Antyk - epoka w kulturze europejskiej, od VIII w.p.n.e. do 476 r.n.e. (upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego), szczególnie rozktwitła w IV w.p.n.e.
Kultura grecka i rzymska niewątpliwie stały się podstawą dla powstawania innych kultur europejskich. Do dziś zachowały się pozostałości ich wspaniałych budowli i rzeźb, a także różnych odmian liryki.
1. Filozofia grecka
Wyraz filozofia podchodzi od dwóch słów: phileo, czyli lubię, oraz sophia, mądrość. Termin ten doskonale oddaje odczucia starożytnych Greków co do tejże właśnie nauki.
To właśnie Hellenowie stworzyli odłam nauki, jakim jest filozofia. Już od IV w. greccy uczeni starali się odpowiedzieć sobie na pytania ‘jak powstał świat’, ‘jak i dlaczego powstał człowiek’, ‘jaki jest sens jego życia’. To ostatnie zagadnienie było jednym z najbardziej poruszanych tematów. Helleńscy filozofowie stwierdzili, że sensem ich istnienia jest osiągnięcie szczęścia. Uczeni wyróżnili trzy kierunki, aby tego dokonać:
-stoicym - według niego szczęście osiągnąć można poprzez życie w odosobnieniu, utrzymywanie się z tego, co da ziemia i ogólna harmonia,
-epikureizm - kierunek ten mówi, że człowiek szczęśliwy często biesiadując, spędzając czas w gronie przyjaciół, uczęszczając na różne przyjęcia,
-cynizm - zakłada, iż wszystkie materialne rzeczy w życiu są zbędne - człowiek, który odrzuci je, dopiero wtedy zazna szczęścia.
2. Wierzenia i polityka starożytnych Greków
Hellenowie wyznawali religię politeistyczną, czyli wiarę w wielu bogów. Twierdzili, że po śmierci trafią do innego świata, toteż żeby to osiągnąć winni są oddawać cześć bóstwom, aby zyskać ich przychylność. To właśnie dzięki temu powstały świątynie, teatr, a także ogólnie rozwinęła się architektura i narodziła się literatura europejska.
W starożytnej Grecji panował ustrój demokracyjny, dzięki któremu ludzie z wyższych i niższych klas społecznych mogli brać udział w politycznym życiu ich ojczyzny. Mimo tego, podobnie jak w późniejszym Rzymie, prawo do tego mieli tylko i wyłącznie mężczyźni.
3. Sztuka
Grecja często kojarzona jest z pięknymi świątyniami, realistycznymi rzeźbami oraz zapierającymi dech malowidłami - i słusznie. Starożytni Grecy przykładali do tego wielką wagę.
Wznoszone przez nich świątynie były duże i okazałe - były one w końcu darem dla bogów i miały one wzbudzić w nich przychylność dla ludzi. Ich najciekawszymi elementami były kolumny podpierające całe budowle, bo wyróżniamy aż trzy typy.
-styl dorycki - najstarszy ze stylów. Kolumny były duże, z surowym konturem. Były one całkowicie gładkie, nie posiadały bazy,
-styl joński - charakteryzuje się głowicą uformowaną w kształt rogów/spirali. Kolumny posiadały zdobienia i bazę, mogły być zarówno gładkie jak i pokryte płaskorzeźbą,
-styl koryncki - był on najbardziej okazałym stylem ze wszystkich. Głowica miała kształt kielicha uformowanego z liści akantu, kolumna miała bazę i była bogato zdobiona.
Rzeźby pochodzące z tamtego okresu były wykonywane bardzo szczegółowo, często można na nich dostrzec nawet żebra, najmniejsze rysy twarzy czy nawet żyły. Artyści rzeźbili najczęściej nagie ciała. W najbogatszych domach często stało nawet po kilka rzeźb.
Jeśli chodzi o malowidła, to wykonywano je najczęściej na przedmiotach codziennego użytku, takich jak kubki, wazy itp. Przedstawiały one zazwyczaj bóstwa lub sceny historyczne.
4. W Rzymie
Któż nie zna legendy o Romulusie i Remusie, dwóch bliźniakach, których w dzieciństwie wilczyca uratowała od śmierci głodowej? To właśnie oni mieli założyć Rzym, który w poźniejszym czasie stał się potęgą starożytnej Europy.
Data szczególnego rozkwitu Rzymu przypada w okolicach I w.p.n.e. i I w.n.e. Zasłynął on jako jedna z najlepiej rozwijających się kultur starożytności. Jednakże, czy osiągnął to wszystko sam?
Odpowiedź brzmi: nie do końca. Kultura rzymska w niektórych aspektach wzorowana była na greckiej. To właśnie od niej Rzymianie zaczerpnęli wielobóstwo, świątynie oraz styl kolumn. Sami jednak mimo wszystko nie byli bierni, jeśli chodzi o rozwój swojego państwa. To właśnie oni stworzyli pierwsze akwedukty, czyli kanały doprowadzające świeżą wodę do miasta. Ich dziełami są również amfiteatry czy kolosea.
W swych najlepszych latach Rzymianie podbili niemal całą Europę. Sprzyjało to do stawiania łuków triumfalnych. Były to budowle przypominające kształtem bramę, wznoszone by upamiętnić miejsca zwycięskich bitew.