Zasadowość określa zdolność wody do przyjmowania protonów ( H+ ), tj. zdolność do zobojętniania silnych kwasów mineralnych o określonym pH.
W wodach naturalnych zasadowość pochodzi, w przeważającej części, od związków takich, jak Ca(HCO3)2 i Mg(HCO3)2, aczkolwiek nie tylko. Parametr ten ma znaczenie drugorzędne, szczególnie w przypadku wody do picia, gdyż związki te ulegają rozkładowi w czasie gotowania .
W wodach naturalnych o pH poniżej 8,3 występują przeważnie wodorowęglany wapnia, magnezu i żelaza, rzadziej wodorowęglany sodu ( zasadowość alkaliczna ). Są to więc sole kwasu węglowego typu : Ca(HCO3)2 , Mg(HCO3)2 , Fe(HCO3)2 , NaHCO3 . W wodach zanieczyszczonych ściekami przemysłowymi o odczynie zasadowym ( pH powyżej 8,3 ) obok anionów słabych kwasów , jak np. HCO3 -, CO3 2-, H2PO4 -, HPO3 2-, SiO3 2-, mogą występować również mocne zasady ( sodowa i potasowa ), które w roztworze wodnym ulegają dysocjacji z wytworzeniem jonów wodorotlenowych ( OH- ). Także aniony słabych kwasów ulegają hydrolizie z wytworzeniem jonów wodorotlenowych , np. : CO3 2- + 2H2O -> H2CO3 + 2 OH- .
W związku z tym , w zależności od wielkości pH wody , rozróżnia się tzw. zasadowość F (P) - oznaczaną wobec fenoloftaleiny, występującą gdy pH wody przewyższa wartość 8,3 oraz zasadowość ogólną M wywołaną przez związki , pod wpływem których pH wody jest większe niż 4,6 .
Wody o pH poniżej 4,6 nie mają zdolności do zobojętniania silnych kwasów, gdyż same stanowią roztwory kwaśne .
Zasadowość wody ma duże znaczenie techniczne i gospodarcze, natomiast znaczenie higieniczne jest drugorzędne