Prawo międzynarodowe publiczne.

Prawo międzynarodowe publiczne- zakres przedmiotu, notatki - pełna wersja w załączniku.

MIĘDZYNARODOWE PRAWO PUBLICZNE

Działy prawa międzynarodowego publicznego:
1. Historia
2. Źródła PMP
3. Podmioty PMP
4. Organy państwa w stosunkach międzynarodowych:
Pr dyplomatyczne
Pr konsularne
5. Terytorium – ochrona środowiska
6. Ludność – prawa człowieka
7. Organizacje międzynarodowe
8. Pokojowe załatwianie spraw międzynarodowych
9. Prawo konfliktów zbrojnych

Podmioty tego prawa – PMP
Stosunki między obywatelami różnych państw – PM Prywatne

1. Kongres Wiedeński HISTORIA
I i II wojna światowa przed ’39 r.
2. Umowa międzynarodowa ŹRÓDŁA
Zwyczaj
Ogólne zasady pr. międzynarodowego
3. PODMIOT podstawowy:
a) państwo
b) organ

Państwo (190 członków NZ) – terytorium, władza, ludność
Organizacje międzynarodowe, międzyrządowe (jest ich 500) –
1.Założyciele to rządy państw
2. Tworzone przez fundacje, osoby fizyczne współpracujące z podmiotami


TUWALU – państwo, które zapadło (wyspa)- osoby ewakuowane na Nową Zelandię
ONZ – organizacja międzyrządowa
c) Watykan – państwo – miasto (zawiera wiele umów jak państwa)umowy z koleją, lotnictwem, pocztą
Konkordat – umowy o uregulowaniu spraw kościoła

d) naród walczący o wolność:
- powstańcy
- pospolite ruszenie – gdy w granicach państwa pojawia się wróg obywatele bronią państwa, bo władza centralna nie daje rady

4. Organy wewnętrzne – na gruncie prawa wewnętrznego. Organy wewnętrzne biorą udział w sprawach międzynarodowych – prezydent. Nawiązywanie stosunków dyplomatycznych i konsularnych(ubiór, zachowanie, jedzenie – ambasadora)

ORGANY
Korpus dyplomatyczny – chroniony immunitetem
Korpus konsularny – robienie czegoś zgodnie z swoją funkcją.

5. TERYTORIUM

Państwa na świecie = 210
Prawo o konfliktach zbrojnych:
konwencja o konfliktach międzynarodowych
konwencja o konfliktach niemiędzynarodowych

PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE DZIELI SIĘ NA:
1. prawo twarde – międzynarodowe prawo publiczne jest możliwe do egzekucji na ogólnych zasadach prawa
2. prawo miękkie - międzynarodowe prawo publiczne nie jest możliwe do egzekucji, to deklaracja intencji

HIERARCHIA PRAWA ŹRÓDEŁ WEWNĘTRZNYCH
- Konstytucja
- Ustawy muszą być podporządkowane
- Rozporządzenia
- zarządzenia

Źródła prawa międzynarodowego są sobie równe np. umowa=(rozporządzeniu – zwyczajowi_
Żadna umowa nie może być sprzeczna z Kartą NZ, z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.
Egzekucja prawa międzynarodowego - jest możliwa, istnieją wyjątki w sytuacji zagrożenia pokoju wszystkie państwa są równe.
Po 1989 wszystkie umowy są ratyfikowane; powszechnie stosowane
PMP - zajmuje się stosunkami między podmiotami tego prawa

O źródłach prawa dowiadujemy się z interpretacji dokumentów. Nie ma konkretnych źródeł prawa – ustalonych.

Statut Trybunału Sprawiedliwości art. 38 zakaz – postanowienia (jakie źródła stosuje trybunał przy rozstrzyganiu sporów podmiotów PMP)


Jeżeli sprawa sporna trafia do sądu, sąd rozstrzyga ją kierując się:
- umowami międzynarodowymi
- zwyczajem międzynarodowym źródła PM
- ogólnymi zasadami PMP

A
ZWYCZAJ – występuje we wszystkich działach prawa międzynarodowego, ale w szczególności w prawie dyplomatycznym i konsularnym, i w prawie wojny

ZWYCZAJ – sposób zachowania się podmiotu prawa międzynarodowego trwający w czasie, przestrzeni i akceptowany przez innych.(np. kwadrans akademicki). Występują trudności z określeniem: kogo dotyczy i kto akceptuje.
Trzeba wykazać, że zachowanie to zwyczaj przed trybunałem

UZNANIE MIĘDZYNARODOWE – jest zwyczajem (np. uznanie tworu za państwo) 1945 rok Karta Narodów Zjednoczonych podpisuje ją 50 państw V/VII wchodzi w życie Xi 1945 za zgodą uznania międzynarodowego.


KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (zasady)

1. Krytyka zasady – składka w ONZ jest trochę krzywdząca:25% budżetu wpłaca USA, 1% Polska, 0,001% Andora (mikro państwa) na wydatki wszystkie państwa mają jeden głos.(Owa suwerenna równość podlega dyskusji, bo USA płacąc 25% składki nie korzysta z tych pieniędzy – są przeznaczane na biedne państwa afrykańskie)
2. Dobro sąsiedztwa – państwo w swym działaniu, na swoim terytorium, są ograniczone zasadą dobro sąsiedztwa, czyli w zachowaniu nie może szkodzić sąsiadom.

Odpowiedzialność państwa za:
- zaniechanie (np. nie zlikwidowanie min) można poczynić szkody
- działanie (budowa fabryki, z której dym idzie na sąsiadów)

Wiele państw wykorzystuje jedną rzekę – problemem są zanieczyszczenia wody, jakie powinny być usuwane.
3. Zakaz powstrzymania od użycia siły – zasada związana z groźbą użycia siły
W 1945 zasadę tę wprowadzono, do tego czasu wojna była legalnym środkiem obrony.

„Pakt Ligi Narodów – legalizował wojnę, strony będące w sporze mają obowiązek zasiąść przy stole, gdy tej zgody nie osiągną i odchodzą od stołu to w 90 dni od tej daty można rozpocząć wojnę.

Na gruncie KNZ – wojna nielegalna, za wyjątkiem państwa zaatakowanego z wyjątkiem, gdy….

