Igrzyska Olimpijskie - porównanie igrzysk starożytnych i teraźniejszych.

Za Twórcę Igrzysk olimpijskich uchodzi Herakles. Igrzyska odbywały się w Olimpii, mieście na Półwyspie Peloponeskim, w cztero letnim cyklu. Igrzyskami w Olimpii ku czci ZEUSA zainteresowane były wszystkie polis greckie. W Międzyczasie rozgrywano też inne igrzyska sportowe, ale nie na taka skalę. Przyjęto rachubę czasu wg olimpiad. Początki igrzysk olimpijskich nie są znane i są owiane legendą, pierwszy opis igrzysk znajduje się w Iliadzie Homera, ale i on wspomina, że jest to tradycja jeszcze dawniejsza, od 776 p.n.e. powtarzają się igrzyska olimpijskie w niezmiennym cyklu 4-letnim i trwają przez 1168 lat, prawdopodobnie do 393 n.e. (292 olimpiady) 393 n.e. ces. rzym. Teodozjusz I Wielki zakazał organizowania igrzysk olimpijskich, dopatrując się w nich kultywowania zwyczajów pogańskich. Idea igrzysk olimpijskich została wskrzeszona dopiero w końcu XIX w. przez francuskiego pedagoga, działacza społ. i sport. barona P. de Coubertina; dzięki jego staraniom 1894 został powołany Międzynarodowy Komitet Olimpijski oraz podjęto decyzję o wznowieniu igrzysk olimpijskich i zorganizowaniu ich 1896 po raz pierwszy w czasach nowożytnych w stolicy Grecji Atenach. Od tego czasu igrzyska olimpijskie odbywają się regularnie, co 4 lata. Nie odbyły się tylko trzy razy : w 1916 roku z powodu I wojny światowej, w 1940 i w 1944 z powodu II wojny światowej.

W Starożytności na czas trwania igrzysk oraz na czas przyjazdu zawodników i widzów, zawieszano działania wojenne pomiędzy państwami-miastami i zawierano pokój boży (gr. ekecheiria ) Dziś na czas Olimpiad nie zawiesza się broni przez co nie odbyły się trzy olimpiady. Pierwsi do Olimpii przybywali zawodnicy na kilka tygodni przed igrzyskami, aby pod czujnym okiem trenera i sędziów (tu należy dodać, że sędziowie byli wybierani losowo) ćwiczyli do poszczególnych konkurencji. Na kilka dni przed olimpiadą przybywali goście ze wszystkich polis greckich. Przybywali również i kupcy z wielu stron świata chcąc wykorzystać tak wielkie skupisko ludzi dla własnych interesów. W przerwach igrzysk olimpijskich odbywały się liczne konkursy dla recytatorów i poetów, którzy mogli pokazać swoje umiejętności przed ogromną publicznością. Na początku publiczność stanowili tylko mężczyźni, późniejsze igrzyska olimpijskie mogły obserwować także niezamężne kobiety; mężatkom zabraniano tego pod karą śmierci. Kobiety miały swoje własne igrzyska; odbywały się one także w Olimpii, ale w innym czasie, i były poświęcone Zeusowej małżonce, Herze. Niewiele o nich wiemy. Pauzaniasz w swojej Wędrówce po Helladzie (V, 16, 2) podaje, że niezamężne kobiety rywalizowały ze sobą na olimpijskiej bieżni w biegu na dystansie pięciu szóstych stadionu (około 160 metrów). Teraźniejszość pozwala kobietom stanowić publiczność, nie ma także odrębnych igrzysk dla kobiet i mężczyzn. Na jednych igrzyskach panie rywalizują z paniami, a panowie z panami. W Starożytnej Grecji w pierwszy dzień Igrzysk Zawodnicy udawali się przed posąg Zeusa, który znajdował się w jego świątyni. Był to jedne z siedmiu cudów świata. Wykonał go grecki rzeźbiarz Fidiasz z kości słoniowej, złota i drogich kamieni szlachetnych. Posąg mierzy 12 m, a Nike umieszczona na prawej ręce Zeusa wzrostem przypomina dorosłego człowieka. Tak, więc zawodnicy składali ofiary bogu oraz przysięgali walczyć zgodnie z obowiązującym regulaminem zawodów. Poza tym w pierwszym dniu odbywała się również prezentacja olimpijczyków (każde polis miało swojego reprezentanta). W pierwszym dniu zapalano również znicz olimpijski - symbol igrzysk. W dzisiejszych czasach Ceremonia Otwarcia Igrzysk Olimpijskich przebiega nieco inaczej, ale również symbolem Olimpiady jest Znicz. Olimpijski płomień stał się tradycją nowożytnych igrzysk od olimpiady 1928 w Amsterdamie. Osiem lat później Niemiec, dr. Carl Diem, inspirując się starożytnymi freskami, zainicjował olimpijską sztafetę. Płomień powędrował z greckiej Olimpii do Berlina na olimpiadę 1936. Znicz zapala się za pomocą promieni słonecznych skupionych w zwierciadle.

