Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana w XVI-wiecznej Polsce

Jednym z wydarzeń w Polsce było rozwiniecie folwarku pańszczyźnianego, który umożliwiał uzyskiwanie bardzo dużych zysków.

W Polsce XVI wieku szlachta umacnia się osiadając na stałe, zajmując duże obszary niczyje tzw. pustki i wykupując łatwo folwarki sołtysie. Powstawaniu folwarków sprzyjało też odzyskanie Pomorza gdańskiego, przez co wzrosła liczba ludności w Polsce i zwiększyło się zapotrzebowanie na produkty rolne. Otworzyły się rynki zewnętrzne w postaci exportu zboża. W tym czasie spada też wartość pieniądza, co za tym idzie ziemia jest w cenie, a do folwarku przynależały całe wsie , gdzie siła robocza była darmowa (chłopi musieli odrabiać pańszczyznę)

Folwark pańszczyźniany – to duże gospodarstwo szlacheckie liczące od 60 do 80 hektarów na którym to najbardziej wykorzystywano darmową pracę chłopa jako podstawę gospodarowania. Szlachta wykorzystywała chłopów i ich rodziny aby rozwijać produkcję rolną. Chłop musiał odpracować 1 – do kilku dni w tygodniu za łan ziemi i był „przypisany”
do niej, tak że nie mógł nawet myśleć o polepszeniu sobie bytu i ucieczce do miasta – jeżeli ktoś odważył się uciec był uważany za zbiega – tzw. zbiegostwo chłopów. Tylko 1 dziecko z rodziny chłopskiej mogło się uczyć. Chłopi byli coraz mniej wydajni i bardziej skłonni do ucieczki.

Typy folwarków to:
- folwark zbożowy – nastawiony na rynki zewnętrzne.Podstawą produkcji było zboże, a podstawą transportu jego był spływ rzeczny po Bugu i Wiśle co byłą najtańszą i najbezpieczniejszą drogą transportu.
- folwark nastawiony na rynek wewnętrzny miał większy profil produkcji. Nie było to tylko zboże, ale także hodowano zwierzęta, ryby (stawy rybne), pszczoły (pasieki).

Do końca XVI w. Gospodarka rozwijała się sprawnie Polska była spichlerzem Europy.

Rozwijały się miasta nad spływami rzecznymi, szlachta nie inwestuje prowadzi gospodarkę ekstensywną – wzrost produkcji nie dzięki ilości ziemi ale dzięki powiększeniu arsenału upraw. Zaczęły powstawać targowiska gdzie sprzedawano wyprodukowane płody rolne (środa piątek)

Polska ma dodatni bilans mieszczaństwo gaśnie jest słabe ograniczone przywilejami szlacheckimi.

Pod koniec lat 80 – tanieje zboże w Rosji wybuchają wojny w Sycylii i w Europie, gospodarka w Polsce zacznie się załamywać.Wiek ten nazywany jest "ZŁOTYM" wiekiem.