Zasady wydawania poleceń systemu operacyjnego DOS.

Temat: Zasady wydawania poleceń systemu operacyjnego DOS.
1. Podstawowe komendy.
CLS - czyść ekran,
VER - podaje wersję DOS-a,
DATE - ustawienie bieżącej daty,
TIME - ustawienie bieżącego czasu,
EXIT - wyjście,
C: (A:) (B:) - zmiana dysku bieżącego.
2. Przygotowanie dyskietki do pracy , polecenia: VOL, FORMAT, LABEL, CHKDSK.
FORMAT - formatowanie dyskietek,
FORMAT / S - formatowanie dyskietek z przeniesieniem systemu operacyjnego,
CHKDSK - ilość miejsca wolnego na dysku lub dyskietce,
LABEL - zmiana lub nadanie etykiety dysku,
VOL - wyświetlenie etykiety dysku.

3. Praca z katalogami w systemie DOS , polecenia: DIR, MD, RD, CD, TREE.
DIR - listowanie zawartości katalogu,
DIR / W - listowanie zawartości katalogu, opcja W wyświetlenie w pięciu kolumnach,
DIR / P / S - -,,- -,,- -,,- , opcja P z podziałem na ekrany, opcja S wszystkie katalogi,
MD - tworzenie katalogu,
RD - usuwanie katalogu,
TREE - drzewo katalogów,
CD - zmiana katalogu,
CD \ - zmiana katalogu, przejście bezpośrednio do katalogu głównego,
CD.. - zmiana katalogu, przejście jeden poziom wyżej.

4. Operacje kopiowania : COPY, COPY CON, COPY PRN, DISKCOPY, XCOPY.
COPY - kopiowanie pliku,
COPY  CON - zakładanie pliku z klawiatury,
COPY  PRN - kopiowanie pliku na drukarkę,
DISKCOPY - kopiowanie zawartości dyskietek,
XCOPY - kopiowanie grupy plików, wraz z katalogiem.

5. Praca z plikami polecenia : TYPE, MORE, PRINT, REN, DEL, HELP - pomoc.
TYPE - wyświetlanie zawartości plików,
MORE - zatrzymanie wyświetlania po zapełnieniu ekranu,
PRINT - tworzenie kolejki do drukowania i drukowanie,
REN ( RENAME ) - zmiana nazwy pliku,
DEL - usuwanie pliku,
HELP - system pomocy.
Temat: Zasady pracy z systemem operacyjnym DOS.
1. Ilość znaków dla:
a ) napędy dysków - jeden znak np.: A: , B: , C: , D: , E: ,
b ) katalog 2 - 8 znaków, duże litery np.: KATALOG ,
c ) plik 2 - 8 znaków, kropka i 3 znaki dla rozszerzenia, np.: plik.txt ,
d ) nazwa dysku lub dyskietki 2 - 11 znaków charakterystycznych
np.: dysk_nr1.
2. Pliki systemowe:
a ) firmy Microsoft:
IO.SYS - zawiera procedury obsługi urządzeń ładowanych w czasie
uruchamiania systemu,
MS DOS.SYS - zawiera procedury odwołań systemowych ładowanych
jak wyżej,
COMAND.COM - interpreter poleceń wewnętrznych ładowanych w czasie
uruchamiania systemu a potem po wykonaniu każdego polecenia
które zmazało go w RAM-ie,
b ) dla użytkownika do konfiguracji komputera:
CONFIG.SYS - plik tekstowy opisujący konfigurację, system interpretowany
podczas ładowania systemu,
AUTOEXEC.BAT - zawiera polecenia wykonywane w trybie wsadowym
bezpośrednio po uruchomieniu,
3. Rodzaje plików ( wg ich rozszerzeń ):
.COM - plik z programem gotowym do wykonania ( w postaci nieprzesuwalnej ),
.EXE - plik z programem gotowym do wykonania w postaci przesuwalnej,
.BAT - plik z ciągiem poleceń wykonywanych przez DOS w trybie wsadowym,
.SYS - plik systemowy używany przez DOS,
.ASC - plik zawierający tekst w kodzie ASCII,
.BAK - plik kopia zapasowa, ale z wersją wcześniejszą,
.DAT - plik danych,
.DOC - plik zawierający dokument,
.HEX - plik w systemie szesnastkowym,
.HLP - plik zawierający pomoc,
.MSG - plik zawierający komunikaty,
.LET - plik zawierający bibliotekę,
.LIB - plik zawierający list,
.PAS - plik w języku programowania Pascal,
.TMP - plik przejściowy,
.TXT - plik tekstowy,
.BMP - plik bitmapa,
.HTM - plik internetowy.

Dział: Konfiguracja podstawowa komputera.