Wolno się bronić i zaatakować, gdy Rada Bezpieczeństwa nie podejmie konkretnych środków.
Przed I wojną świat. Nie ma regulacji z użyciem gazu dopiero po wojnie wprowadzono zakaz.
Po II wojnie świat. Owiały regulacje, co do ludobójstwa
Lata 60-70 konwencje o: - sporach między państwami
- mówiące o sprawach wewnątrz państwa
4. Nieinterwencja w wewnętrzne sprawy państw ONZ – związana z suwerennością państw, tworzenie się wspólnot, państwa NZ godzą się, ze rządzić będą NZ.

SUWERENNOŚC PAŃSTWA – dr. Skubiszewski
- prawo państwa decydowania o swoich sprawach wewnętrznych i stosunkach zagranicznych w sposób nieograniczony przez żaden czynnik zewnętrzny, ale bez naruszenia praw innych państw i zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego.




B
UMOWA MIĘDZYNARODOWA – porozumienie dwu lub więcej podmiotów PMP skutkujące w PMP

PODZIAŁM UMÓW:
A. Z punktu widzenia ilości stron biorących udział
Dwustronna: państwo- państwo, organizacja- państwo
Wielostronna:2 państwa – 1pństwo, 150- 50

B. Z punktu widzenia możliwości przystąpienia do umowy międzynarodowej:
Otwarte: może przystąpić każde państwo, lub pod pewnymi warunkami
Zamknięte: ograniczona ilość podmiotów (np. umowa państw nabrzeżnych)
Półotwarta: w treści ogranicza skład członkowski od zachowania się; daniny na rzecz organizacji; przejęcia zobowiązań

C. Z punktu widzenia równości
Równoprawne – obie strony mają taką samą ilość uprawnień jak i zobowiązań
Nie równoprawne – jedna ma zobowiązania, druga uprawnienia np. umowa kapitulacyjna
*może to być umowa zawarta między 2 państwami, jeśli chodzi o 3 państwo i gdy ono wyrazi na to zgodę

TWORZENIE UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH:
1969 – do tego roku regulowane było zwyczajem, nie było dokumentu pisanego, który mówi o tym jak tworzymy, zmieniamy umowy
1969 – podpisana w Polsce konwencja wiedeńska o prawie traktatu opisuje, jaki jest byt prawny umowy międzynarodowej, jak kończy się byt itp.
1990 – ratyfikowanie konwencji, opublikowanie konwencji
2000 – tekst o wykonywaniu tej konwencji
Zwyczaj wchodzi w życie długo wyjątkiem jest rok 1956 w sprawie kosmosu.

ELEMENTY UMOWY:
1. Tytuł (protokół porozumienia)
2. Wstęp
Inwokacja- wezwanie boga w imię boga
Intytulacja – określenie stron umowy „Polska, Francja itp.”
Arenga – określenie motywów, dla których strony zawarły umowę, „aby zintensyfikować wzajemną współpracę”
Narracja – zwięzły opis okoliczności, w jakich podpisano umowę „spotkawszy się na konferencji wielostronnej”

3. Postanowienia materialno-prawne, regulacje dotyczące zasadniczej materii umowy
4. Postanowienia formalno-prawne, klauzule
5. Podpisy





PRZYKŁADOWE KLAUZULE UMOWNE
- k. wzajemności – obywatele państwa A będą tak traktowani w państwie B
jak obywatele państwa B.
- k. najwyższego uprzywilejowania – w przypadku umowy wielostronnej państwa
uczestniczące w tej umowie uzyskują lepsze warunki
umowne niż przystępujący do umowy, negocjujemy ją.
-k. o rozstrzyganiu sporów – w każdej umowie powinny być sposoby rozstrzygania sporów.
Sposób rozstrzygania powinien być opisany: kto rozstrzyga spór itp.
- k. ratyfikacyjna – większa ratyfikacja za zgodą parlamentu i ratyfikuje ją prezydent.
- k. dot. daty wejścia w życie – określa, w jaki sposób umowa wejdzie w życie
- k. denuncjacyjne – jak kończy się jej byt prawny.

Umowa może wygasać przyczyn:
- przewidzianych – czas umowy
- nie przewidzianych – zmiana okoliczności w umowie może być przyczyną,
że nie będziemy się wywiązywać z umowy.
Zasada redisantibus – sterowana ostrożnie, jest to zasada zmiany okoliczności
Wyjątek – nie można się na nią powołać w przypadku umów granicznych..

Klauzula mówiąca o stosunkach do innych umów:



KLAUZULA PROLONGACYJNA – mówi o prolongowaniu umów międzynarodowych. Bywa sformułowana: jeśli na 1,2 miesiące strona tej umowy nie wypowie to jest ona przedłużona na kolejny rok.

KLAUZULA REWIZYJNA – mówi jak zmienić tekst umowy międzynarodowej. Zmiana tekstu musi być wykazana, muszą się na nią zgodzić wszyscy autorzy.

ZAZSTRZEZENIA I DEKLARACJE
Dopuszczalność
Skutki
SUKCESJA tabula rasa
Oświadczenie podmiotu
WYGAŚNIĘCIE przewidziane w umowie
Nieprzewidziane w umowie
Skutki wygaśnięcia
REJESTRACJA rejestracja zgodnie z art102 Karty NZ

ZASTRZEŻENIA – do funkcjonowania jakiegoś punktu umowy
KNZ – nie przyjmie zmian, złożone zastrzeżenie nie może dotyczyć umowy, zaostrzezenie może być stosowane do umów wielostronnych, do dwustronnych nie.
KNZ – nie przyjmie zmian, złożone zastrzeżenie nie może dotyczyć umowy, zastrzeżenie może być stosowane do umów wielostronnych, do dwustronnych nie.

OŚWIADCZENIE DO UMOWY: strony oświadczają się co do jakiejś treści, są związane z terytorium występowania umowy.

SUKCESJA – w odniesieniu do traktatów międzynarodowych państwa łączą się bądź też dzielą. Państwa nowo powstałe czują się sukcesorami.

NIEWAŻNOŚĆ, WYGAŚNIĘCIE – umowa wygasa z powodu przewidzianego- np., bo została zawarta na 10 lat, więc wygasa. Można ją wypowiedzieć z terminem jedno lub dwumiesięcznym.
Z powodu nieprzewidzianego- zasada zmiany okoliczności. Umowa nieważna jest od samego początku, od momentu podpisania np. skutek przekupstwa, przymus, zawarta przez nieupoważnioną osobę.

