Sentencje.

Ab alio exspectes, alteri quod feceris. Oczekuj od drugiego, tego co mu czynisz (Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.)
Ab equis ad asinos. Z koni na osły (Z deszczu pod rynnaę.)
Ab Iove principium. Początek od Jowisza.(Najważniejsze rzeczy najpierw.)
Ab oriente lux. Światło ze wschodu
Ab ovo usque ad mala. Od jajka aż do jabłek.(Od początku do końca.)
Absens carens. Nieobecny traci.
Absentem laedit, qui cum ebrio litigat. Kto spiera się z pijanym, jakby kłócił się z nieobecnym.
Absit! Uchowaj, Boże!
Ab urbe condita. Od założenia miasta (Rzymu)
Acheronta movebo. Poruszę Acheront (piekło).
Actus hominis, non dignitas iudicentur. Niechaj sądzone będą czyny ludzkie, nie godność, piastowane stanowisko
Ad futuram rei memoriam. Na przyszłą rzeczy pamiątkę
Ad Kalendas Graecas. Do greckich kalend. (Na święty nigdy.)
Ad maiorem Dei gloriam. Dla większej chwały Bożej.
Ad multos annos ! Sto lat !
Ad patres. Do ojców. (Wybrać się na tamten świat.)
Ad perpetuam rei memoriam. Na wieczną rzeczy pamiątkę.
Ad quas res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus. Najwięcej dokonamy w tym, do czego będziemy najbardziej uzdolnieni.
Adversus stmulum calcitrare. Przeciw kosturowi wierzgać.(Głową muru nie przebijesz.)
Aegroto dum anima est, spes est. Dopóki chory oddycha, jest nadzieja.
Aequam memento rebus in arduis servare mentem. Pamiętaj o zachowaniu równowagi w trudnej sytuacji.
Aequo pulsat pede. Śmierć puka jednako.(Śmierć nie wybiera)
Aequum est peccatis veniam poscentem reddere rursus. Słuszne jest wybaczyć winy proszącemu o przebaczenie
A fructibus eorum cognoscetis eos. Po ich owocach ich poznacie
Alea iacta est. Kości zostały rzucone. (Gra się rozpoczęła.)
Aliena nobis, nostra plus aliis placent. Cudze bardziej podoba się nam, nasze innym.
Alii sementem faciunt, alii metunt. Kto inny sieje, kto inny zbiera.
Alter alterum docet. Jeden uczy drugiego.
Alter ego. Drugie ja
Alteri vivas oportet, si vis tibi vivere. Trzeba żebyś żył dla innych, jeżeli chcesz żyć dla siebie.
Ama nos et vale. Kochaj nas i żegnaj.
Amantium irae amoris integratio. Gniewy kochanków- odnowa miłości.
Ambitiosa non est fames. Głód nie ma ambicji
Amici, diem perdidi. Przyjaciele, straciłem dzień.
Amicorum omnia communia. U przyjaciół wszystko jest wspólne.
Amicus certus in re incerta cernitur. Przyjaciela pewnego poznaje się w sytuacji niepewnej.
Amicus optima vitae possessio. Przyjaciel to największy skarb w życiu.
Amicus Plato, sed magis amica veritas- Przyjacielem Plato, lecz większą przyjacółką prawda
Amore, more, ore, re iunguntur amicitiae. Przyjaźń zawiązuje się z miłości, zwyczaju, wyglądu, czynu.
Amor omnibus idem. Miłość dla wszystkich jednaka.
Amor patriae nostra lex. Miłość do ojczyzny jest dla nas obowiązkiem.
Amor omnia vincit. Miłość zwycięża wszystko.
Anguis in herba. Wąż w trawie. Ukryte niebezpieczeństwo.
Anima vilis. Podła dusza. Nędzna istota.
Animam debet- (winien duszę). Zadłużony po uszy.
Animus aeger semper errat. Chory umysł zawsze błądzi.
Animus est, qui dvites facit. To dusza czyni ludzi bogatymi.
Ante pilos sapis. Mądrzysz się, zanim posiadłeś uwłosienie. (Jajko chce być mądrzejsze od kury.)
Apage, Satanas!. Idź precz, szatanie!
A pedibus usque ad caput. Od stóp do głów
Aptior est dulci mensa merumque ioco. Stół i wino sprzyjają przyjemnemu spędzeniu czasu.
Arbiter elegantiarum. Mistrz dobrego smaku.
Arcus nimium tensus rumpitur. Łuk zbytnio naciągnięty pęka
Ardua prima via est. Początki są trudne
Aristoteles non semper Aristoteles. Arystoteles nie zawsze jest Arystotelesem. (I mędrzec może się pomylić.)
Arma virumque cano. Opiewam oręż i męża.
Ars amandi- Sztuka kochania)
Ars est philosophia vitae. Filozofia jest sztuką życia.
Ars homo additus naturae. Sztuka to człowiek dodany do natury.
Ars longa, vita brevis. Sztuka trwa długo, życie krótko.
Ars non habet osorem nisi ignorantem. Sztuka nie ma wroga, chyba w ignorancie.
Arte et Marte. Sztuką i orężem.
Artificem commendat opus- Dzieło wychwala twórcę
Asinus ad lyram. Osioł przy lirze.(Pasuje jak wół do karety.)
Asinus asinorum. Osioł nad osłami.
Asinus asinorum in saecula saeculorum. Osioł nad osłami na wieki wieków.
Asinus in tegulis. Osioł na dachu.(Zła wróżba)
A tuo lare incipe!. Zaczynaj od własnych drzwi (Zaczynaj od siebie, zanim będziesz mówił o innych)
Audendum est: fortes adiuvat ipsa Venus. Trzeba mieć odwagę: dzielnym sprzyja sama Wenus
Audentem forsque Venusque iuvat. Odważnym sprzyja okazja i Wenus.
Audaces fortuna iuvat- Śmiałym szczęście sprzyja.
Audentes fortuna iuvat. Śmiałym los sprzyja.
Audiatur et altera pars. Niech będzie wysłuchana i druga strona.
Audi multa, dic pauca. Słuchaj dużo, mów mało
Audi, vide, sile!- Słuchaj, patrz, milcz!
Aurea dicta. Złote słowa
Aurea mediocritas. Złoty środek
Auri sacra fames. Przeklęta żądza złota.
Aut bibat, aut abeat. Niech pije albo niech sobie idzie
Aut Caesar, aut nihil. Albo być Cezarem, albo nikim.
Ave Caesar Imperator, morituri te salutant. Witaj Cezarze, pozdrawiają cię mający umrzeć

