Weganizm

Weganizm jest bardziej ścisłą formą wegetarianizmu, polegającą na odrzuceniu wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego, podczas gdy wegetarianizm dopuszcza produkty, które zostały przez ustroje zwierzęce wytworzone.

Weganie nie konsumują ani nie kupują żadnych produktów zwierzęcych. Dotyczy to żywności: mięsa i jego przetworów, ryb, produktów mlecznych, jajek, miodu itp., a także odzieży ze skóry, futer, wełny i jedwabiu oraz wszystkich produktów zawierających tzw. odpady z rzeźni np. większość mydeł i szamponów.

Weganie unikają produktów, które są na zwierzętach testowane starając się znaleźć alternatywę dla tych produktów.

Weganie korzystają z ogromnej różnorodności bardzo odżywczych produktów pochodzących z królestwa roślin - warzyw, zbóż, roślin strączkowych, owoców i orzechów.

Weganie sprzeciwiają się także noszeniu skórzanych butów, futer, wełnianej odzieży i wszystkich innych produktów okrucieństwa wobec zwierząt, ich cierpienia i śmierci.

Weganie zdają sobie sprawę, że nie ma znaczenia czy zwierzę zabijane jest po to żeby je zjeść czy po to, żeby ubrać się w jego skórę i nie może tu być mowy o niewinnych produktach ubocznych okrucieństwa wobec zwierząt.

Naturalnym rezultatem szeroko pojętego weganizmu jest nie tylko lepsze zdrowie człowieka i szczęśliwsze warunki życia w królestwie zwierząt, ale także ogromna ulga dla obciążonego środowiska. W rzeczywistości potrzeba dwóch do trzech akrów aby wyżywić osobę stosującą typową dietę mięsną, a tylko 1/10 akra aby mógł się wyżywić weganin. W stosunku do wody używanej do uprawy żywności dla wegetarianina osoba stosująca dietę mięsną zużywa jej 3 razy więcej, ale potrzeba mniej niż 1/3 przeciętnej ilości wody aby mogła urosnąć żywność dla weganina.

DLACZEGO WEGANIZM?

Wielu ludzi praktykuje scisłe żywienie wegetariańskie z czysto zdrowotnych powodów - weganie mają glównie etyczne przyczyny swojego stylu życia. Filozoficzne nauki wegan sięgają pochodzącej z Indii nauki AHIMSA (sanskryt) nie zabijanie czyli nie używanie przemocy, aż do wiary w prawa sprawiedliwości. Wielu ludzi reprezentuje dzisiaj pogląd, że wszystkie czujące istoty żywe mają taką samą wartość i powinny być traktowane z szacunkiem dla ich potrzeb i zainteresowań, względnie pozostawione w spokoju. Jest dzisiaj wiele książek, które dokładnie określają stanowisko tych, którzy wznoszą swój wkład w uwolnienie zwierząt. Feministki, filozofowie, ekolodzy i inni poszerzyli nasz ruch swoimi publikacjami

CIERPIENIE ZWIERZĄT

Miliony sztuk bydła, owiec, świń, kurczaków, indyków, kaczek, gęsi i królików jest co roku zarzynane aby zaspokoić ludzki apetyt na mięso tych zwierząt i dostarczyć szerokiego zasobu produktów zawierających ich kości, skórę, szczecinę, pióra, futro, racice, rogi i tłuszcz. Miliony zwierząt same umiera z zimna, chorób, głodu, ubocznych efektów nadużywania leków, wycięczenia, zaniedbania w rzeźni i podczas transportu.

BEZ MACIERZYŃSTWA I STAROŚCI.

Bardzo niewiele osób zdaje sobie sprawę z niemniej ciężkiego położenia mlecznych krów i cieląt. Aby wyprodukować mleko, krowa koniecznie musi mieć wcześniej cielę, które następnie wydziera się jej nie później niż w ciągu 4 dni od urodzenia. Wtedy zamiast wytwarzać 3 litry mleka dziennie dla swojego cielaka krowa produkuje 30 litrów mleka dla ludzi, podczas gdy wcale go nie potrzebuje.