REJESTRACJA – aby umowa była ważna musi być zarejestrowana w Genewie
1. Umowy międzynarodowe zawierane przez państwa powinny być najszybciej zarejestrowane w sekretariacie ONZ
2. Na umowę nie zarejestrowaną żadne państwo ani żadna strona nie może powołać się przed żadnym organem ONZ., ale jest ona ważna

DEPOZYTARIUSZ – strona, państwo, które dzierży oryginał umowy. Depozytariusz wysyła pomiędzy wszystkimi państwami sprzeciwy, zbiera teksty, co do zmiany umowy, rozsyła jednolity tekst umowy, dokonuje tłumaczenia na 5 różnych języków.


KONWENCJA WIEDEŃSKA O PRAWIE TRAKTATÓW
(Wiedeń 22 maja 1969r.)

Struktura dokumentu:
I. Wstęp – zakres konwencji., używane wyrażenia.
II. Zawarcie i wejście w życie traktatów- ich zawieranie.
Zastrzeżenia.
III. Pacta sunt, serunda- paktów należy dotrzymywać.
Interpretacja autentyczna
Interpretacja urzędowa
Interpretacja doktrynalna
a) Umowę należy interpretować w dobrej wierze
b) Domniemanie o normalnym brzmieniu wyrazów
c) Wyrazy rozumiemy nie abstrakcyjnie, ale w kontekście tekstu
Traktaty a państwa trzecie – ogólna zasada, obowiązki i prawa dla państw trzecich
- umowa kapitulacyjna
- zgoda państwa
IV. Nieważność traktatów, błąd, oszustwo, przekupstwo, przymus.
Wygaśnięcie traktatu – wpływ czasu, wypowiedzenie, traktat późniejszy, sytuacja uniemożliwiająca wykonanie traktatu, zasadnicza zmiana okoliczności
V. Depozytariusze traktatów i ich funkcje.
Rejestracja i publikacja traktatów.

PODMIOTY PRAWA
Państwo
Organizacja międzynarodowa
Watykan

WATYKAN – wymieniony oddzielnie raz jako:
a) Państwo, miasto – papież lub jego pełnomocnik musi zawierać umowy
b) Jako miejsce głowy kościoła – papież ma możliwość zawierania umów z innymi państwami z tytułu urzędowania w tym państwie. Umowy te dotyczą tylko jednej sprawy katolickiej w państwie X z Watykanem – umowy konkordatowe.

PAŃSTWO – powstanie państwa, elementy:
Terytorium
Ludność
Organy władzy wew. I zew.

RZĄD EMIGRACYJNY POLSKI W LONDYNIE – był on uważany za podmiot prawa międzynarodowego. Zawierał umowy międzynarodowe, wydawał Dz.U., wysyłał przedstawicieli do innych państw.

Aby twór był PAŃSTWEM zależy od uznania społeczeństw, uznają go wtedy, gdy może przyjmować zobowiązania.

OBYWATELSTWO – węzeł miedzy osobą a państwem. Rząd dąży do uniemożliwienia wielokrotnego obywatelstwa.

NABYCIE obywatelstwa:
1. Zasada krwi – dziecko nabywa obywatelstwo
2. Zasada ziemi – dziecko nabywa obywatelstwo miejscem urodzenia
3. Zasada krwi i zasada ziemi
Np.
Wtórne sposoby nabywania obywatelstwa:
Polka bierze ślub z arabem, wyjeżdża do araba tam rezygnując z polskiego obywatelstwa. Okazuje się, że arabem ma 666 żon, więc ucieka do polski prosząc o przywrócenie polskiego obywatelstwa.

UCHODŹCA – obywatel jakiegoś kraju, który ucieka do innego kraju z przeświadczenia, że będzie prześladowany w swoim kraju. Ma jakieś obywatelstwo, ale nie może liczyć na pomoc swojej ambasady.

BEZPAŃSTWOWIEC – nie ma żadnego obywatelstwa

AZYL DYPLOMATYCZNY – może starać się każdy w ambasadzie, bądź konsulacie, charakterystyczny dla Ameryki Łacińskiej.

AZYL TERYTORIALNY – schronienie udzielone na terytorium państwa.

W połowie XX wieku problemem ochrony praw człowieka zajmowały się:
Dokumenty europejskie opracowane przez ONZ
Niezbywalne prawa człowieka, które w żadnych okolicznościach nie mogą być zawieszane
Takie prawa, które mogą być zawieszone

AZYL – domy ochronne – klasztory, Collegium Majus

KNZ o prawie morza – wchodzi w życie 12 miesięcy od daty złożenia
KNZ - wchodzi w życie z chwilą złożenia dokumentów ratyfikujących

TRAKTAT ustanawiający WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ - wchodzi w 1 dniu miesiąca po złożeniu dokumentów ratyfikujących.

TERYTORIUM – prawo międzynarodowe publiczne zajmuje się problemem terytorium. Rewolucja Francuska; Okres Napoleoński – do tego czasu opis granicy nie posiada linii tylko od rzeki do rzeki, miasta, itp. Po tym okresie granica określana jest w umowie konkretnie.

GRANICA – płaszczyzna oddzielająca suwerenność dwóch państw lub państwa a obszaru niczyjego np. morza.

SUWERENNOŚĆ – sięga tak daleko jak państwo może ją bronić.
Np. Polska 30 km, Afryka 5 km

ZAKRES SUWERENNOŚCI – czy państwo może do końca korzystać ze swojego terytorium? Nie – tekst KNZ to ogranicza, są ograniczone zasady np. dobro sąsiedztwa (regulacja rzek, budowa lotniska- powinna być uzgodniona z sąsiadem)

ETAPY BUDOWY GRANICY:
1. Etap budowy granicy
2. Deminitacja – wytyczenie na papierze (opis)
3. Demarkacja – wytyczenie granicy w terenie
4. Redemarkacja – powódź, rzeka zmienia bieg – zmieniają się granice
Typy granic rzecznych: brzegiem, środkiem nurtu, korytem.
Zasadnicza zmiana okoliczności nie może zmienić przebiegu granicy państwa.