Beati pauperes spiritu- Błogosławieni ubodzy w duchu.
Beatus, qui prodest, quibus potest. Szczęśliwy, kto pomaga, komu może.
Bene diagnoscitur, bene curatur. Dobrze rozpoznawane, dobrze leczone.
Bene meritus- Dobrze zasłużony.
Bene tibi- Na zdrowie
Bene vale- Do widzenia
Bene vertat!- Za pomyślność!
Bis dat, qui cito dat. Dwa razy daje, kto prędko daje.
Bona diagnosis, bona curatio. Dobre rozpoznanie, dobre leczenie.
Bona valetudo melior est quam maximae divitiae. Dobry stan zdrowia jest lepszy niż największe bogactwo.
Bono domino quot servi tot amici, malo domino quot servi tot inimici- Dobry pan ma tylu przyjaciół, ilu niewolników, zły pan ma tylu nieprzyjaciół, ilu niewolników
Bona fide- W dobrej wierze.
Bona valetudo melior est quam maximae divitiae. Dobry stan zdrowia jest lepszy niż największe bogactwo.

Caeca invidia est zazdrość jest ślepa
Captatio benevolentiae- Zjednywanie sobie względów.
Carpe diem- Chwytaj dzień
Carpe diem, quam minimum credula postero- Używaj dnia, jak najmniej ufając przyszłości
Carum est, quod rarum est- To, co jest rzadkie, jest cenne
Charta non erubescit-Papier się nie rumieni.
Cibi condimentum est fames. Przyprawą potrawy jest głód/Głód jest najlepszym kucharzem
Cicer cum caule- Groch z kapustą
Civium concordia murus urbium' - Zgoda obywateli murami miast
Cogito, ergo sum myślę, więc jestem
Cognosce te ipsum poznaj samego siebie
Concordia civium murus urbium. Zgoda obywateli to mur obronny miast.
Conditio sine qua non. Warunek nieodzowny.
Conflabunt gladios suos in vomeres- Przekują swoje miecze na lemiesze.
Consensus facit legem zgoda tworzy prawo
Consuetudinis vis magna est. Wielka jest siła przyzwyczajenia.
Consuetudo altera natura est. Przyzwyczajenie jest drugą naturą
Contraria contrariis curantur. Przeciwne leczy się przeciwnym.
Contra vim mortis non est medicamen in hortis. Na śmierć nie ma lekarstwa
Contra vim non valet ius- Prawo jest bezsilne wobec przemocy.
Convenienter naturae vivere- Żyć w zgodzie z naturą.
Corpus delicta - Rozkoszne ciało.
Corvus albus- Biały kruk.
Cucullus non facit monachum- Kaptur nie czyni mnicha.
Cui bono? na czyją korzyść?
Cuius regio eius religio. Czyja władza tego religia.
Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare. Każdy człowiek może zbłądzić, uparcie trwa w błędzie tylko głupi.
Cum debita reverentia z należnym poważaniem, szacunkiem
Cum recte vivis, ne cures verba malorum. Skoro uczciwie żyjesz, nie dbaj o słowa złych ludzi
Cum tacent, clamant. Milcząc wołają.(Milczenie bywa wymowniejsze od krzyku.)
Cura, ut valeas ! Troszcz się o zdrowie!