Długość życia krowy to około 20 lub więcej lat, ale dla lepszego mięsa zarzyna się ją gdy jest w wieku 3-7 lat.

NIEEKONOMICZNE MORDERSTWO.

W Europie importuje się ogromne ilości zboża, w tym dużo z krajów Trzeciego Świata, aby wyżywić zwierzęta hodowlane po to aby produkowały więcej produktów mlecznych i mięsnych. Powoli zaczynamy uprawiać rośliny w większej części dla zwierząt niż dla ludzi, a w końcu hodowla zwierząt staje się całkowicie nieopłacalna. Średnio tylko 15% białka pochodzącego z roślin jest przetwarzane do zużycia przez zwierzęta, podczas gdy 10 akrów dojrzałych nasion soi może dostarczyć białka dla 60 osób, to akrów, z których żywi się bydło może go dostarczyć w postaci mięsa tylko dla dwóch osób.

Byłoby zupełnie niemożliwe aby każdy mieszkaniec Ziemi odżywiał się według typowej mięsnej diety, po prostu nie ma na to wystarczającej ilości gruntów.

WEGANIZM A CHOROBY.

Badania wykazują wyraźne korzyści dla zdrowia człowieka płynące ze stosowania diety wegańskiej, która jest niskotłuszczowa (nie zawiera szczególnie szkodliwych tłuszczy nasyconych), nie zawiera cholesterolu, charakteryzuje się obecnością złożonych węglowodanów, niską zawartością soli i wysoką zawartością witaminy A i C.

U wegan występuje niższe ryzyko zachorowalności na choroby serca, cukrzycę, raka piersi i okrężnicy (dwa najbardziej narażone miejsca), problemy z kamieniami żółciowymi, z hemoroidami i kamieniami nerkowymi.

PODSTAWOWE GRUPY ŻYWNOŚCI, KTÓRE ZAPEWNIAJĄ WŁAŚCIWĄ DIETĘ

1. KASZE - np. jęczmienne, ryż, kukurydza, pszenica (chleb), owies.

2. ROŚLINY STRĄCZKOWE - np. fasola, groch, soczewica, soja (ugotowane lub w postaci kiełków).

3. ORZECHY I ZIARNA - np. wszystkie typy orzechów, masło orzechowe, dynia, słonecznik, ziarna sezamowe.

4. WARZYWA - (ugotowane lub surowe).

5. OWOCE - (świeże, suszone lub konserwowane).

NIEKTÓRE Z WEGAŃSKICH GŁÓWNYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH

ROLA BIAŁKA W ORGANIZMIE

Podstawową rolą spożywanego białka jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości aminokwasów. Służyć one będą budowie nowych tkanek u organizmów rosnących tj. niemowląt, dzieci i młodzieży, oraz wymianie białek tkankowych u ludzi dorosłych. Białka są odpowiedzialne za prawidłową aktywność enzymów, utrzymują właściwy odczyn płynów ustrojowych, a także treści przewodu pokarmowego. Spełniają również ważną rolę nośnika niektórych witamin i składników mineralnych.

ŹRÓDŁA BIAŁKA W POŻYWIENIU

Pełne ziarna (np. pełnoziarnista mąka pszenna i chleb, brązowy ryż), orzechy (np. laskowe, migdały), słonecznik i inne ziarna, rośliny strączkowe (np. groch, fasola, soczewica, soja, bób), mąka sojowa, mleko sojowe, tofu, ziemniaki.

ROLA WĘGLOWODANÓW W ORGANIZMIE

Węglowodany przyswajalne są dla naszego organizmu głównym źródłem dostępnej i taniej energii wykorzystywanej do utrzymania stałej temperatury ciała i wykonywania pracy związanej z czynnościami całego organizmu. Węglowodany stanowią również materiał budulcowy komórek lub substancji biologicznie czynnych.