TERYTORIUM –
a) Powietrze – brak granicy państwa. Ma pełną suwerenność za wyjątkiem 5 praw lotniczych (można lądować, zabrać i wysadzić pasażerów oraz towar)- kabotaż)
Pd biegun
PN biegun
Przestrzeń lotnicza
b) Woda – 1958r. do tego roku regulacja spraw morza i rzek regulowana była zwyczajem. W roku tym określono 4 konwencje regulujące prawo morskie równocześnie rozpoczęto debaty nad wykorzystywaniem dna morskiego.







„Nowe prawo morza” z 1982r. jamajka – obejmuje wszystkie problemy lat 40-60 – uzupełnia braki dotychczasowe.



Różne pasy suwerenności w zależności jak daleko w głąb. Pas wód morza terytorialnego – morze sięgać 12 mil morskich. Pas ochronny 24 mile morskie – ograniczona do kontroli przepływających statków.
200 mil – strefa ekonomiczna (ekskluzywne prawo połowu- państwo korzysta z prawa, ale nie musi i wtedy inne nie są zobowiązane do korzystania).

Państwo nabrzeżne ma prawo rewizji, kontroli przepływających statków.
Np. statek ucieka a pościg rozpoczął się w strefie 12 mil może być kontynuowany. Gdy statek ginie z oczu lub wkracza na inne terytorium przestajemy go ścigać. Samolot nie może kontynuować pościgu.

KONWENCJA z 1982r. określa:
Eksploatacja dna morskiego
Granice określa gdy państwo leży na wyspach





Państwo archipelagowi linię podstawową może wyznaczyć w sposób jaki chce pod warunkiem że stosunek powierzchni wysp do powierzchni wody zakreślone linią podstawową wynosi 1:9 (ląd: woda)- linia ta nie może ograniczać przepływu statków.



Zależna suwerenność od sąsiada, kopalin, dna
Korzysta z pierwiastków morskich (dna morza)
W 1982 roku dno morza, zostaje podzielone na działki, które przez państwo mogą być dzierżawione od organizacji i dna morskiego. Ona określa składkę, która jest dzielona na państwa.

WŁADZA: problem – prawa wewnętrzne, konstytucji
Prawo wewnętrzne:
Prezydent konwencja Wiedeńska określa
Premier kto ma zawierać umowę
Minister współpracy zagranicznej

Władza zewnętrzna: prawo dyplomatyczne i konsularne
Do 1815 roku – zwyczaj
1815 – kongres wiedeński
1961 – konwencja wiedeńska o prawie dyplomatycznym
1969 - konwencja wiedeńska o prawie konsularnym

KONGRES WIEDEŃSKI – regulacje
· Zasada precedensji (obowiązuje do dziś) – pierwszeństwo w ramach prawa dyplomatycznego
· Zakaz niewolnictwa
· Wolność żeglugi na wodach śródlądowych

Do 1815 dochodziło do dyskusji, kto ma prawo jako pierwszy, kto siada przy stole.
Konwencje z 1961 i 1963 roku powtórzyła zasady z 1815 roku, co do pierwszeństwa. Pierwszy jest ten ambasador, który ma 1 akredytacje – moment złożenia listu uwierzytelni. Prezydentowi, papież, król, głowy państwa.
Znaczenie ma czas złożenia listu a nie czas przebywania w państwie.

Merytoryczny zakres korpusu pracowników w prawie dyplomatycznym i konsularnym jest diametralnie różny, dlatego spisano dwie konwencje o nawiązywaniu.

RÓZNICA MERYTORYCZNA W FUNKCJONOWANIU KORPUSU:

KORPUS DYPLOMATYCZNY – całe państwo w całym państwie, pełnia przywilejów i immunitetów. Osoba jest chroniona.(jeżeli konsul jadąc np. do Niemiec coś przeskrobie, to skazany może być dopiero w Polsce)
Reprezentuje całe państwo (całe terytorium, sprawy merytoryczne tego państwa wobec spraw państwa przyjmującego) ambasador Polski może we Francji działać we wszystkich sprawach bez przedstawiania dokumentów.

KORPUS KONSULARNY – określone sprawy na określonym terenie) kompetent w ścisłych sprawach na ściśle określonym terytorium.
Konsul – urzędnik magistratu, notariusz, radca prawny, adwokat, urzędnik państwowy. Ma on określone terytorium działania, gdzie może działać.
Przywileje, immunitety chronią funkcje, osoba nie jest chroniona, (jeśli wykroczy poza funkcje to można ją skazać)
Umowy dla korpusu konsularnego nie są umowne jak w korpusie dyplomatycznym. Wystarczy, że jest powiedziany reprezentant państwa A w B. w korpusie konsularnym jest wyliczanko, co może robić.

Bonn – ok. 4 osób zajmuje się zgonami obywateli polskich w Niemczech.
Dokumenty z 1961 i 1963 kodyfikacja zwyczaju.
Państwo X,Y ratyfikuje, konwencje o nawiązywaniu stosunków dyplomatycznych to nie oznacza, że pomiędzy 140 państwami ją podpisano.

Podpisano kodyfikacje to oznacza, że w przyszłości będzie podpisana umowa to standardy będą jak z 1963 roku.

KONSULAT HONOROWY – osoba publiczna związana z państwem wysyłającym np.. Kowalski pracuje na Litwie i może coś dla tego państwa zrobić. Osoba ta za zgodą państwa przyjmującego może być konsulem honorowym.

KONSULAT GENERALNY – gdy jest ich kilku typujemy jeden
Dwustronna umowa międzynarodowa – tą drogą nawiązuje się kontakt dyplomatyczny i konsularny pomiędzy korpusami. Ambasada Polska w Australii za jej zgodą kompetentna jest na jej terenie.

Zrywanie kontaktów dyplomatycznych i konsularnych nie ma wpływu na umowę dwustronną


KTO DATA

DO KOGO DO KOGO SZANOWNY PANIE – ręcznie

W JAKIEJ SPRAWIE TEKST maszynowy

PODPIS DATA PODPIS DO KOGO




PODANIE PISMO DYPLOMATYCZNE
- jednostronicowe - wielostronicowe
„SZANOWNY PANIE,
PAN AMBASADOR”
– piszemy ręcznie
+wizytówka

WIZYTÓWKI
Jan Kowalski Jan Kowalski
W jakiej sprawie i Małgosia Malinowska
(ołówkiem)

Kodyfikują zwyczaj, podpisanie konwencji – z 1961 i z 1963 roku.