Deliberandum est saepe, statuendum semel" - rozważać trzeba wiele razy, postanawiać raz;
Diligentia comparat divitias"- piękność przysparza bogactwa;
Diligite inimicos vestros"- miłujcie nieprzyjaciół waszych;

E fructu arbor cognoscitur. Po owocach poznaje się drzewo.
Edimus, ut vivamus, non vivimus, ut edamus- Jemy po to, by żyć, a nie żyjemy po to, by jeść.
Ego sum qui sum-Jestem, który jestem.
Ego sum via et veritas, et vita- Ja jestem drogą, prawdą i życiem.
Errare humanum est. Bładzić jest rzeczą ludzką.
Est modus in rebus – Są granice, których nie należy przekraczać
Et tu Brute contra me ! I ty, Brutusie, przeciwko mnie !
Etiam latrones suis legibus parent- I zbóje mają swoje prawa.
Etiquette requires us to admire the human race- Etykieta wymaga od nas, abyśmy podziwiali rodzaj ludzki.
Ex malis eligere minima- Wybierać mniejsze zło.
Exegi monumentum aere perennius- Zbudowałem pomnik trwalszy od spiżu.
Experto credite- Wierzcie doświadczonemu.

Faber est quisque suae fortunae- Każdy jest kowalem własnego losu.
Favete linguis- Milczcie w skupieniu.
Festina lente ! Śpiesz się powoli.
Feci, quod potui, faciant meliora potentes- Zrobiłem, co mogłem, kto potrafi, niech zrobi lepiej.
Felix, qui potuit rerum cognoscere causas- Szczęśliwy, kto zdołał poznać przyczyny wszechrzeczy.
Ferro iquique- Ogniem i mieczem
Fiat lux- Niech się stanie światłość.
Fides sine operibus mortua est- Wiara bez uczynków jest martwa.
Finis adest operi. Koniec wieńczy dzieło.
Finis coronat opus- Koniec wieńczy dzieło.
Fames artium magistra- Głód nauczycielem sztuk.
Fortuna dicitur caeca- Mówi się że los jest ślepy
Fortuna favet fortibus- Los sprzyja dzielnym
Fortes fortuna adivivat- Śmiałym sprzyja los
Fumum vendere-(sprzedawać dym). Mamić obietnicami.

Gloria victis – chwała zwyciężonym
Gloria virtuti resonat – sława jest echem cnoty
Galilaee, vicisti!- Galilejczyku, zwyciężyłeś
Gallus in suo sterquilinio plurimum potest- Kogut tylko na własnym gnojowisku dużo może.
Graviora manent- Najgorsze dopiero nadejdzie.
Gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo- Kropla drąży skałę nie siłą, lecz ciągłym padaniem.
Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus- Cieszmy się więc dopóki jestesmy młodzi

Hic et nunc. - Tu i teraz.
Hic vivimus ambitiosa paupertate omnes- Tu żyjemy wszyscy w dumnym ubóstwie
Historia vitae magistra- Historia nauczycielką życia
Hodie mihi, cras tubi – dziś mnie, jutro tobie
Hominem quero – szukam człowieka
Hominem te (esse) memento – pamiętaj, że jesteś tylko człowiekiem
Homo homini lupus est – człowiek, człowiekowi wilkiem
Homo sum, humani nihil a me alienum puto – jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce
Hodie mihi, cras tibi- Dzisiaj mi, jutro tobie
Homo doctus secum semper divitias habet- Człowiek uczony ma zawsze przy sobie swe bogactwo
Homo est animal sociale- Człowiek jest zwierzęciem politycznym
Homo res sacra homini- Człowiek rzecz święta człowiekowi
Homo sum, humani nil a me alienum puto- Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce
Honesta fama melior pecuniae- Dobra sława lepsza od pieniędzy
Humana non sunt turpia – co ludzkie, nie hańbi