Temat: Plik wsadowy AUTOEXEC.BAT
Jego przeznaczeniem jest ułatwienie pracy użytkownikowi, wykonanie za niego tych czynności, które musiałby wykonać sam po zgłoszeniu się systemu.
Podany przykład pliku AUTOEXEC.BAT dotyczy:
1. Określenia ścieżki dostępu do katalogów C:\ oraz C:\DOS PATH ścieżka
2. Wyświetlenia znaku gotowości systemu przez podanie aktualnego
katalogu PROMPT zbiór symboli poprzedzonych znakiem $
3. Wyświetlenia wersji systemu operacyjnego VER
4. Wyświetlenia aktualnej daty i godziny DATE i TIME
Odpowiedź:
C: copy con AUTOEXEC.BAT
ECHO OFF
PATH C:\C:\DOS
PROMPT $p$g
VER
DATE
TIME
^Z
Polecenie PATH nakazuje systemowi operacyjnemu przeszukiwanie podanych katalogów podczas próby wykonania polecenia zewnętrznego. Załóżmy że znajdując się na dysku A: wydaliśmy polecenie FORMAT A:. Jeżeli system operacyjny nie znajdzie tego polecenia na dysku A:, będzie go szukał na dysku C:\. Jeżeli również tam nie zostanie ono znalezione, wtedy polecenie FORMAT będzie szukane w C:\DOS. W przeciwnym wypadku system operacyjny wyświetli znany nam już komunikat: Bad command or file name.
W poleceniu PROMPT:
$p oznacza aktualną ścieżkę ( dysk i katalog ),
$g oznacza znak >.
Wobec tego jeśli będziemy w C:\EDYTORY\TAG, zgłoszenie się systemu będzie miało postać ( podpowiedzi dla użytkownika ): C:\EDYTORY\TAG>_
Z tak zdefiniowanym znakiem gotowości systemu operacyjnego do pracy mieliśmy do czynienia we wszystkich naszych ćwiczeniach z systemem operacyjnym MS - DOS.
Temat: Plik konfiguracyjny CONFIG.SYS
Zadaniem tego pliku jest ustawienie wielu parametrów pracy systemu, których nie można zdefiniować w inny sposób, dlatego znaczenie tego pliku jest ogromne. Nie będziemy jednak zbyt głęboko wchodzić w te zagadnienia, ponieważ są one zbyt trudne na tym etapie znajomości systemu operacyjnego MS - DOS.
W pliku CONFIG.SYS umieszczamy między innymi:
- programy obsługi niestandardowych urządzeń, np.: myszy,
- niektóre parametry systemu operacyjnego, np.: format wyświetlanego czasu i daty, liczbę
buforów w pamięci przy operacjach zapis/odczyt dysku, ilości plików, do których system
operacyjny może mieć jednocześnie dostęp,
- organizację pamięci operacyjnej powyżej 640 KB.
Przykładowy plik CONFIG.SYS:
DEVICE=C:\DOS\SETVER.EXE
DEVICE=MOUSE.SYS
FILES=30
BUFFERS=30
COUNTRY=048,,C:\DOS\COUNTRY.SYS
Wyjaśnienie znaczenia podstawowych poleceń systemu:
FILES = ilość plików
Określa maksymalną ilość plików, do których jednocześnie może mieć dostęp system operacyjny. Możliwe są wartości od 8 do 255, przy czym, jeśli nie wprowadzimy żadnej wartości, standardowo zostanie przyjęte 8. Polecenie to jest konieczne, jeśli współpracujemy z programami używającymi wiele plików, na przykład z bazami danych.
BUFFERS = ilość buforów
Ustawia ilość buforów używanych przy operacjach zapis/ odczyt dysku. Każdy bufor zajmuje 512 KB pamięci. Zwiększając ilość buforów, przyspieszamy operacje dyskowe, odbywa się to jednak kosztem zmniejszenia ilości pamięci na inne programy. Jeżeli nie wprowadzimy żadnej wartości, to standardowo zostanie przyjęta wartość 15.
COUNTRY kod kraju, numer tablicy kodów
Ustawia specyficzny dla danego kraju sposób wyświetlania daty i czasu oraz znaki alfabetu.
Jako parametry tego polecenia podaje się:
* kod kraju:
- USA ma kod 001,
- POLSKA ma kod 048,
* numer tablicy kodów ( strona kodowa ):
- standardem dla Polski jest tablica 852 ( Latin II ),
- lub alternatywna tablica 850 ( Latin I ).