PODMIOTY PRAW MIĘDZYNARODOWEGO PUBLICZNEGO
· PAŃTWO
· WATYKAN – państwo – miasto, aby funkcjonować musi zawierać umowy(pocztowe, bicia monety, papież jako dyktator zawiera umowy z różnymi państwami)problem jest z paszportem, obywatelstwem.


· ORGANIZACJA MIĘDZYNARODOWA RZĄDOWA



Międzyrządowe pozarządowe
Wyłącznie członkowie organ. państw państwa
500 Związki organ. Nie są podmiotem prawa
Osoby fizyczne
6 tysiące

ONZ – nie może zrobić tyle na ile pozwolą suwerenne państwa, które wchodzą w jej skład.
Konsensus – wszyscy się godzą, stała liczba uczestników
KNZ – powstała w okresie II wojny światowej. Nad tekstem pracowały mocarstwa.

USA
CHINY mają specjalny status, czyli w określonej sprawie
ROSJA mogą zablokować poważne kwestie
W. BRYRANIA na Forum Międzynarodowym
FRANCJA

Członkowie ustaleni przed powstaniem KNZ.
Na straży ONZ stoją państwa członkowskie a państwo, które nie należało do członków miało być podporządkowane. Bez zdania członków, ingerencja w zmianie KNZ jest niemożliwa.
W 1941 roku tekst podpisało 50 państw +Polska
26 października 1945 roku podpisano KNZ. 51 państw założy ONZ, reszta przystąpiła. Wszyscy członkowie są sobie równi.

ONZ – podmiot wtórny, pierwotne to państwo
- założona przez państwo
- ma tyle kompetencji, uprawnień, ile dostanie od państw suwerennych
- w imieniu państw ONZ działa – nie może zrobić więcej niż zgodziły się państwa.
LN – rozwiązana w marcu 1945 roku.
KNZ – ma 29 rozdziałów, które odnoszą się do:
- zasad organizacji
- struktury
- zasad funkcjonowania organów
- zasad, na jakich wchodzi w życie
-co zrobić, aby zmienić tekst tego dokumentu.

ONZ – ma 6 organów głównych:
1. Rada Bezpieczeństwa
2. Zgromadzenia Ogólne
3. Rada Gospodarczo – Społeczna
4. Rada Powiernicza – organ szczątkowy. (Od 1994 nie funkcjonuje. Nie można go zlikwidować, bo trzeba by było zmienić tekst Karty NZ, co jest niemożliwe)
5. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości – organ sądowy (siedziba w Hadze)
6. Sekretariat – zatrudnia 30 tyś. osób na całym świecie, w tym 10 tyś w Nowym Jorku. Na jego czele jest sekretarz generalny – stanowisko obieralne (wybierany co 5 lat)stoi na straży funkcjonowania całej organizacji, czyni obowiązki depozytariusza.

Rada gospodarczo – społeczna:
- filia na wszystkich kontynentach
- zajmuje się wszystkim za wyjątkiem wojny i pokoju
- tworzy komitety i podkomitety zajmujące się: morzem, kosmosem

RADA BEZPIECZEŃSTWA
W sprawach:
- proced potrzebnych jest 9 głosów za obecnych, głosów obojętnie, których członków zgromadzenia (
- innych 9 za, w tym 5 stałych członków Rady Bezpieczeństwa obecnych i głosujących. Niestali członkowie RB są wybierani na 2 lata. Są oni nieliczeni – nieobecni
VETO W RADZIE BEZPIECZEŃSTWA – gdy dochodzi do głosowania w sprawach innych, wtedy każdy członek RB może powiedzieć „nie”.

ZGROMADZENIE OGÓLNE
W sprawach ważnych – utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa
- wybór niestałych członków RB
- wybór członków Rady Gospodarczo – Społecznej
- wybór członków Rady Powierniczej
- przyjmowanie nowych członków ONZ
- zawieszenie w sprawach praw i przywileji
- wykluczenie członków ONZ
- sprawy systemu powiernictwa
- sprawy budżetowe
Głosowanie: zapadają większością 2/3 członków obecnych i głosujących, inne głosowanie przewiduje zwiększenie spraw ważnych.

Sesja obraduje raz w roku od października do wyczerpania wszystkich punktów obrad. Obraduje tak jak RB też na sesjach: nadzwyczajnych oraz poza swoją siedzibą gdzieś w świecie.

CELE ONZ
1. Utrzymać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo
2. Rozwijać przyjazne stosunki miedzy narodami
3. Doprowadzić do współdziałania międzynarodowego
4. Być ośrodkiem uwzględniającym działalność międzynarodową.

ZASADY ONZ
1. Suwerenna równość państw
2. Dobra wiara w wykonywanie zobowiązań
3. Załatwianie spraw drogami pokojowymi
4. Powstrzymanie się od stosowania groźby i siły
5. Członkowie okazują pomoc ONZ
6. Państwa nie będące członkami ONZ będą postępowały zgodnie z KNZ
7. Brak integracji w wewnętrzne sprawy państw członkowskich.

PRAWA CZŁOWIEKA – jednostka nie ma nic do powiedzenia, zachodzi między państwami, to one wykonują umowy
Region europejski – jednostka może skarżyć się na państwo, zawierane konwencje między państwami jednostka ma uprawnienia skargi.
W systemie prawa wewnętrznego jednostka może skarżyć się wewnątrz państwa.
MIĘDZYNARODOWA OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA
Po raz pierwszy terminu „prawa człowieka” użyto w 1776 roku w Wirginii w USA.
Próba definicji: prawa przysługujące każdemu człowiekowi bez względu na jego przynależność państwową czy pozycję społeczną.

WOLNOŚĆ – możliwość postępowania według własnej woli a więc i możliwość wyboru postępowania. Zazwyczaj konstytucje państw pozwalają na możliwość wyboru postępowania pod warunkiem, że nie działa się wbrew prawu.
WOLNOŚCI OSOBISTE – dla wszystkich bez względu na przynależność obywatelską np. wolność słowa

WOLNOŚCI POLITYCZNE, OBYWATELSKIE – tylko dla obywateli danego państwa; mogą być zawieszane. Obywatel może być pozbawiony wolności np. prawa wyboru (gdy sąd tak nakaże)

GENERACJE PRAW CZŁOWIEKA
- prawa pierwszej generacji – pod wpływem koncepcji liberalnych – prawo narodów do samostosowania; prawa polityczne i obywatelskie. Okres Rewolucji Francuskiej. Wojna Napoleońska.
- prawa drugiej generacji – okres po II wojnie światowej, powstały pod wpływem koncepcji socjalistycznych i najczęściej obejmują prace o charakterze gospodarczym, socjalnym, kulturowym, godziwy zarobek, wypoczynek urlopy.
- prawa trzeciej generacji – zwane też prawami solidarnościowymi, ukształtowały się w latach 70-tych XX wieku, nie mamy do czynienia z prawami jednostki, ale z prawami odnoszącymi się do różnych zbiorowości(prawa dziecka, kobiet), ale też praw do pokoju, rozwoju, czystego środowiska.