Ignavis semper feriae Leniwi zawsze mają święto
Impos animi Słaby na umyśle (głupiec)
In perpetuam rei memoriam Na wieczną rzeczy pamiątkę
In vino veritas (dosł. w winie prawda), wino rozwiązuje języki
In labore virtus et vita- W pracy cnota i życie
Iustitia civitatis fundamentum- Sprawiedliwość fundamentem państwa
Idem per idem- To samo przez to samo
Ignis non exstinguitur ignis- Ognia nie gasi się ogniem.
Ignoti nulla cupido- Nieznane nie nęci; nie pragnie się czegoś, o czym się nie wie, że istnieje.
Impares nascimur, pares morimur- Rodzimy się nierówni, umieramy równi.
Imperare sibi maximum est imperium- Panować nad sobą to najwyższa władza.
In articulo mortis- W obliczu śmierci
In lacte matris praebibere- Wyssać z mlekiem matki
In silvam ligna ferre- Znosić drewno do lasu
Inter malleum et incudem- Między młotem i kowadłem
Invidia gloriae assiduus est- Zawiść jest stałym towarzyszem sławy
Iurare in verba magistri- (przysięgać na słowa nauczyciela) ślepo wierzyć; uznawać autorytet nauczyciela za argument ostateczny.
Iustitias vestras iudicabo- Sprawiedliwość waszą sądzić będą

Labor omnia vincit- Praca wszystko zwycięża
Littera scripta manet Słowo zapisane pozostaje
Lupo ovem commisisti- Oddałeś wilkowi w opieke owce
Lapis super lapidem non reliquentur hic- kamień na kamieniu tu nie pozostanie
Laudator temporis acti- Chwalca przeszłości; konserwatysta
Laus alit artes- Pochwała karmi sztukę
Litterae non erubescunt- Pismo się nie rumieni
Latet anquis in herba- Ukrywa się wąż w trawie
Lupis in fabula- Wilk w bajce. W tym sęk
Longum iter est per praecepta breve et effies per exempla- Długa droga jest przez wskazówki, krótka, skuteczna przez przykłady
Litera docet, litera nocet- Litera uczy, litera psuje
Libri magistri, ubri amici- Księżki nauczycielami, książki przyjaciółmi

Manus manum lavat- Ręka rękę myje
Medicus curat, natura sanat- Lekarz leczy, a natura uzdrawia
Mens sana in corpore sano- W zdrowym ciele zdrowy duch
Medicus, cura te ipsum Lekarzu, ulecz samego siebie
Madio tutissimus ibis Najbezpieczniej jest chodzić środkiem
Memento mori Pamiętaj o śmierci
Maiori cede- Ustąp starszemu
Moribus antiquis res stat Romana virisque- Rzecz rzymska stoi w jej starożytnych obyczajach i mężach
Magnum in parvo- (dużo w małym). Wiele treści w krótkiej wypowiedzi
Malum est in necessitate vivere, sed in necessitate vivere necessitas nulla est- Źle jest żyć w okowach konieczności, żadna jednak konieczność nie zmusza nas do życia
Mea culpa, mea maxima culpa- Moja wina, moja bardzo wielka wina
Medicus curat, natura sanat- Lekarz leczy, natura uzdrawia
Messis quidem multa, operarii autem pauci- Żniwo wprawdzie obfite, ale robotników mało.
Miscere utile dulci- Łączyć przyjemne z pożytecznym
More maiorum- Obyczajem przodków
Mulier ideo bene olet, quia nihil olet- Kobieta wtedy ładnie pachnie, gdy wcale nie pachnie
Mundi est propria virtus- Cnota jest właściwością świata
Mutato nomine de te fabula narratur- O tobie ta bajka mówi, choć pod zmienionym imieniem

Nemo sapiens nisi patiens" - nie jest mądry, kto nie jest cierpliwy;
Nihil bonum nisi quod honestum, nihil malum nisi quod turpe - dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne;
Non scholae, set vitae discimus"- nie dla szkoły, lecz dla życia się uczymy

Occasio facit furem - okazja czyni złodzieja
omnia vincit Amor - miłość wszystko zwycięża
Oculum pro oculo, dentem pro dente - oko za oko, ząb za ząb

Par premium labori - jaka praca, taka płaca
Prima via ardua est- pierwsza droga jest stroma

Semper avarus eget- Skąpy zawsze odczuwa niedostatek

Verba volant, scripta manent - słowa ulatują, pismo pozostaje
veni, vidi, Deus vicit - przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył