Naród jest wytworzoną zbiorowością terytorialną o określonym składzie etnicznym, wytworzoną w procesie dziejowym; wspólnotą o charakterze gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym; przejawiająca się w świadomości swych członków.
Kształtowanie się narodu jest procesem wieloletnim i nieprzypadkowym, a powstałym w wyniku istnienia czynników narodowotwórczych, wśród których wyróżnić można pierwotne (terytorium, wspólnota etniczna), które doprowadziły do powstania narodu, oraz wtórne (język, tradycja, obyczaje więź ekonomiczna, wspólnota losów dziejowych),które istnienie narodu podtrzymały i wpłynęły na jego rozwój.
Często cechą decydującą o wytworzeniu się narodu było łączenie się plemion zamieszkujących jedne terytorium, które oddziaływująca na siebie z czasem zbliżyły się, wyrzekając się własnej odrębności politycznej na rzecz jednej organizacji państwowej .Z czasem ta organizacja państwowa zaczęła się rozwijać, a naród oczywiście wraz z nią. Chęć utrzymania tendencji rozwojowej przez jej członków spowodowała, że państwo stało się również czynnikiem narodowotwórczym. Czynnik ten miał ogromny wpływ na wytworzenie się narodu polskiego.
Niektórzy uważają nawet, że to właśnie państwo jest najważniejszym czynnikiem narodowotwórczym. Dmowski twierdził, że naród jest wytworem życia państwowego. Fakt istnienia państwa daje początek idei państwowej, a ta z kolei idei narodowej. Wszystkie istniejące narody mają lub miały kiedyś swoje państwo. Narody, które go nie mają walczą o nie (dzisiaj takimi narodami są Kurdowie, Baskowie czy Czczeni).
Naród polski też kiedyś walczył o państwo. Wystarczy przypomnieć sobie okres, w którym Polska znajdowała się pod zaborami (1795-1918), a wraz z nim szereg powstań, działań konspiracyjnych i pracy organicznej, służących odzyskaniu niepodległości..