ROLA POWSZECHNEJ DEKLARACJI PRAW CZŁOWIEKA (Paryż 10.XII.1948 rok)
1945 KNZ - mówi ogólnie o prawach człowieka
1946 – rozpoczęto prace nad dokumentem, który opracowano w 1948 roku o charakterze prawnym – Deklaracja Praw Człowieka
Jest to dokument intencji stron – opracowało go 51 państw świata.

PAWA I WOLNOŚCI ABSOLUTNE
– w każdych okolicznościach nie mogą one podlegać ograniczeniu

- prawo do życia
- zakaz tortur
- zakaz niewoli
- zakaz poddaństwa
- pozbawienie wolności tylko z powodu niemożności wywiązania się z umów
- nie można nikogo skazać, gdy czyn nie jest zakazany
- nie może nikogo pozbawiać wolności prawnej
- prawo do wolności myśli, sumienia, wyznania

Odnosimy się do dwóch paktów: o prawie politycznym i w sprawach gospodarczo – społecznych
System globalny – jednostka nie istnieje
Regionalny – sprawy skierowane do jednostki
Mamy prawo skargi na swoje państwo, gdy naruszone jest prawo......................................
Warunki dopuszczalności skargi:
- skarga może być złożona jedynie przez osobę pokrzywdzoną i nie może być anonimowa
- musi być wykorzystana krajowa droga sądowa i środki odwoławcze
- 6 miesięcy od ostatniej decyzji w sprawie
- tylko w stosunku do spraw po wejściu w życie konwencji

CELE
- obserwacje kosmosu
- obserwacje ziemi
Jest problem czy ziemie można obserwować z kosmosu.
Odpowiedź państwa w PR międzynarodowym Publicznym – na zasadzie zwyczaju: zgodnie z prawem lub niezgodnie z prawem.

ODPOWIEDZIALNOŚC PAŃSTWA W PMP

NIEZGODNE Z PRAWEM

Za działania państwa za zaniechania państwa
(agresja, naruszenie zwierzchnictwa, państwo zobowiązane do konkretnego
terytorialnego, naruszenie praw czynu nie robi tego, musi to naprawić
cudzoziemców, akt wrogi przeciwko ze względu na zwyczaj(cieśnina Korfu
statkowi) 1946 USA – Iran - personel dyplomatyczny i
konsularny 1979/1980)



ZGODNE Z PRAWEM
- wykorzystanie technologii naukowej (budowa elektrowni atomowych)
- wykorzystanie kosmosu (odpowiedzialność za umieszczenie aparatów w przestrzeni kosmicznej
- nadużycie prawa (huta TRIAL, USA – Kanada)

Realizacja odpowiedzialności państwa w PMP
- zaprzestanie bezprawnego działania
- żądanie restytucji (usuwania skutków)
- ubolewanie, przepraszanie – satysfakcja, koncentracja

Ośrodki:
- stosowane
- odwetowe – zgodne z PMP są to retorsje (np. ograniczenie wydawania wiz, wydalenie dyplomatyczne)
- niezgodne z PMP są to represalia (np. zatrzymanie statku, towaru, zawieszenie funkcjonowania umowy)

Odpowiedzialność jednostki w PMP powstało niedawno, ponieważ to prawo zajmuje się państwami.

ZASADY NORYMBERSKIE (1945-1946) – osoby odpowiadające za to, co działo się w 1939 roku wypływają z prawa naturalnego. Prawo zazwyczaj postępuje za życiem, nie przewidywano palenia osób, ludobójstwa. Dopiero po II wojnie świat. zabroniono.
„PRAWO NIE DZIAŁA W STECZ”
Jednostka odpowiadała terytorialnie tam gdzie coś się zdarzyło – z różnych krajów o różnym obywatelstwie.



Trybunał Norymberski
Trybunał ds. Jugosławii na danym terytorium ściśle określane są przestępstwa
Trybunał ds. Rwandy
Trybunał Karny
Trybunał Ogólny -

Pirat – grabi sam dla siebie
Korsarz – dla króla
JURYZDYKCA UNIWERSALNA – bez względu na miejsce popełnienia przestępstwa i bez względu na obywatelstwo
PRAWO NORYMBERSKIE - pojęcie zbrodni wojennych, zbrodni pokojowej, ludzkiej.

Trybunał po II wojnie światowej obejmuje przestępstwa takie jak:
1. Zbrodnie przeciwko pokojowi – między innymi planowanie, przygotowywanie, rozpowszechnianie lub prowadzenie wojny napastniczej, wojny będącej pogwałceniem traktatów, porozumień przyrzeczeń międzynarodowych lub współdziałanie w wyżej wymienionych czynach.
2. Zbrodnie wojenne - między innymi pogwałcenie praw i zwyczajów wojennych, znęcanie się, deportacja, zabijanie zakładników, rabunek własności publicznej lub prywatnej, bezmyślne burzenie miast, spustoszenie nie usprawiedliwione koniecznością wojenną.
3. Zbrodnie przeciwko ludności – morderstwa, niewolnictwo, deportacje, i inne czyny nieludzkie, prześladowania ze względów politycznych, rasowych i religijnych.