W czasie starożytnych igrzysk w Grecji święty ogień zapalano na ołtarzu Zeusa, któremu je poświęcano. Zapalenie znicza sygnalizowało rozpoczęcie igrzysk, a jego zgaszenie - ich zakończenie. W kolejnych dniach igrzysk odbywały się rywalizacje między uczestnikami. W dzisiejszych czasach mamy znacznie więcej konkurencji niż nasi przodkowie. Początkowo w Grecji konkurencją olimpijską był tylko bieg na około 192 m. Z czasem doszły jeszcze cztery pozostałe konkurencje tworząc razem pięciobój. Na znak sędziowskiego "Idźcie!" zawodnicy biegli jak najszybciej do mety. W późniejszych czasach doszły również bieg na dłuższe niż 192 m dystanse. Wielkim utrudnieniem dla biegaczy była niepraktyczna bieżnia, która nie miała kształtu elipsy jak dzisiaj, tylko była to zwykła prosta, wiec zawodnicy musieli się zatrzymywać, odwracać i biec dalej. Dość oryginalne ułatwienie wymyślili sobie skoczkowie w dal. Żeby przeskoczyć jak najdłuższy odcinek, trzymali w dłoniach ciężarki z metalu lub kamienia. Ważną dyscypliną był rzut oszczepem, do której przygotowania czynili wszyscy żołnierze, gdyż oszczep był także rodzajem broni Greków. Odbywał się również rzut dyskiem. Zwyciężał zawsze tylko jeden Grek - zwycięzca zapasów, który stawał się równocześnie zwycięzcą całego pięcioboju. Z niecierpliwością oczekiwano również na wyścigi rydwanów: wozów zaprzężonych w dwa lub cztery konie. Zawody te były wspaniałe do podziwiania, jednak bardzo niebezpieczne do uprawiania, gdyż konie często nie zatrzymywały się na mecie i rozpędzone biegły "w siną dal" albo też zderzały się ze sobą na trasie. Jednakże woźnica, jak i właściciel zaprzęgu zyskiwali wielką sławę. Konie naturalnie też. W czasach późniejszych ogólnogreckie igrzyska (nie tylko olimpijskie) zdominowali zawodowi atleci, którzy nagrody i honoraria pobierane za występy w rozmaitych zakątkach świata greckiego uczynili źródłem swojego utrzymania. Najsłynniejszym atletą był Milon z Krotony w południowej Italii, który na igrzyskach olimpijskich sześciokrotnie, poczynając od roku 536 p.n.e., zwyciężał w zapasach. Milon słynął z rozmaitych popisów, potrafił na przykład dopóty wstrzymywać oddech, dopóki żyły nie nabrzmiewały mu do tego stopnia, iż rozrywały sznur zawiązany wokół głowy. Nowożytnie Igrzyska przyniosły ze sobą nowe konkurencje . Co 4 lata dochodzą jeszcze nowocześniejsze, bardziej egzotyczne . W dzisiejszych czasach igrzyska dzielimy na Letnie oraz Zimowe, warto również wspomnieć o paraolimpiadach (dla niepełnosprawnych) w Starożytnej Grecji odbywała się tylko część letnia dla całkowicie zdrowych Greków . Na każdym z kontynentów znajdują się państwa które biorą udział w Igrzyskach ( Ameryka Północna – 7 państw, Ameryka Południowa – 34 państwa, Europa – 50 państw, Afryka – 52 państw, Azja – 45 państw, Australia – 13 państw ) Reprezentanci tych państw mogą zmierzyć się w konkurencjach takich jak :

