Mussolini i Hitler
Nie wszystkie państwa były zadowolone z postanowień traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową. Zniszczenia wojenne przyniosły w wielu krajach biedę i bezrobocie. Fabryki produkujące broń i zaopatrzenie dla armii zamykano.
We Włoszech bardzo niezadowolenie byli zwłaszcza żołnierze. Walczyli za swoją ojczyznę, a po powrocie z wojny nie było dla nich pracy. Wykorzystał to przywódca włoskich faszystów Benito Mussolini, po tym jak w roku 1922 siłą objął władzę.
Jeszcze większe niezadowolenie panowało w Niemczech. Państwo to straciło wiele terytoriów i musiało płacić wysokie odszkodowania. Szerzyły się bezrobocie i bieda. Dotykały oe w szczególności robotników w miastach. Dlatego Adolf Hitler - wódz Narodowo-Socjalistycznej Niemieckiej Parti Robotniczej (NSDAP) łatwo znalazł wśród nich zwolenników. Głosił on, że Niemcy są wspaniałym narodem, który został skrzywdzony w Wersalu. I z tego powodu - zdaniem Hitlera - ciężko pracujący robotnicy niemieccy niesprawiedliwie cierpieli biedę.
Szczególną nienawiść zwolennicy Hitlera przejawiali w stosunku do Żydów. W roku 1933 NSDAP doszła do władzy, a Niemcy zaczęto nazywać III Rzeszą. Dyktatorzy - w tym także przywódcy komunistycznego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) Józef Stalin - nie oszczędzali też własnych narodów. Prześladowali obywateli, którzy nie zgadzali się z totalitarnym systemem władzy. Państwo decydowało o wszystkich strefach życia obywateli, nawet tych osobistych.
Dyktatorzy dążą do wojny
Najgorsze miało jednak dopiero nadejść. Hitler i Mussolini w sojuszu z Japonią dążyli do wojny. Chcieli wziąć odwet za klęskę poniesioną prze Niemcy i zawiedzione nadzieje Włoch w I wojnie światowej. Rozpoczęli zbrojenia i stworzyli wielkie, nowoczesne armie. W 1938 roku Hitler zajął Austrię, a potem część Czechosłowacji. Na bezprawne działania Adolfa Hitlera godziły się, chcąc zachować pokój za wszelką cenę, Wielka Brytania i Francja. Hitler wkrótce zagarnął resztę Czech, a następnym celem jego agresji stała się Polska.
Żądania Hitlera
Hitler zażądał od Polski zwrotu Gdańska. Domagał się też, aby Rzeczpospolita oddzieliła od swojego terytorium pas ziem i oddała go Niemcom, jako drogę przejazdową do niemieckich Prus. Polska utrzymywała wówczas sojusz wojskowy z Francją i liczyła na zawarcie paktu z Wielką Brytanią. Wiedziano też, że kto raz ustąpi Hitlerowi, będzie musiał ustępować dalej. Dlatego polski rząd, spodziewawszy się pomocy sojuszników, odrzucił niemieckie żadania. Ówczesny polski minister spraw zagranicznych - Józef Beck - wygłosił w maju w sejmie słynne przemówienie, w którym zapowiedział, że Polska gotowa jest stawić Hitlerowi zbrojny opór. Stało się więc jasne, że wkrótce wybuchnie wojna. Polacy przygotowywali do walki swoją armię: budowano uocnienia, rząd kupował nową broń i liczył na pomoc Wielkiej Brytani i Francji. Nikt jednak nie wiedział, że w sierpniu 1939 r. w wielkiej tajemnicy, III Rzesza podpisała wrogie dla Polski porozumienie ze Związkiem Radzieckim, zwanie - od nazwisk ministrów spraw zagranicznych tch państw - paktem Ribbentrop-Mołotow, II Rzeczpospolita miała zostać zaatakowana z obydwu stron, na co nie była przygotowana.
Co mówi nam źródło? - Fragment przemówienia Józefa Becka.
,,[...] Pokój jest rzeczą cenną i pożądaną. [...] Ale pokój, jak prawie wszystkie sprawy tego świata, ma swoją cenę, wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor! [...]''.
Słowniczek
Faszyzm to antydemokratyczny ruch polityczny, mający charakter dyktatury. Propagował nienawiść do innych państw i narodów w imię wyższości własnego narodu.
Totalitaryzm to dyktatorski system mający na celu całokowite podporządkowanie obywateli władzy państwa i wymuszenie siłą posłuszeństwa wobec jej poglądów i zleceń. Środkami, które miały temu służtć były: propaganda oraz prześladowanie przeciwników politycznych.
Swastyka - symbol hitlerowskich Niemiec.
,,Noc kryształowa'' - atak bojówek niemieckich na sklepy i domy należące do Żydów.
Zapamiętaj, to ważne!
1) Po I wojnie światowej Gdańśk uzyskał status wolnego miasta. Oznaczało to, że miasto miało własną konstytucję, hymn, parlament i senat. Władze polskie mogły nadzorować działające w Gdańsku polskie instytucje i urzędy. Władze Gdańska nie chciały jednak uznać kompetencji Polski, co rodziło spory.
2) Pakt Ribbentrop-Mołotow, zawarty 23 sierpnia 1939 roku pomiędzy III Rzeszą Niemiecką a Związkiem Radzieckim, dotyczyły wyrzeczenia się wzajemnej agresji militarnej. Dodatkowy takny protokół mówił o planach podbicia i rozbioru Polski.
Żołnierze kampani 1939 roku (mundury i uzbrojenie)
Piechur polski:
- Hełm piechoty.
- Plecak ze zrolowanym kocem.
- Karabin. Maska przeciwgazowa.
- Łopatka, tzw. saperka i bagnet.
- Buty z owijaczami.
Żołnierz niemiecki:
- Hełm żołnierza piechoty.
- Lornetka.
- Kabura na pistolety.
- Karabin maszynowy na wyposażeniu drużyny.
- Granat wciśnięty za wysoką cholewkę żołnierskiego buta.
Źródło: Radosław Lolo, Anna Pieńkowska - Historia, klasa 6, Historia wokół nas, podręcznik, WSiP