21.11 2002-11-30
Sposoby rozstrzygania sporów międzynarodowych
- sposoby dyplomatyczne (równania, badania, pośrednictwo, pojednanie)
- sposób arbitrażowy rozstrzygania sporu
- sposób sądowy

1. Równanie – dwie lub więcej stron w drodze dyplomatycznej rozstrzygają spory
2. Badania – strony w sporze powołują komisje eksperckie do rozwiązania sporu
3. Pośrednictwo – do pomocy przystępuje strona trzecia.
4. Pojednanie – trzy poprzednie sposoby + propozycja pojednania zaproponowana przez pośrednika.
5. Arbitraż – strony mają w 100% skład orzekający – sami wybierają skład i procedury rozstrzygania sporu. Mogą sami napisać procedury.
6. Sąd - strony w sporze nie mają wpływu na skład orzekający. Procedury są już ustalone
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI W HADZE
Wyboru sędziów dokonuje Zgromadzenie Narodowe+ Rada Bezpieczeństwa
Głosowanie wielokrotne – trzy niezależne głosowania – gdy nie ma większości konferencja międzynarodowa (6osób: dwie z Rady Bezpieczeństwa i 14 sędziów decyduje o kandydatach). Jest 14 bo 1 jest wybierany) gdy 7:7 to ten przechodzi na kogo głosował przewodniczący

Po 9 latach sędzia nie wraca, ale pełni obowiązki sędziego do momentu ogłoszenia wyroku z pełnymi prawami.
11-osobowa izba wystarczy do rozstrzygania sporów (nie musi być 15 osób)
dotyczy spraw tylko pomiędzy państwami i nie osób fizycznych.!!!

PRZEBIEG ROZPRAWY
1. część pisemna - strony składają memoriały. I repliki. Możliwość dotyczy wyjaśnień, powołania komisji eksperckich
2. część ustna – strony mają prawo wypowiedzi. Proces odbywa się w języku angielskim lub francuskim.
3. wyrok – możliwość desygnowania swojego sędziego gdy nie ma w składzie (wtedy może być więcej niż 15 sędziów)sędzia nar. – osoba, która może być kandydatem na sędziego.

Wyrok prawomocny tylko I instancji, ale może złoży rewizję do 6 miesięcy od kiedy strona dowiedziała się fakcie i do 10 lat od wydania wyroku.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości od 1945 roku rozstrzygał w 65 sprawach i wydał około 130 orzeczeń, tj 2-5 orzeczeń w sprawie

ŹRÓDŁA PRAWA WOJNY
Prawo wojny
- doktryna wojny sprawiedliwej
- funkcjonowanie jako prawo zwyczajowe
- prawo azylu – druga świątynia
- zakaz walki w określone dni tygodnia, święta
sobór w Elne we Francji 1027 – zakaz walki od soboty godz.15 do pon. 6.00)
sobór Luterański 1139 – zakaz używania kusz.

- XIII – XV wiek złagodzenie obyczajów wojennych(zasady rycerskie do odkryć)
XV – wojska najemne, odkrycia geograficzne, zanik wszelkich zasad rycerskich, ludobójstwa.
XVIII pierwsze poglądy o ujęciu wojny w jakieś ramy.
Prawo do wstrzymania wojny ( jus ad bello)
Prawo do metod prowadzenia walki (ins In bello)

Trzy zdarzenia ograniczające kroki zbrojne
1. 28.06.1919 Genewa Pakt Ligi Narodów – zakaz prowadzenia wojny(I dok)
2. Pakt Brianda –Kelloga (27. 08. 1928 Paryż)spór Chiny – Rosja
3. Karta Narodów Zjednoczonych (25/26.06.1945) jednoznaczny zakaz wojny

Są dwa wyjątki
– art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych
Prawo do indywidualnej lub zbiorowej obrony, samoobrona
- art. 107 koalicja zbroja przeciwko agresorom II wojny światowej.

WOJNA – KONFLIKT ZBROJNY – UŻYCIE SIŁY
(określony rejon) (szerszy obszar) (nie tylko obszar zbrojny)

NAPAŚĆ – inwazja lup atak dokonany przez siły jednego państwa na terytorium drugiego państwa

ŹRÓDŁA PRAW WOJNY
1. Konwencja genewska po polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych tzw. I Konwencja Genewska
2. Konwencja Genewska o polepszeniu losów rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzy tzw. II Konwencja Genewska
3. Konwencja Genewska o traktowaniu jeńców wojennych – III Konwencja Genewska
4. Konwencja Genewska o ochronie osób cywilnych podczas wojny IV Konwencja Genewska

PROTOKOŁY DODATKOWE
1. Protokół dodatk. do Konwencji Genewskiej z 12.08. 1949 roku dotyczący ochrony
2. Protokół dodat. Przyjęty 8 czerwca 1977 roku – obowiązek ścigania i karania osób, które naruszyły konwencje nienależnie od obywatelstwa.
- zakaz wiarołomstwa – np. udawanie poddania się, rokowań, niesprawiedliwości
- zakaz ataków bez rozróżniania (np. ataki samolotowe)tylko precyzyjnie celowanych
- zakaz używania broni trudnosterowanej
- zakaz ataku miejsc kultu religijnego, budowli historycznych, szpitali
- zasada dotrzymywania danego zapewnienia
- zasada nietykalności zakładników
- zasada nietykalności dzieci i starców
- zakaz niszczenia żywności
- zasada konieczności wojskowej – tylko metody walki niezbędne dom osiągnięcia celów walki
- można poświęcić dobro mniejsze dla większego





JENIEC WOJENNY = KOMBATANT

Członkowie sił zbrojnych stron wojujących, kombatant schwytany jest jeńcem wojennym(policja, oddziały ochotnicze, pospolite ruszenie, grupy partyzanckie)

JENCY WOJENNI
Przyrodzonym prawem jeńca wojennego jest prawo do ucieczki. Jeniec złapany podczas ucieczki – tylko kary administracyjne. Jeżeli strona nie może być uznana za skuteczną ucieczkę. Jest pod władzą państwa, prawo do noszenia swojego munduru, bezpiecznego miejsca przebywania jak wojsko, można skierować do prac, ale nie zw. Z wojną, prawo do wynagrodzenia, korespondencji, kontaktu z rodziną, z organizacjami humanitarnymi, nie może pracować w niebezpiecznych warunkach, otrzymuje regulamin jeńca w jego języku.

Gdy Konwencja Genewska nie reguluje spraw to zwyczaj
Klauzula Martensa – w sytuacjach nie objętych przepisami traktatowymi ludność cywilna i strony wojujące pozostają pod ochroną i władzą prawa narodów, wynikających ze zwyczaju ustanowionych między cywilizowanymi narodami oraz z zasad ludzkości i wymagań sumienia publicznego.

