IX wiek. Na terenie przyszłej Polski panuje okrutny książę Popiel, który podjudzany przez żonę, pragnie zapewnić sukcesję swemu synowi. Dowódca drużyny księcia – Piastun, w proteście opuszcza władcę. Popiel wysyła za nim pościg. Od śmierci ratuje Piastuna – Ziemowit Piastowic – młody myśliwy i wojownik, który po latach spędzonych wśród Wikingów powrócił na ojcowiznę. Ziemowit zakochuje się z wzajemnością w Dziwie, córce bogatego kmiecia Wisza. Chce pojąć ją za żonę, lecz piękna Dziwa została przeznaczona bogom, ma zostać kapłanką w świątyni...
Treść
Akcja filmu "Stara baśń – kiedy słońce było bogiem" toczy się w IX wieku. Tereny przyszłej Polski zamieszkują liczne plemiona słowiańskie. Każde plemię ma swoich bogów. Panuje okrutny książę Popiel, którego według legendy zjadły myszy. Książę podjudzany przez żonę - poprzez intrygi i zbrodnie pragnie zapewnić sukcesję swemu synowi. Dowódca drużyny księcia – Piastun, w proteście opuszcza władcę. Popiel wysyła za nim pościg. Od śmierci ratuje Piastuna – Ziemowit Piastowic – młody myśliwy i wojownik, który po latach spędzonych wśród Wikingów powrócił na ojcowiznę. Ziemowit zakochuje się z wzajemnością w Dziwie, córce bogatego kmiecia Wisza. Chce pojąć ją za żonę, lecz piękna Dziwa została przeznaczona bogom, ma zostać kapłanką w świątyni. Popiel morduje ojca Dziwy. Matka idzie za mężem na stos. Dziewczyna wierzy, że jest to kara bogów za to, że pokochała; toteż gdy w świętą noc kupały Ziemowit próbuje ją porwać, rani go i ucieka do świątyni. Zbrodnie Popiela wywołują bunt ludu. Piastun i Ziemowit stają na czele powstania. Za namową księżnej Popiel wzywa na pomoc Wikingów. Walka z najazdem kończy się, gdy Ziemowit w pojedynku zabija wodza Wikingów. Popiel musi bronić się sam - chroni się w wieży swego grodu. Księżna truje wszystkich niezdolnych do walki. Syn Popiela umiera po zjedzeniu resztek zatrutej kaszy. Księżna wpada w obłęd. Zapasy zboża zjadają myszy. Popiel przeklina bogów i ginie rażony piorunem. Kmiecie obierają Piastuna na księcia. Ziemowita Piastowica na jego następcę. Przebłagani bogowie oddają Ziemowitowi Dziwę. Ich prawnuk Mieszko wprowadził do Polski chrześcijaństwo.
Jerzy Hoffman o filmie
Pierwszy scenariusz "Starej Baśni", bardzo wierny Kraszewskiemu, powstał dwadzieścia lat temu, jednak nie został zrealizowany. Dziś Jerzy Hoffman wraz z Józefem Henem postanowili odejść od Kraszewskiego: z wielu wątków zrezygnowali, część przekształcili, niektóre stworzyli. Czas realizacji filmu "STARA BAŚŃ – kiedy słońce było bogiem" zaplanowano na 637 dni. Prace przygotowawcze trwały od 4 marca do 25 sierpnia 2002 r. W tym czasie skompletowano grupę zdjęciową, wybudowano dekoracje filmowe i przygotowano niezbędne do produkcji filmu środki inscenizacyjne. Zdjęcia do filmu trwały 54 dni: od 26 sierpnia do 30 października 2002 r. Rozpoczęły się w Rogalinie koło Poznania, gdzie znajdują się słynne tysiącletnie dęby. Następnie ekipa przeniosła się na stary szlak piastowski, do Biskupina i w jego okolice, gdzie wybudowano wszystkie obiekty zdjęciowe. Na terenie Muzeum Archeologicznego w Biskupinie powstał gród i wieża Popiela oraz zagroda kmiecia Wisza. W lasach Ziemi Pałuckiej, niedaleko Gąsawy, wybudowano pogański chram Świętowita i chaty rybackie. Wiele scen nakręcono w naturalnym plenerze: nad przepięknymi jeziorami i w okolicznych lasach. Scenografię do filmu przygotował Andrzej Haliński, kostiumy - Magda Tesławska i Paweł Grabarczyk, nad militariami i końmi czuwał Tomasz Biernawski. Muzykę skomponował Krzesimir Dębski. Operatorami obrazu byli: Paweł Lebieszew - twórca zdjęć m.in. do "Cyrulika syberyjskiego" Nikity Michałkowa - i Jerzy Gościk. Całość zmontował Cezary Grzesiuk, który pracował z Jerzym Hoffmanem także przy "Ogniem i mieczem". Za dźwięk odpowiadał Piotr Knop, a produkcją kierował Józef Jarosz. Role główne w filmie kreują: Michał Żebrowski (Ziemek), Marina Aleksandrowa (Dziwa), Bohdan Stupka (Popiel), Małgorzata Foremniak (Księżna), Daniel Olbrychski (Piastun), Jerzy Trela (Wizun), Ewa Wiśniewska (Jarucha), Anna Dymna (Jaga), Katarzyna Bujakiewicz (Mila), Maciej Kozłowski (Smerda), Ryszard Filipski (Wisz) i Andrzej Pieczyński (Znosek). Montaż i udźwiękowienie zakończono w marcu br. Czas emisji filmu wynosi 1 godzinę 47 minut. Producentami filmu są Jerzy R. Michaluk i Jerzy Hoffman - "Zodiak Jerzy Hoffman Film Production", natomiast współproducentami: Telewizja Polska S.A., Syrena Entertainment Group Sp. z o.o. (także dystrybutor filmu) i Agencja Produkcji Filmowej. Film powstał przy współpracy Kredyt Banku S.A. Uroczysta premiera odbędzie się 15 września w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, a 19 września film wejdzie, w minimum 70 kopiach, na ekrany kin w całej Polsce.