Spis dyscyplin (w nawiasach podano lata, w których dyscyplina gościła na Igrzyskach z uwzględnieniem podziału na mężczyzn i kobiety)
Dyscypliny letnich Igrzysk Olimpijskich
Alpinizm (M:1932)
Badminton (M:1992-2000, K:1992-2000)
Batut (M:2000, K:2000)
Baseball (M:1992-2000)
Boks (M:1904-1908,1920-2000)
Gimnastyka (M:1896-2000, K:1928-2000)
Gimnastyka artystyczna (K:1984-2000)
Golf (M:K:1900-1904)
Hokej na trawie (M:1908,1920,1928-2000, K:1980-2000)
Jeździectwo (M:1900-1936, M:K:1948-2000)
Judo (M:1964,1972-2000, K:1992-2000)
Jue de Paume (M:1908) - gra podobna do badmintona
Kajakarstwo (M:1936-2000, K:1948-2000)
Kajakarstwo górskie (M:1972,1992-2000, K:1972,1992-2000)
Kolarstwo (M:1896-1900,1908-2000, K:1984-2000)
Kolarstwo górskie (M:1996-2000, K:1996-2000)
Koszykówka (M:1904,1936-2000, K:1976-2000)
Lacrosse (M:1904-1908) - gra podobna do hokeja na trawie
Lekkoatletyka (M:1896-2000, K:1928-2000)
Łucznictwo (M:1900-1908,1920,1972-2000, K:1904-1908,1972-2000)
Pięciobój nowoczesny (M:1912-2000, K:2000)
Piłka nożna (M:1900-1928,1936-2000, K:1996-2000)
Piłka ręczna (M:1936,1972-2000, K:1976-2000)
Piłka wodna (M:1900-2000, K:2000)
Pływanie i skoki do wody (M:1896-2000, K:1912-2000)
Podnoszenie ciężarów (M:1896-1904,1920-2000, K:2000)
Polo (M:1908,1920-1924,1936)
Przeciąganie liny (M:1912-1920 - jako konkurencja lekkoatletyczna także M:1900-1908)
Rackets (M:1908) gra podobna do tenisaRoque (M:1904) gra podobna do krykieta
Rugby (M:1900,1908,1920-1924)Siatkówka (M:1964-2000, K:1964-2000)
Siatkówka plażowa (M:1996-2000, K:1996-2000)
Sporty motorowodne (M:1908)Softball (K:1996-2000)
Strzelectwo (M:K:1896-1900,1908-1924,1932-2000)
Szermierka (M:1896-2000, K:1924-2000)
Taekwondo - (M:2000, K2000)
Tenis stołowy (M:1988-2000, K:1988-2000)
Tenis ziemny (M:1896-1924,1988-2000, K:1988-2000)
Triathlon - (M:2000, K2000)
Wioślarstwo (M:1900-2000, K:1976-2000)
Zapasy (M:1896,1904-2000)
Żeglarstwo (M:1900-2000,K:1988-2000)

*Dyscypliny zimowych Igrzysk Olimpijskich*
Biathlon (M:1960-2002, K:1992-2002)
Bobsleje (M:1924-1956,1964-2002,K:2002)
Curling (M:1998-2002, K:1998-2002)
Hokej na lodzie (M:1920-2002, K:1998-2002)
Łyżwiarstwo figurowe (M:1908,1920-2002, K:1908,1920-2002)
Łyżwiarstwo szybkie (M:1924-2002, K:1960-2002)
Narciarstwo akrobatyczne (M:1992-2002, K:1992-2002)
Narciarstwo alpejskie (M:1948-2002, K:1948-2002)
Narciarstwo klasyczne (M:1924-2002, K:1952-2002)
Saneczkarstwo (M:1964-2002, K:1964-2002)
Short track (M:1992-2002, K:1992-2002)
Skeleton (M:1928,1948,2002, K:2002)
Snowbooard

W Starożytnej Grecji uwzględniano tylko jednego zwycięzcę. W nagrodę otrzymywał on przedmioty o pewnej na ogół niewielkiej wartości (np. dzbany z oliwą w Atenach), najczęściej jednak wręczano im nagrody symboliczne w postaci wieńca w Olimpii z gałązek oliwnych, w delfach laurowych, w Koryncie z ususzonych liści selera . Gałązkę przeznaczoną na nagrodę mógł zerwać jedynie chłopiec mający oboje rodziców, wyłącznie piątego dnia igrzysk. Ponad to zwycięzca, jak i miasto, z