Prezydent RP

Władza wykonawcza. Prezydent Rzeczypospolitej

Prezydent jest głową państwa, najwyższym jego przedstawicielem - organem posiadającym szczególne zadania ustrojowe (funkcje). Do takich funkcji Konstytucja zalicza: gwarantowanie ciągłości władzy państwowej; czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji: stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa Rzeczypospolitej oraz nienaruszalności i niepodzielności jej terytorium. Powyższe generalne zadania ustrojowe, znajdują swe uszczegółowienie w kompetencjach głowy państwa. Prezydent jest również drugim, obok Rady Ministrów, elementem władzy wykonawczej. Należy jednak zaznaczyć, że większość kompetencji związanych z prowadzeniem polityki państwa należy do rządu. Zatem mamy tu do czynienia z modelem prezydentury arbitrażowej - Prezydent nie rządzi państwem, lecz jest mediatorem w sytuacjach kryzysowych (np. w przypadku wystąpienia konfliktu między rządem a parlamentem). Prezydent nie odpowiada politycznie przed parlamentem (dzięki instytucji kontrasygnaty - wszystkie akty urzędowe głowy państwa, poza 30 wymienionymi w Konstytucji, musza być podpisane również przez Prezesa Rady Ministrów) oraz nie może pełnić żadnej innej funkcji publicznej ani sprawować innego urzędu (zasada incompatibilitas).Od 1990 r. wybory Prezydenta RP są powszechne i bezpośrednie. Czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom, którzy ukończyli l8 lat zaś bierne obywatelom. którzy ukończyli 35 lat i korzystają z pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydaci na Prezydenta zgłaszani są przez wyborców - każda kandydatura winna być poparta podpisami co najmniej 100 tys. wyborców. Za wybranego na Prezydenta uważa się kandydata, który uzyskał bezwzględną większość ważnie oddanych głosów (więcej niż połowę). Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał takiej większości - 14. dnia od głosowania, przeprowadza się II turę wyborów. Uczestniczy w niej dwóch kandydatów, którzy w I turze uzyskali kolejno największą liczbę głosów. Kadencja Prezydenta trwa 5 lat i rozpoczyna się w dniu złożenia przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Ta sama osoba nie może sprawować urzędu Prezydenta więcej niż dwie kadencje.
Kompetencje głowy państwa można podzielić na: uprawnienia wobec parlamentu, rządu, władzy sądowniczej, uprawnienia w zakresie bezpieczeństwa państwa i polityki zagranicznej oraz uprawnienia tradycyjne.

(l) Do głównych uprawnień Prezydenta wobec parlamentu zaliczymy: inicjatywę ustawodawczą, weto ustawodawcze, kierowanie ustaw do Trybunału Konstytucyjnego- skracanie kadencji Sejmu, zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu, występowanie z orędziem do Sejmu. Senatu i Zgromadzenia Narodowego.

(2)Jeżeli chodzi o kompetencje Prezydenta wobec Rady Ministrów, to należałoby przede wszystkim zaznaczyć rolę Prezydenta w procesie powoływania rządu. Do Prezydenta należy wyznaczenie oficjalnego kandydata premiera i jego powoływanie, a na wniosek premiera - powoływanie ministrów. ;inne uprawnienia Prezydenta w stosunku do rządu to: zwoływanie Rady Gabinetowej dokonywania zmian w składzie funkcjonującej Rady Ministrów (na wniosek
premiera) czy kierowanie do Sejmu wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej Prezesa Rady Ministrów lub danego ministra.

(3) W zakresie stosunków głowy państwa z władzą sądowniczą wymienimy: powoływanie przez Prezydenta Prezesa Trybunału Konstytucyjnego i Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (oraz prezesów Sądu Najwyższego) oraz Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego; Prezydent - na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa -powołuje sędziów; należy do niego również stosowanie prawa laski.

(4) W zakresie stosunków zewnętrznych, do Prezydenta należy ratyfikacja umów międzynarodowych oraz prawo do wysyłania oraz przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych. Jako najwyższy reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych, Prezydent składa wizyty zagraniczne i przyjmuje w kraju gości zagranicznych - głównie najwyższego szczebla. Wśród najważniejszych uprawnień głowy państwa w zakresie bezpieczeństwa państwa, należy najwyższe zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi (posiada ono cechy symboliczne, rzeczywistym ośrodkiem kierowania Siłami Zbrojnymi jest rząd) oraz możliwość wprowadzenia stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.Organem doradczym Prezydenta w zakresie problemów bezpieczeństwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

(5) Do tzw. tradycyjnych uprawnień głowy państwa zaliczymy: nadawanie obywatelstwa polskiego i wyrażanie zgody na jego zrzeczenie się, nadawanie orderów i odznaczeń, nadawanie tytułów naukowych profesora zwyczajnego.Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustaw lub za popełnienie przestępstwa, może być pociągnięty do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu.

PREZYDENCI III RZECZYPOSPOLITEJ
•Wojciech Jaruzelski: lipiec 1989-grudzień 1990
•Lech Wałęsa: grudzień 1990 - grudzień 1995
•Aleksander Kwaśniewski: grudzień 1995 - grudzień 2000 (I kadencja)
•Aleksander Kwaśniewski: od grudnia 2000 (II kadencja)