Depresja poporodowa dotyka ok. 15% matek oraz ok. 10% mężczyzn. Według kryteriów diagnostycznych DSM - 5 jej symptomy rozwijają się do 4 tygodni po porodzie, a według ICD - 10 do 6 tygodni, jednak psychiatrzy - praktycy diagnozują depresję poporodową również wtedy, gdy jej symptomy rozwijają się kilka tygodni lub miesięcy (do 1 roku) po porodzie.
OBJAWY
- Chwiejność emocjonalna
- Smutek, uczucie pustki
- Rozdrażnienie
- Utrata zainteresowań
- Poczucie winy
- Brak energii (rzadziej pobudzenie)
- Zaburzenia koncentracji
- Myśli samobójcze
- Wycofanie społeczne
- Trudność w opiekowaniu się dzieckiem
- Trudność w sprostaniu codziennym obowiązkom
- Zaburzenia snu
- Zmniejszony apetyt (rzadziej zwiększony)
- Zmniejszona ochota na seks
- Lęk
- Ataki paniki
- Obsesyjne myśli i kompulsje
- Objawy psychosomatyczne.
PRZYCZYNY DEPRESJI
Biologiczne: predyspozycje genetyczne, wahania hormonów, deprywacja snu - Związane z ciążą i porodem: powikłania w ciąży i przy porodzie, choroba dziecka, choroba matki, ból podczas porodu - Psychologiczne: stres, brak wsparcia, problemy w związku, trudności finansowe i mieszkaniowe - Społeczne: wygórowane oczekiwania względem matek (mit matki Polki)
CZYNNIKI RYZYKA
Wcześniejsze trudności psychiczne, szczególnie dotyczy to przebytej wcześniej depresji (zwłaszcza depresji poporodowej) oraz zaburzeń afektywnych - dwubiegunowych - Trudności psychiczne w czasie ciąży - Historia chorób psychicznych w rodzinie (zwłaszcza, jeśli ktoś w rodzinie cierpiał na depresję poporodową) - Traumatyczny poród - Małe wsparcie ze strony partnera lub bycie samotną matką - Brak wsparcia ze strony rodziny lub przyjaciół - Niedawne stresujące wydarzenia tj. utrata kogoś bliskiego, zmiana miejsca zamieszkania
DEPRESJA POPORODOWA A BABY BLUES I PSYCHOZA POPORODOWA
Baby blues - obniżony nastrój i wahania nastroju u kobiety trwają do 2 tygodni i występują od razu po porodzie. Nasilenie objawów jest niewielkie. Objawy mijają samoistnie, nie trzeba włączać leczenia. Dotyczy 80% kobiet. Najprawdopodobniej związane z wahaniami hormonów.
Depresja poporodowa - nasilenie objawów jest silniejsze niż przy baby blues i trwa ponad 2 tygodnie. Objawy mogą wystąpić bezpośrednio po porodzie, ale też kilka tygodni lub miesięcy po nim. Dotyczy ok. 15% matek. Jest wiele przyczyn, które mogą powodować depresję (nie tylko wahania hormonów). Depresję należy leczyć farmakologicznie lub psychoterapią
Psychoza poporodowa - dotyka 0.01% kobiet. Występują halucynacje, urojenia, utrata zahamowań, bezsenność, podwyższony lub obniżony nastrój. Matka może stanowić zagrożenie dla siebie lub dziecka, dlatego należy ją hospitalizować. Stosuje się leczenie farmakologiczne. Jest to najczęściej epizod choroby afektywnej dwubiegunowej (typ 1) lub schizofrenii.
LECZENIE
Farmakoterapia - zalecana w przypadku umiarkowanej i ciężkiej depresji; najlepiej gdy łączona jest wtedy z psychoterapią. Zazwyczaj stosuje się leki przeciwdepresyjne nowej generacji (SSRi). Czasami dodatkowo włącza się stabilizatory nastroju, leki uspokajające, leki nasenne,, leki przeciwpsychotyczne - Psychoterapia - zalecana w przypadku każdego nasilenia depresji. Badania naukowe mówią, że najskuteczniejsza w leczeniu depresji jest terapia w nurcie poznawczo - behawioralnym. Terapia może być indywidualna jak i grupowa. W przypadku problemów w związku zalecana dodatkowo terapia par.