Kodyfikacja dot. praw wojny
1. 1815 kongres Wiedeński
- precedensja między ambasadorami
- zakaz niewolnictwa
- wolność żeglugi na wodach śródlądowych

2. XIX/XX wiek-30 konwencji 1899-1907 Haga większość konwencji weszła w życie

3. Po wojnie wszystko zabrano jako dokument. W jednym dokumencie działy prawa międzynarodowego – kodyfikacja:

1979 Wiedeń – kodyfikacja – o umowach międzynarodowych
1961 – stosunki dyplomatyczne
1963 Wiedeń – dot. Zasad nawiązywania stosunków konsularnych
1981- prawo morza
- prawo wojny

4. Odpowiedzialność państwa w prawie międzynarodowym publicznym nie uregulowanym (za wyj. odpowiedzialności państwa za używanie kosmosu – opisane w konwencji)
5.
ROZWÓJ A KODYFIKACJA PMP
– spisanie, zaproponowanie spisanie zastanego
czegoś nowego prawa albo ustanego zwyczaju

(konwencja wiedeńska było kodyfikacją i rozwojem)
nowe prawa morza – opisano 4 konwencje genewskie, 3 obowiązujące, jedna nie)



Egzamin!!!
1. Hierarchia źródeł prawa.
2. Rada Bezpieczeństwa
3. Zgromadzenie ogólne

Jak ma się konstytucja co do karty ONZ . (do 1989r. a po 1989r.)




RADA BEZPIECZEŃSTWA ONZ/ZGROMADZENIE OGÓLNE
Podział (II w. świat.) spraw między organy 10 członków niestałych / 5 członków stałych
Są problemy/sprawy, gdzie potrzeba zgody większych mocarstw dotyczy spraw nieproceduralnych.
Sprawy proceduralne (łatwiejsze) – większością głosów (9 członków – brak prawa veta)
Sprawy nieproceduralne (inne) – głosowanie specjalne:
Większość kwalifikowana (9 za np. 5:4- członkowie stali)
Aby sprawa przeszła zgodnie głosy stałych członków Rady Bezpieczeństwa (5 członków za) regulacja Karty Narodów Zjednoczonych
Gdy jest na Sali 9 niestałych i wszyscy za to sprawa przejdzie itp.


ZGROMADZENIE OGÓLNE

Sprawy ważne – wyliczone sprawy inne – niewyliczone
(np. przyjmowanie nowego członka) by głosowanie przeszło musi być
Podział związany z różnym sposobem głosowania zwykła większość (50%+1)
(wykluczanie, wybór członków itp.) obecnych i głosujących
Miłowanie pokoju
Głosowanie większością – 2/3 obecnych i głosujących.
(bez względu ile jest na sali, może być 190 członków
a na Sali 30 to 20:10 gł – głosowanie przechodzi)

OBYWATELSTWO
- zasady ziemi – (nie obowiązuje w Europie
- zasady ziemi (obowiązują w Europie)dziecko rodziców o różnych obywatelstwach ma dwa obywatelstwa. Po urodzeniu decyduję rodzice, a po 18-roku życia może decydować dziecko)6 – miesięcy na decyzję. Gdy spór między rodzicami rozstrzyga sąd(jedno obywatelstwo, drugie lub dwa jednocześnie)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PAŃSTWA W PMP
Były projekty, ale nie omówiono ich.
1. Przestrzeń kosmiczna i ciała niebieskie - wspólne dziedzictwo.
2. Państwo nie może ich zawłaszczać
3. Nie powiedziano gdzie jest granica kosmosu.
4. Państwa odpowiadają za skutki umieszczenia aparatów w kosmosie. Odpowiedzialność za zasady ryzyka. Można odpowiadać za czyn, który się udowodni na zasadzie winy albo za czyn bez związku przyczynowego (tj. na zasadzie ryzyka)

W pozostałych przypadkach odpowiedzialność na zasadzie zwyczaju międzynarodowego.

Państwo może odpowiadać za działania


Niezgodne z prawem zgodne z prawem

Działanie zaniechanie a sąsiad może ponieść stratę –
Odpowiedzialność za to
zgodnie ze zwyczajem
- budowa zapór, elektrowni,
autostrad, regulacja rzek wspólnego
dorzecza (uzgodniona z sąsiadem)


PAŃSTWA POSZKODOWANE MOGĄ ŻĄDAĆ
1. Restytucja
2. Reparacja – odszkodowanie
3. Środki odwetowe – Retorsje (zgodne z prawem)
- Represalia (niezgodne z prawem)

ŹRÓDŁA PMP A PRAWO KRAJOWE
RP przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Urzędnik, sędzia ustala stosowanie zw.m. według konstytucji umowa ratyfikacyjna staje się powszechnie obowiązującym prawem w państwie.
Jeżeli ustawa jest sprzeczna z umową międzynarodową to musi być zmieniona ustawa. Umowa międzynarodowa: - ratyfikowana
- ogłoszona
Umowy międzynarodowe istotne, ważne lub zmiany w Polsce wymagają zgody na ratyfikację wyrażoną w ustawie(dot. Pokoju, sojuszu)

SYSTEM
- MONISTYCZNY
- DUALISTYCZNY – (przepisy prawa wewnętrznego wymagają by przed wejściem w życie umowy międzynarodowej pojawił się dokument wprowadzający

PREZYDENT – reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych
- ratyfikowanie i wypowiadanie umowy międzynarodowej
- mianuje i odwołuje przedstawicieli pełnomocnych RP
- przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące.

Skróty, które mogą się przydać:

ASEAN – Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo – Wschodniej
CENTO – Organizacja Paktu Centralnego
EFTA – Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
ECSC – Europejska Wspólnota Węgla I Stali
EURATOM – Europejska Wspólnota Energii Atomowej
FAO – Organizacja do Spraw Wyżywienia I Rolnictwa
GATT – Układ Ogólny w Sprawie Ceł I Handlu
IBRD – Międzynarodowy Bank Odbudowy I Rozwoju
IFC – Międzynarodowa Korporacje Finansowa
IMF – Międzynarodowy Fundusz Monetarny
IPM – Instytut Prawa Międzynarodowego
KBWE – Konferencje Bezpieczeństwa I Współpracy w Europie
MTS – Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
NATO – Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego
OBWE – Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
RWPG – Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
UNESCO – Europejska Wspólnota Wychowania, Nauki I Kultury
UNICEF – Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom
UNIDO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju Przemysłu
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia
YMCA – Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodych Mężczyzn J