie ziemskiej, powstałe w wyniku trzęsienia ziemi lub wywołane sztucznie wskutek eksplozji materiałów wybuchowych.