Mimo, że pierwszy homo sapiens narodził się dopiero dwieście pięćdziesiąt tysięcy lat temu, to pierwsze narzędzia z kamienia, kości rogu i drewna były wykorzystywane przez przodków człowieka ok. dwóch i pół miliona lat temu. Wielkie osiągnięcia cywilizacyjne natomiast rozpoczął homo sapiens. Wraz z pojawieniem się flory i fauny na obszarach dotychczas jałowych, ziemia zmieniła się, a społeczności ludzkie zaczęły poszukiwać nowych sposobów życia.
W ciągu następnych kilku tysięcy lat na Bliskim Wschodzie i w północnych Chinach, powstawały małe wsie. Wkrótce ta nowa gospodarka i towarzyszący jej styl życia przyjęły się także w rejonach sąsiednich. Od tamtych czasów już nie myślistwo i zbieractwo, ale uprawa roli stała się źródłem utrzymania ludzi. Była to zmiana zasadnicza, która pociągała za sobą nieodwracalne skutki: rozwój miast i narodziny pierwszych wysoko rozwiniętych społeczeństw na terenach Bliskiego (Egipt i Mezopotamia) i Dalekiego (Chiny i Indie) Wschodu.
Kluczowe znaczenie dla rozwoju cywilizacji i wpływ rozwoju niemalże we wszystkich dziedzinach życia miała kultura rzymska i kultura grecka, dwie wielkie kultury, po których wiele pozostałości przetrwało do dziś. No właśnie, czy możemy się uważać za potomków kulturowych Greków i Rzymian? Moim zdaniem możemy,ponieważ to dzięki nim powstała filozofia, której przedmiotem badań stał się człowiek, jego szczęście i sposoby osiągnięcia szczęścia. Niewątpliwie wciąż zaostrzające się przeciwieństwa klasowe miały wpływ na kierunki rozwoju filozofii, a także na jej treść.Powstawały, więc różne szkoły głoszące różne nauki. Szkoła cyników głosiła, że „największym dobrem jest cnota, którą może osiągnąć każdy człowiek, w celu osiągnięcia ideału nie należy zawahać się przed porzuceniem majątku”. Mimo rozgłosu, jakim cieszył się ten kierunek największą popularnością cieszyły się szkoły stoicka i epikurejska.Założycielem pierwszej był Zenon z Kition na Cyprze, który nauczał w Atenach. Stoicy podobnie jak cynicy uważali cnotę za najwyższe dobro, choć różnili się jednak od nich praktycznymi konsekwencjami tego poglądu.Szkoła epikurejczyków została założona przez Epikura z Samos również działającego w Atenach.. Epikurejczycy twierdzili, że cnota nie jest ostatecznym celem dla człowieka, lecz tylko pośrednikiem do uzyskania go, zalecali również życie w odosobnieniu i nie przejmowanie się bogami, którzy nawet, jeśli są to i tak się o człowieka nie troszczą.. Podsumowując: filozofia grecka pozostawiła po sobie bardzo przydatne i ciągle aktualne nauki.
Poważniejszy rozwój matematyki zaczął się w Grecji, począwszy od prac Talesa z Miletu. Matematykę grecką cechuje ujęcie geometrii, a jej szczytowym osiągnięciem są Elementy Euklidesa i prace Archimedesa. W Grecji matematyka przekształciła się w naukę.
Jedną z pierwszych wielkich niespodzianek dotyczących liczb było odkrycie liczb niewymiernych. Przygoda ta przytrafiła się starożytnym Grekom, próbującym wyliczyć długość przekątnej kwadratu o danym boku. Okazało się wtedy, że stosunek długości przekątnej do boku nie jest liczbą wymierną, to znaczy - nie da się przedstawić w postaci ilorazu dwóch liczb całkowitych. Dla Greków był to swego rodzaju szok, „waliła” się ich koncepcja filozoficzna świata, którym miały rządzić liczby naturalne oraz ich proporcje; nie przypuszczali, że takie obiekty (czyż można je nazwać liczbami?) mogą istnieć. My dziś w liczbie nie widzimy nic dziwnego...
Tales z Miletu uważany jest za jednego z „siedmiu mędrców" czasów antycznych i za ojca nauki greckiej. Starożytni pisarze nazywali go "pierwszym" matematykiem i astronomem. Obecnie znane jest wszystkim Twierdzenie Talesa, dotyczące przecięcia ramion kąta prostymi równoległymi. W dziedzinie geometrii duże osiągnięcia wykorzystywane obecnie ma również Pitagoras. Wszystkim znane jest twierdzenie Pitagorasa, dotyczące trójkąta prostokątnego.
