Porównanie cesarstwa i republiki w Rzymie

Który z ustrojów starożytnego Rzymu republika czy cesarstwo było korzystniejsze dla najbiedniejszych? Swoją odpowiedź uzasadnij.

Rzym został założony wśród siedmiu wzgórz, w krainie nazwanej w starożytnoci Lacjum, zamieszkiwanej przez mówiących po łacinie Latynów. Według legendy Rzym założyli dwaj bracia Remus i Romulus, którzy w dzieciństwie cudem uniknęli śmierci. Kiedy ich dziadek stracił władzę w Lacjum, jego następca nakazał włożyć dzieci do kosza i wrzucić do Tybru. Na szczęcie fala wyrzuciła koszyk na brzeg, a chłopców odnalazła i wykarmiła pewna wilczyca. Kiedy obaj dorośli, przywrócili tron swemu dziadkowi i założyli nową stolicę. Przy wytyczaniu jej granic pokłócili się jednak i Romulus zabił Remusa. Nowe miasto zostało nazwane Roma, od imienia Romulusa.

Początkowo Rzymem rządzili królowie. Historycy nie s pewni, ilu ich było naprawdę i jakie nosili imiona. Sami Rzymianie uważaj, że miastem władało kolejno siedmiu królów. Pierwszym miał być Romulus, który jak głosi legenda był też założycielem Rzymu. Ostatnim królem miał być Tarkwiniusz Pyszny, wygnany przez Rzymian z powodu swych okrutnych i niesprawiedliwych rządów. Od tej pory władza w miecie należała do obywateli. Ten nowy sposób rządzenia nazwano republiką. Słowo republika (po łacinie res publica) znaczy dosłownie: rzecz publiczna, czyli wspólna wszystkim obywatelom.

O najważniejszych dla państwa sprawach decydowało zgromadzenie obywateli. Obywatele nie dyskutowali jednak nad przedstawionymi im projektami ustaw ani nie mogli do nich wprowadzać zmian. Wybierali urzędników, ale nie proponowali kandydatów na urzędy. Głównym organem rządzącym w republice rzymskiej był senat, czyli rada, w której zasiadali dożywotnio byli urzędnicy. Senatorowie przyjmowali posłów obcych państw, zawierali traktaty i przygotowywali uchwały, pod-dawane później pod głosowanie na zgromadzeniu. Do najwyższych godnoci zaliczano w Rzymie urząd konsula. Dwaj konsulowie, wybierani na roczne kadencje, dowodzili wojskiem w czasie wojny. Sądy w mieście i na terenie Italii sprawowali pretorzy. Ważną rolę odgrywali też trybuni ludowi; ich głównym zadaniem była obrona biedniejszej ludnoci przed samowolą wysokich urzędników. Raz na pięć lat wybierano w Rzymie cenzora, który sporządzał listę członków senatu. Jeżeli uznał, że kto nie przestrzega surowych rzymskich obyczajów, mógł go usunąć z grona senatorów. W wyjątkowych sytuacjach (śmierć konsulów, trudna sytuacja w kraju, klęska na wojnie) na okres sześciu miesięcy powoływany był dyktator. Rzymianie nie mogli odwoływać się od jego decyzji do zgromadzenia.
Władza cesarstwa rzymskiego opierała się na potędze oddziałów wojskowych legionów, z których każdy liczył około 5 tysięcy zawodowych żołnierzy zwanych legionistami. Byli oni znakomicie wyszkoleni, a ich uzbrojenie składało się z włóczni, tarczy i obosiecznego miecza. Na początku do rzymskiej armii należeli głównie rolnicy, którzy okazali się wyjątkowo dobrymi żołnierzami.

Oktawian został pierwszym rzymskim cesarzem i został mu przyznany tytuł Augusta oznaczał on, że nowym władcą opiekują się bogowie. Po zakończeniu walk, nowy cesarz ogłosił pokój w całym wiecie rzymskim (pax roma pokój rzymski). Pełnia władzy w państwie należała do niego, lecz jednak okazywał on szacunek republikańskim urzędnikom i instytucjom. Pozwolił też wierzyć senatorom, że rządzą razem z nim. Twierdził bowiem, że jest jedynie pierwszym obywatelem. Jego następcy poszli wytyczą przez niego drogą i stopniowo umacniali władzę cesarza. Nie zwoływano już zgromadzeń ludowych, bo cesarz sam decydował, kto ma objąć jakiś urząd. Uporządkowany został system zarządzania prowincjami. Namiestnicy nie mogli już dowolnie obciążać ludności podatkami. Cesarz oczekiwał od nich, że zapewni spokój w prowincjach, a osiągnięcie tego celu wymagało poszanowania praw miejscowej ludnoci. Bezpieczeństwa na granicach strzegła armia zawodowa. Żołnierze otrzymywali wynagrodzenie za swoją służbę. Legiony składały się tylko z rzymskich obywateli, ale mieszkańcy prowincji mogli służyć w oddziałach pomocniczych. Po zakończeniu służby otrzymywali w nagrodę obywatelstwo rzymskie.

Moim zdaniem korzystniejszym ustrojem dla najbiedniejszych było cesarstwo. W tym ustroju mieli wiele więcej praw niż w republice.