ŹRÓDŁA WĘGLOWODANÓW W POŻYWIENIU

Pełne ziarna (np. pszenica, owies, jęczmień, ryż) pełnoziarnisty chleb i inne mączne produkty, soczewica, fasola, ziemniaki, suszone i świeże owoce.

TŁUSZCZE

Tłuszcze są skoncentrowanym źródłem energii. Energia ta jest niezbędna do pracy mięśni, utrzymania stałej temperatury ciała oraz do prawidłowego przebiegu różnych reakcji zachodzących w żywym organizmie. Tłuszcze są nośnikami niektórych witamin A, D, E, K, a także dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

ŹRÓDŁA TŁUSZCZU W POŻYWIENIU

Orzechy i ziarna, oleje z orzechów i nasion (np. sojowy), słonecznik, kukurydza, siemię lniane, nasiona dyni, olej rzepakowy, margaryna wegańska, awokado.

WITAMINY

Witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i muszą być człowiekowi dostarczane, ponieważ nie są przez organizm syntetyzowane. Pełnią one w ustroju funkcje regulacyjne, umożliwiają wiele różnych przemian biochemicznych zachodzących w organizmie.

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE

Witamina B1 (tiamina) ROLA: tiamina jest koenzymem różnych enzymów biorących udział w przemianie pośredniej węglowodanów.ŹRÓDŁA: drożdże, orzechy, pieczywo ciemne - razowe, produkty zbożowe, nasiona strączkowe jak: groch, fasola. Oprócz tego dobrym źródłem tej witaminy jest nie polerowany ryż i kasze.

Witamina B2 (ryboflawina) ROLA: bierze udział w końcowym procesie utleniania komórkowego, a więc w jednym z procesów dostarcza do tkanek energii. Witamia ta jest również niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. ŹRÓDŁA: drożdże, warzywa, produkty zbożowe i rośliny strączkowe (groch, fasola, soja itp.).

Witamina PP (niacyna) ROLA: enzymy tej witaminy biorą udział w przemianie pośredniej białek, tłuszczów i węglowodanów. ŹRÓDŁA: głównie ziemniaki i kukurydza.

Witamina B6 (pirodoksyna) ROLA: jest potrzebna do wytwarzania dwóch hormonów: adrenaliny i serotoniny, które są konieczne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. ŹRÓDŁA: produkty zbożowe, ziemniaki, rośliny strączkowe.

Witamina M (falacyna) ROLA: bierze udział w wielu procesach zachodzących w komórkach. ŹRÓDŁA: zielone warzywa liściaste (np. jarmuż, szpinak, sałata, nać pietruszki, drożdże, produkty zbożowe).

Witamina B12 (kobalamina) ROLA: witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek wraz z falacyną pełni ważną rolę w procesach syntezy kwasów nukleinowych. ŹRÓDŁA: wzbogacone ekstrakty drożdżowe, mleko sojowe, niektóre kasze. U człowieka w dostarczaniu tej witaminy istotną rolę odgrywa flora bakteryjna jelita grubego.

Kwas penatenowy ROLA: pełni bardzo ważną rolę, ponieważ wchodzi w skład koenzymu A, który bierze udział w wielu ważnych reakcjach związanych z przemianą energetyczną.

Witamina C (kwas askorbinowy) ROLA: witamina ta pełni wiele funkcji w organizmie. Ma duże znaczenie w budowie i odbudowie tkanki łącznej. Sprzyja ona wytwarzaniu ciał odpornościowych i wykazuje przez to działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Ponadto, uczestnicząc w przemianach falacyny, a także podwyższając przyswajalność żelaza odgrywa ważną rolę w zapobieganiu niedokrwistości. ŹRÓDŁA: głównym źródłem witaminy C są świeże owoce i warzywa. Z warzyw: papryka, pomidory, warzywa kapustne (brukselka, kapusta biała, jarmuż, brokuły), ziemniaki. Z owoców: porzeczki czarne, truskawki, owoce dzikiej róży, jagody, cytrusowe (pomarańcza, cytryna, grapefruit).