W dzisiejszych czasach trudno powiedzieć, co dokonał sam Pitagoras, a co jego uczniowie. Dlatego mówi się o dokonaniach pitagorejczyków. W zakresie geometrii podali twierdzenie o sumie kątów trójkąta, czworokąta i wieloboków foremnych. Badali ponadto koło, wielościany foremne i kulę, odkryli pięciokąt foremny oraz wykazali, że spośród wielokątów całą płaszczyznę można pokryć tylko trójkąta.
Początki literatury greckiej a zarazem europejskiej stanowią 2 epopeje: „Iliada” i „Odyseja”, przypisywane Homerowi. Ten gatunek literacki był wzorem dla epopei nowożytnej („Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza). Od VII w p.n.e. rozwijała się liryka reprezentowana przez Safonę. Powstał dramat, który dzielił się na tragedię (Ajschylos, Sofokles, Eurypides) i komedię (Arystofanes). Odrębny gatunek literacki stanowią prace historyczne, pisane prozą. Za ojca historii uchodzi Herodot.
Teatr jest kolejnym osiągnięciem Starożytnych, które przeniosło się do naszego życia z tamtych czasów. To właśnie Grecja jest kolebką teatru i to właśnie tam wykształciły się podstawowe gatunki dramatyczne: tragedia i komedia. Oczywiście z początku teatr grecki nie wyglądał tak jak dziś. Na scenie mogło być najwięcej trzech aktorów, z których każdy był ubrany w buty na koturnach, dość grubą szatę, oraz maskę, która była, w zależności od charakteru postaci, tragiczna lub komiczna. Cały ten strój miał na celu powiększenie postaci człowieka, ponieważ widowiska odbywały się pod gołym niebem. Muzyka towarzyszyła polisom recytacji poezji. Z instrumentów muzycznych najbardziej rozpowszechnione były: lira, aluos (rodzaj fletu), tympanon (tamburyn).
Właściwością rzymskiej kultury było rozwinięcie prawa. Rzymianom zawdzięczamy dokonanie istotnego postępu na drodze ku ogólniejszemu formułowaniu przepisów prawnych. Wychodząc od rozstrzygania konkretnych przypadków, potrafili oni przejść do abstrakcyjnego ich ujmowania wprowadzając m.in. ogólne pojęcie uszkodzenia ciała. Podstawowe zasady prawa rzymskiego wyrażone w formie maksym obowiązują po dziś dzień w prawie współczesnych społeczeństw.
Podaje przykłady kilku najbardziej znanych maksym:
- „Aequitas sequitur legem”: sprawiedliwość idzie za prawem (tam gdzie przestrzega się prawa tam jest sprawiedliwość);
- „Audiatur et altera pars”: niechaj będzie wysłuchana druga strona (sąd musi wziąć pod uwagę racje obu stron);
- „Cogitationis poenam nemo patitur”: nikt nie ponosi odpowiedzialności za swoje myśli
- „Dura lex, sed lex”: twarde prawo, lecz prawo
- „Is fecit, cui prodest”: ten uczynił, komu to przyniosło korzyść
- „Lex retro non agit”: prawo nie działa wstecz
- „Lex neminem cogit ad impossibilia”: prawo nikogo nie zmusza do rzeczy niemożliwych
- „Non bis in idem”: nikogo nie należy karać drugi raz za to samo
- „Nullum crimen sine lege”: nie ma zbrodni bez uzasadnienia prawnego (co nie jest zakazane jest dozwolone)
- „Prius quam exaudias, ne iudices”: nie sądź zanim wysłuchasz
- „Salus rei publicae suprema lex esto”: dobro publiczne winno być najwyższym prawem.
Kolejnym dobrem pozostawionym nam przez starożytnych jest olimpiada. Pierwsze zanotowane igrzyska olimpijskie odbyły się właśnie w Grecji, w 776 r.p. n. e, ale ich faktyczny początek jest o wiele wcześniejszy. Pierwszym zanotowanym zwycięzcą był Korojbos z Elidy, który zwyciężył w biegu na jeden stadion(192m).
W 394 r.n.e. Edykt cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego położył kres igrzyskom olimpijskim jako pogańskiej manifestacji. Inicjatorem nowożytnych igrzysk olimpijskich pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego był Pierre de Coubertin. To właśnie on zaprojektował flagę z pięcioma splecionymi kołami, symbolizującymi jedność sportową wszystkich kontynentów.
Nie zdajemy sobie prawy ile wynalazków ze starożytności przetrwało do dziś i w jak wielkim stopniu ułatwiają nasze codzienne życie.. Zasługi kultur starożytnych i doskonalenie wynalazków poprzednich pokoleń ułatwia nam życie w każdej dziedzinie, nie tylko w tych, które zostały przeze mnie wymienione, bo wszystkie nauki korzenie sięgają prehistorycznych osiągnięć.