Ziemek: .... Michał Żebrowski
Dziwa: .... Marina Andrejewna Aleksandrowa
Piastun: .... Daniel Olbrychski
Wizun: .... Jerzy Trela
Wisz: .... Ryszard Filipski
Smerda: .... Maciej Kozłowski
Jaruha: .... Ewa Wiśniewska
Znosek: .... Andrzej Pieczyński
Jaga, żona Wisza, matka Dziwy: .... Anna Dymna
Mila: .... Katarzyna Bujakiewicz
Mirsz: .... Jan Prochyra
Jarl Sigvald: .... Dariusz Juzyszyn
Popiel: .... Bohdan Stupka
Księżna, żona Popiela: .... Małgorzata Foremniak
Popiołek: .... Maciej Chorzelski
Zdobek: .... Rafał Mroczek
Leszek: .... Marcin Mroczek
Sambor: .... Adam Graczyk
Ludek: .... Andrzej Krukowski
Wróżka: .... Krystyna Feldman
Godun: .... Krzysztof Zarzecki
Żywia: .... Maria Niklińska
Wiking Tłumacz: .... Wiktor Zborowski
Wiking: .... Grzegorz Emanuel
Bumir: .... Sylwester Maciejewski
Miłosz: .... Ryszard Ronczewski
Duży: .... Tomasz Zaliwski
Stoigniew: .... Zdzisław Wardejn
Krzesimir: .... Marceli Nowek
Młody: .... Ryszard Jabłoński
Cis: .... Jan Janga-Tomaszewski
Dzikowic: .... Edward Warzecha
Szpak: .... Jerzy Dukay
Bednorz: .... Arkadiusz Bazak
Pachołek Ziemka: .... Jerzy Braszka
Jeździec: .... Mariusz Jakus
Jeździec: .... Eryk Lubos
Wramot: .... Maciej Zakościelny
Mściwój: .... Stefan Szmidt
Ekipa:
Reżyseria: .... Jerzy Hoffman
Scenariusz: .... Józef Hen
Scenariusz: .... Jerzy Hoffman
Na podstawie książki: .... Józef Ignacy Kraszewski
Zdjęcia: .... Paweł Lebieszew
Zdjęcia: .... Jerzy Gościk
Muzyka: .... Krzesimir Dębski
Montaż: .... Cezary Grzesiuk
Scenografia: .... Andrzej Haliński
Dekoracja wnętrz: .... Joanna Dzwonnik
Produkcja: .... Jerzy R. Michaluk
Kostiumy: .... Magdalena Tesławska-Biernawska
Kostiumy: .... Paweł Grabarczyk
Casting: .... Stanisław Wdowczyk
Casting: .... Albert Kiszkurno
Casting: .... Igor Górewicz
"Nie jest godzien sprawowania władzy ten, kto tej władzy nadużywa" Wincenty Kadłubek – XIII wiek Wielokrotnie wspominałem, że gdybym nie był filmowcem, to najprawdopodobniej zostałbym historykiem. Kocham historię, przede wszystkim historię Polski - znalazło to odzwierciedlenie w mojej twórczości filmowej inspirowanej dziełami literackimi. Z pomysłem ekranizacji "Starej baśni" nosiłem się od dawna. Pierwszą próbę podjąłem wkrótce po realizacji "Potopu", kiedy to - z wiadomych względów politycznych - nie mogłem jeszcze marzyć o sfilmowaniu "Ogniem i mieczem". Scenariusz był wierną adaptacją powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. Nie udał się. Narracja i dramaturgia powieściowej "Starej baśni" jawią się dzisiaj anachronicznie. Kraszewski nie jest pisarzem klasy Sienkiewicza. Nie stworzył tak barwnych postaci jak autor "Trylogii", nie miał takiego jak on poczucia dramaturgii i umiejętności budowania wartkiej akcji. Toteż scenariusz filmowy "STARA BAŚŃ – kiedy słońce było bogiem", który napisaliśmy z Józefem Henem, nie jest wierną adaptacją powieści. Ma własną samodzielną dramaturgię. Motywy zaczerpnięte u Kraszewskiego przeplatają się ze scenami zbudowanymi na kanwie podań, legend i wyobraźni autorów. Wątek "makbetowski" (Popiel – Makbet), który zauważyła już współczesna Kraszewskiemu krytyka, został mocno wyeksponowany, dzięki czemu film stał się bardziej uniwersalny. Przenosimy widza w świat magii i guseł pogańszczyzny, w którym bogowie mają wpływ na ludzkie namiętności – miłość, nienawiść, żądze władzy. "Stara Baśń – kiedy słońce było bogiem" nie jest podręcznikiem historii. Jest baśnią. Mitem. Jak w każdym micie toczy się tu walka dobra ze złem. I jak w każdej baśni dobro, choć z wielkim trudem, zwycięża. - Jerzy Hoffman