Podane tablice zawierają wszystkie znaki wynikające z kodu ASCII oraz znaki dodatkowe.
Dla tablicy 852 będzie to alfabet słowiański (m. in. polski ), natomiast dla tablicy 850 będzie
to alfabet uniwersalny. W przypadku opuszczenia w poleceniu COUNTRY numeru tablicy kodów, pozostawia się w nim przecinek.
DEVICE
Wczytuje do pamięci program obsługi dodatkowego urządzenia zewnętrznego ( tzw. sterownik programowy ) np.: myszy.
Załóżmy, że programem obsługującym mysz podłączoną do drugiego portu szeregowego
( COM 2 ) jest plik MOUSE.SYS znajdujący się na dysku C:\.
W takiej sytuacji zapiszemy: DEVICE=MOUSE.SYS 2
SETVER.EXE
W praktyce może się okazać, że starsze wersje programów mogą nie dać się uruchomić pod
kontrolą systemu operacyjnego MS - DOS 6.22 ponieważ powstały w czasie, kiedy istniały poprzednie wersje tego systemu. W takiej sytuacji w pliku konfiguracyjnym należy umieścić polecenie SETVER.EXE, które przyporządkuje wersję systemu nieco przestarzałemu programowi.
Temat: Instalacja polskich liter.
Korzystanie z polskich liter jest z co najmniej dwoma problemami.
Dotyczą one wprowadzania znaków za pomocą klawiatury, oraz wyświetlania ich na ekranie.
W tym celu w pliku CONFIG.SYS należy umieścić:
COUNTRY.SYS=048,852,C:\DOS\COUNTRY.SYS
DEVICEHIGH=C:\DOS\DISPLAY.SYS CON=(EGA,,1)
Znaczenie pierwszego polecenia jest nam znana.
Natomiast drugie polecenie przygotowuje w pamięci miejsce dla zdefiniowanej wcześniej strony kodowej ( strona 852, która odpowiada standardowi Latin II ). Używaną kartą graficzną będzie EGA lub VGA.
W pliku AUTOEXEC.BAT należy umieścić:
C:\DOS\MODE CON CP PREP=(852) C:\DOS\EGA.CPI
C:\DOS\MODE CON CP SELECT=852
LOADHIGH C:\DOS\KEYB PL
Pierwsze polecenie wczytuje do pamięci przygotowaną stronę kodową.
Drugie uaktywnia na ekranie wczytaną stronę kodową.
Trzecie pozwala uzyskać na klawiaturze polskie znaki.
Układ tych znaków jest zbliżony do tak zwanej “ klawiatury maszynistki ”. W trakcie pracy można dokonywać przełączeń pomiędzy polską a amerykańską klawiaturą. Służą do tego celu następujące kombinacje klawiszy:
[ Alt ] + [ Ctrl ] + [ F1 ] - klawiatura amerykańska,
[ Alt ] + [ Ctrl ] + [ F2 ] - klawiatura polska.
Temat: Przykład konfiguracji.
rem PLIK KONFIGURACYJNY AUTOEXEC.BAT DLA (WYKONANO 10.02.1996.):
REM Modernizacja sprzetu pracowni wykonana 5.02.1996r.
REM 386SX 33MHz ( lub 486sx ) , 4MB RAM
REM HD-40-200 MB , FDD - 1.2MB , 1.44MB ,
REM VGAmono , MONITOR VGA-MONO ,
REM lub HERCULES , MONITOR MDA-MONO ,
REM MYSZ Q-MOUSE ,
REM SYSTEM OPERACYJNY : MS-DOS 6.20 ( 6.22 ) , WINDOWS 3.11 PL - sieciowy.
rem C:\WINDOWS\SMARTDRV.EXE
@ECHO OFF
PATH C:\DOS;d:\WINDOWS;d:\WINWORD;C:\MOUSE;C:\NC;C:\QPRO
SET TEMP=C:\TEMP
CLS
VER
DATE
rem TIME
ECHO *************************************************
ECHO * ZESPOL SZKOL OGOLNOKSZTALCACYCH *
ECHO * a) Szkola Podstawowa nr 4 *
ECHO * b) Liceum Ogolnoksztalcace *
ECHO * c) Policealna Szkola Rachunkowosci *
ECHO * REDA, UL.LAKOWA 36/38 *
ECHO *************************************************
PROMPT $P$G
LH C:\MOUSE\mouse.com
LH C:\DOS\smartdrv.exe 512
C:\DOS\MODE CON CP PREP=((852) C:\DOS\EGA.CPI)
C:\DOS\MODE CON CP SEL=852
C:\DOS\KEYB pl
C:\DOS\SHARE.EXE
nc
rem PLIK KONFIGURACYJNY CONFIG.SYS DLA (WYKONANO 10.02.1996r. ):
REM 386DX 33MHz , 4MB RAM
COUNTRY=048, 852, C:\DOS\COUNTRY.SYS
BUFFERS = 100
FILES = 60
STACKS=9,256
rem DEVICE=C:\WINDOWS\IFSHLP.SYS
rem DEVICE=C:\DOS\DISPLAY.SYS CON=(EGA,,1)
rem DEVICE=C:\WINDOWS\HIMEM.SYS
DEVICE=C:\DOS\HIMEM.SYS
DEVICE=C:\DOS\EMM386.EXE RAM
DOS=UMB
DOS=HIGH