POWSTANIE CHMIELNICKIEGO

    1. Przyczyny:
Kozacy zamieszkujący Ukrainę (Dzikie Pola, Zaporoże) byli wykorzystywani przez Polaków do obrony granic Rzeczypospolitej przed najazdami Tatarów. W zamian za ochronę, Kozacy nie musieli odrabiać pańszczyzny i płacono im żołd w ramach tworzenia oddziałów Kozaków rejestrowych. Jednak z czasem Polska szlachta szukając oszczędności zmniejszyła liczbę kozaków rejestrowych i zaczęła wykorzystywać ich do prac pańszczyźnianych. Co więcej Kozacy byli również zmuszani do zmiany swojej religii. Stad w 1648 roku wybuchło powstanie Kozaków pod dowództwem Bohdana Chmielnickiego, który sprzymierzył się z Tatarami.
2. Przebieg:
a) Bitwy zwycięskie dla Chmielnickiego w 1648 roku
• Żółte Wody
• Korsuń
• Piławce
b) Klęska Chmielnickiego w bitwie pod Zbarażem w 1649r. Wycofanie się z walk Tatarów.
c) Podpisanie ugody w Zborowie w 1649r. (Chmielnicki został hetmanem i otrzymał władzę w 3 województwach)
d) Wznowienie walk, zwycięstwo Polski w bitwie pod Beresteczkiem w 1651r. kolejna ugoda, zmniejszenie liczby Kozaków rejestrowych
e) Rzeź polskich żołnierzy pod Batohem w 1652r.
f) Chmielnicki sprzymierzył się z Rosją podpisując ugodę w Perejasławiu w 1654r.
g) Wojna Kozaków i Rosjan przeciwko Polsce, rozejm w Andruszowie w 1667r. (podział Ukrainy)
POTOP SZWEDZKI
1. Przyczyny:
Król Szwedzki Karol X Gustaw nie akceptował tego, że Jan Kazimierz, pochodzący z dynastii Wazów, tytułuje się królem Polski i Szwecji. Szwedzi wykorzystali moment osłabienia Rzeczypospolitej, która była zaangażowana w wojnę z Kozakami, i rozpoczął atak na Polskę w 1655r.
2. Przebieg:
1655rok
a) Atak Szwedów od strony Litwy: poddanie się polskiej szlachty w Kjedanach
b) Atak Szwedów od strony Wielkopolski: poddanie się polskiej szlachty pod Ujściem.
c) Jan Kazimierz ucieka na Śląsk.
d) Obrona Jasnej Góry – zatrzymanie Szwedów.
1656rok
a) Jan Kazimierz wraca do Polski, składa śluby lwowskie, obiecuje poprawić los mieszczan i chłopów jeżeli Szwedzi zostaną pokonani.
b) Wojna podjazdowa, udana strategia Stefana Czarnieckiego
c) Bitwa pod Warką – zwycięstwo Polski
1660 – pokój w Oliwie (Szwecja dostała Inflanty, Polski król zrzekł się roszczeń do Szwedzkiej korony.