Witamina A (rentiol) ROLA: spełnia różne ważne i niezależne od siebie funkcje w organizmie. Jest ona niezbędna w procesie widzenia, w procesie rozmnażania komórek i ich regeneracji, jest też potrzebna do wzrostu młodych organizmów. ŹRÓDŁA: marchew, sałata zielona, szpinak, pomidory, dynia, zielone warzywa liściaste, morele, wiśnie, śliwki, pomarańcze.

Witamina D (kalciferol) ROLA: jest ona potrzebna do prawidłowego rozwoju kośćca. ŹRÓDŁA: witamina D2 - niektóre mleka sojowe i wegańskie margaryny; witamina D3 - promienie ultrafioletowe uaktywniają tą witaminę w organizmie.

Witamina E (tokoferol) ROLA: witamina E (podobnie jak witamina C) pełni w organizmie rolę biologicznego przeciwutleniacza. Współdziała ona z selenem. Metabolizm witaminy E jest ściśle związany z przemianą niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. ŹRÓDŁA: głównym jej źródłem są oleje roślinne (zwłaszcza słonecznikowy), ciemne pieczywo i inne mało oczyszczone produkty zbożowe, warzywa liściaste (np. sałata, szpinak, kapusta), orzechy.

Witamina K (filochinon) ROLA: jako witamina K działa wiele związków, które są niezbędne do prawidłowego krzepnięcia krwi i charakteryzują się działaniem przeciwkrwotocznym. ŹRÓDŁA: witamina K1 - zielone części roślin, niektóre oleje np. sojowy, orzechy włoskie; witamina K2: witaminę tą produkują drobnoustroje przewodu pokarmowego.

SKŁADNIKI MINERALNE

Do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka konieczne jest dostarczenie z pożywieniem i wodą 16 składników mineralnych (makro i mikroskładniki).

MAKROSKŁADNIKI:

Wapń (Ca) - niezbędny jest przy budowie kości, wspomaga prawidłowe funkcjonowanie serca, krzepnięcie krwi. ŹRÓDŁA: rośliny strączkowe, ciemnozielone liście roślin (np. jarmuż, nać pietruszki), figi, morele, daktyle, orzechy, melasa, tofu, zsiadłe mleko sojowe, wzbogacone mleko sojowe.

Żelazo (Fe) - niezbędne w procesie utleniania, przenosi tlen, ma wpływ na poziom hemoglobiny we krwi. ŹRÓDŁA: rośliny strączkowe, a w szczególności soja i jej produkty (oprócz oleju), chleb razowy, ciemnozielone warzywa liściaste, suszone owoce, orzechy, melasa.

Fosfor (P) - bierze udział w przemianie materii, jest potrzebny do budowy komórek, obok wapnia stanowi główny składnik mineralny kości. ŹRÓDŁA: nasiona strączkowe, kasze (zwłaszcza gruboziarniste), pieczywo razowe.

Magnez (Mg) - bierze udział w budowie tkanki kostnej, oraz w przemianie białek i kwasów tłuszczowych. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego, mięśniowego i układu krążenia. ŹRÓDŁA: produkty wysokiego przemiału tj. w ciemnym pieczywie, grubych kaszach (np. gryczanej), rośliny strączkowe, ziemniaki, szpinak.

Potas (K) - odgrywa rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej, reguluje odczynniki środowiska i ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych (wydalanie płynów z organizmu). ŹRÓDŁA: produkty zbożowe np. pieczywo razowe, suche nasiona strączkowe, szpinak, ziemniaki, kasze, warzywa i owoce.