którego pochodził, zyskiwał sławę na wszystkie greckie polis. Na jego cześć poeci pisali liczne poematy chwalebne. Współobywatele stawiali mu pomnik. Miał mnóstwo przywilejów: najbardziej korzystnym było zwolnienie od płacenia podatków. Po powrocie zwycięzcy olimpijskich igrzysk wkraczali do miasta przez wyrwę w murach, specjalnie zrobioną na tę okazję. Chciano przez to pokazać, że ojczyzna mająca takich synów nie musi chronić się za obwarowaniami. Dziś nagradzani są trzej najlepsi sportowcy z danej konkurencji. Trójka ta otrzymuje medale (1 miejsce –złoty, 2 miejsce –srebrny, 3 miejsce –brązowy) oprócz tego dostają również honorarja i wiążącą się ze zwycięstwem sławę. W przeciwieństwie do starożytnych, współcześnie istnieją dyscypliny grupowe . W Grecji wszystkie dyscypliny miały charakter indywidualny. Kolejnym przejawem odejścia od dawnej tradycji śródziemnomorskiej, która sprzeciwiała się publicznej nagości, było to, że greccy atleci występowali właśnie nago (od greckiego słowa gymnos, "nagi", wywodzi się termin gymnasion, czyli w postaci zlatynizowanej nasze "gimnazjum"). Jeśli któryś z zawodników złamałby zasady czekał go niemiły los. Oprócz gniewu bożego i hańby wśród ludu, musiał postawić obok świątyni Zeusa posąg z brązu z wyrytym swoim imieniem i nazwiskiem. Była to pamiątka po nim dla potomnych. Dziś również karane są wszelkie oszustwa, łamanie zasad czy branie środków dopingujących, choć kary nie są zbliżone do starożytnych. Konsekwencjami, jakie sportowcy ponoszą w teraźniejszości są dyskwalifikacje. Sztuczny doping, czyli niedozwolone wspomaganie organizmu przez sportowców, stał się plagą igrzysk, zwłaszcza od chwili, gdy zaczęto stosować sterydy anaboliczne. Za tego rodzaju niedozwolony doping zdyskwalifikowano m.in. Kanadyjczyka B. Johnsona, zaraz po zdobyciu przez niego złotego medalu w biegu na 100 m i ustanowieniu rekordu świata (w 1988 roku). Był to największy skandal dopingowy w historii igrzysk. Także Polacy nie uchronili się przed dyskwalifikacjami, m.in. w 1976 roku w Montrealu zdyskwalifikowano złotego medalistę w podnoszeniu ciężarów Z. Kaczmarka. Znaczenie igrzysk w tamtych czasach, nie różni się zbyt wiele od teraźniejszego. W Grecji miały one przede wszystkim utrwalić Grekom, ze mimo toczących się sporów, nadal pozostają jednym ludem, narodem o wspólnych korzeniach, języku, tradycji i kulturze. Na igrzyska przybywali ludzie żądzy sławy, którzy pragnęli zdobyć ją właśnie poprzez udowodnienie swojej sprawności fizycznej. Ludzie natomiast mieli kilkudniową rozrywkę, mogli podziwiać wysportowanych i szczęśliwych młodzieńców (w Grecji wierzono, że szczęście ludzkie w dużej mierze zależne jest od dobrej kondycji fizycznej). Dziś jest podobnie, publiczność czerpią przyjemność z podziwiania oglądanych przez siebie zmagań sportowców. Myślę, że po upływie tylu lat zmiany, jakie nastąpiły są dość widoczne i całkiem korzystne dla ludzi rywalizujących w teraźniejszości.