Sód (Na) - odgrywa rolę w regulowaniu gospodarki wodnej, ciśnienia osmotycznego i odczynu (pH) płynów ustrojowych. Powoduje zatrzymanie wody w organizmie. ŹRÓDŁA: głównym źródłem sodu jest sól kuchenna, a także warzywa i owoce.

Chlor (Cl) - pomaga w trawieniu. ŹRÓDŁA: sól kuchenna.

Siarka (S) - w organizmie człowieka występuje w postaci połączeń organicznych. ŹRÓDŁA: białko roślinne, płatki owsiane.

MIKROSKŁADNIKI:

Miedź (Cu) - pomaga w procesie przemiany materii, uruchamia rezerwy żelaza w organizmie. ŹRÓDŁA: suche nasiona strączkowe, produkty zbożowe, ryż, warzywa i niektóre owoce.

Cynk (Zn) - odgrywa rolę w procesie odczuwania smaku, potrzebny przy budowie tkanki kostnej, przemianie białek, węglowodanów i kwasów nukleinowych. Niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego i krążenia. ŹRÓDŁA: nasiona strączkowe, kasze, ciemne pieczywo, orzechy, nasiona (słonecznika, dyni), drożdże, warzywa i owoce.

Mangan (Mn) - pierwiastek ten jest konieczny do prawidłowej budowy kości, odgrywa rolę w funkcjonowaniu systemu nerwowego oraz w procesach rozrodczych. ŹRÓDŁA: ciemne pieczywo, suche nasiona roślin strączkowych, niektóre warzywa (np. kapusta).

Jod (J) - reguluje wydzielanie hormonów. Jest składnikiem hormonu tarczycy. ŹRÓDŁA: warzywa, woda pitna oraz sól kuchenna.

Fluor (F) - wpływa na prawidłową budowę emalii zębów, zapobiega próchnicy. ŹRÓDŁA: warzywa (np. kalafior), woda pitna.

Chrom (C) - odgrywa rolę w metabiliźmie glukozy zachodzącym w organizmie. Wspomaga prawidłowy rozwój organizmu. ŹRÓDŁA: produkty zbożowe.

Molibden (Mo) - bierze udział w syntezie hemoglobiny, oraz tworzeniu się krwinek czerwonych. ŹRÓDŁA: suche nasiona roślin strączkowych.

Selen (Se) - jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. ŹRÓDŁA: głównie produkty zbożowe.

POWSZECHNIE STOSOWANE DODATKI DO ŻYWNOŚCI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO.

E 120 - Koszenila (karmin) - barwnik otrzymywany z pancerzyków samicy owada Coccus cacti.

E 270 - Kwas mlekowy - kwas produkowany przez fermentację mlecznego cukru.

E 322 - Lecytyna - tłuszczowa substancja pochodząca z tkanki nerwowej zwierząt, żółtka jaja, krwi i innych tkanek (innym jej źródłem są ziarna soi - lecytyna sojowa).

E 422 - Gliceryna (glikorol) - czysty bezbarwny płyn, który może być otrzymywany z tłuszczu zwierzęcego.

E 441 - Żelatyna - galareta otrzymywana poprzez gotowanie zwierzęcej skóry, ścięgien, wiązadeł i kości.

Karuk - oczyszczona forma żelatyny otrzymywana z pęcherzyków powietrznych ryb morskich- klej rybi.

Albumina - białko jaj.

Kazeina - głównie białko mleka.

Witamina D3 - uzyskiwana z kazeiny lub oleju rybiego.

Laktoza - mleczny cukier otrzymywany z mleka krowiego jako produkt uboczny fabrykacji sera.

Lanolina - tłuszcz uzyskiwany z wełny owczej.

Serwatka - uzyskiwana z mleka po usunięciu kazeiny i większości tłuszczu.

Podpuszczka - ekstrakt uzyskiwany z żołądka krowy.