Analiza gospodarcza Francji

Francja należy do grupy najwyżej rozwiniętych gospodarczo państw świata, uznaje się ją za czwartą po Stanach Zjednoczonych, Japonii i Niemczech potęgę gospodarczą. Tę wysoką pozycję zawdzięcza ona w dużym stopniu procesom restruktyzacyjnym, jakie miały miejsce w latach 80. Były one niezbędne w związku z wcześniejszym rozpadem systemu kolonialnego, koniecznością podjęcia szerszej współpracy gospodarczej z krajami europejskimi i stawienia czoła silnej konkurencji ze stony Stanów Zjednoczonych, Japonii i innych szybko rozwijających się państw.
Głównymi elementami tej restrukturyzacji były: decentralizacja władzy gospodarczej poprzez zwiększenie zakresu uprawnień władz regionalnych, dążenie do dekoncentracji przestrzennej przemysłu przez tworzenie nowych ośrodków przemysłowych poza tradycyjnymi jego skupiskami, prowadzenie przez państwo polityki fiskalnej i monetarnej, sprzyjającej inwestowaniu i podnoszeniu poziomu techniki i technologii, preferowanie rozwoju nowoczesnych dziedzin działalności gospodarczej ( przemysł samochodowy, lotniczy, maszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny, petrochemia, sektor bankowy).
Skutkiem tych reform był długotrwały, wysoki wzrost gospodarczy i stworzenie stabilnych podstaw silnej pozycji ekonomicznej Francji w Europie i na świecie.

1. Położenie (większe miasta, ustrój polityczny)

Francja jest państwem położonym w zachodniej części kontynentu europejskiego. Zajmuje obszar 547 026 km2 . Graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Szwajcarią, Niemcami, Włochami, Hiszpanią, Andorą. Na zachodzie i na północnym zachodzie granice wyznaczają wybrzeża Oceanu Atlantyckiegi i Kanał La Manche.

Państwo podzielone jest na 95 departamentów, złożonych z 322 okręgów, 3209 kantonów i 37708 gmin. Departamenty zgrupowane sa w 22 regionach statystyczno-gospodarczych, oprócz tego istnieje również tradycyjny podział na krainy historyczne. Do najważniejszych historycznych prowincji należą: Prowansja (Marsylia) i Langwedocja (Montpellier) nad Zatoką Lwią. Gaskonia, Burgundia (Dijon), Alzacja, Lotaryngia, Szampania, Normandia i Bretonia.

W skład Republiki Francuskiej wchodzą także cztery departamenty zamorskie ( Gwadelupa, Martynika, Reunion, Gujana Francuska) oraz terytoria zamorskie- Francuskie terytorium Afarów i Issów, Nowa Kaledonia, Polinezja Francuska, Saint Pierre, Miguelon, Wallis i Futuna.
Stolicą Francji jest Paryż , większe miasta to: Lyon, Marsylia, Lille, Tuluza, Nicea, Strasbourg, Nantes, Bordeaux.

Językiem urzędowym jest język francuski, natomiast jednostką monetarną euro. Głową państwa jest prezydent, wybierany na 7 lat w glosowaniu powszechnym, dysponuje szerokimi uprawnieniami w zakresie władzy ustawodawczej i wykonawczej- mianuje i odwołuje premiera, ma prawo veta, może rozwiązać parlament, jest szefem armii, ratyfikuje umowy międzynarodowe. Organem ustawodawczym jest we Francji 2- izbowy parlament: Zgromadzenie Narodowe i Senat.


2. Ludność

a) Liczba ludności we Francji
- Paryż (9 318 tyś)
- Lyon (1 262 tyś)
- Marsylia (1 231 tyś)
- Tuluza (608 tyś)
- Nicea ( 475 tyś)
- Strasbourg (380 tyś)

Terytorium Francji należy do najdawniej zasiedlonych obszarów świata. W XVII i XVIII w. była ona najludniejszym krajem Europy. Od poczatku XIX w. liczba ludności podwoiła się, wzrastajac z 28,3 do 58,1 mln. Na strukturę zaludnienia wpływ miały wojny, ruchy społeczne, szybka industrializacja, powodujące straty i przemieszczanie sie ludnosci. Pierwsza połowa ubiegłego wieku odznaczała się umiarkowanym wzrostem liczby ludności ( ok. 0,6%), druga połowa była okresem słabego wzrou (0,3%). W latzch 1901-1946 liczba ludności utrzymywała się na tym samym poziomie, ale zaznaczył sie ujemny przyrost naturalny. Okres powojenny charakteryzował się znacznym wzrostem liczby ludności, wg demografów wzrost ten nastąpił w dwóch trzecich w wyniku przyrostu naturalnego, a w jednej trzeciej w wyniku imigracji.

Obecnie ludność Francji liczy ponad 58 mln mieszkańców, co daje jej trzecie miejsce w Europie (nie licząc Rosji).
Około 2 mln Francuzów żyje w departamentach i terytoriach zamorskich, a 1,5 mln poza granicami kraju.

b) główne wyznania
Dominują wyznawcy katolicyzmu (77% społeczeństwa), poza którymi jedyną większą wspólnotę religijną tworzą muzułmanie (3%). Znaczny odsetek ludności kraju (15%) stanowią ateiści. Protestanci i żydzi (po 2%) oraz 1% stanowią inne wyznania.

c) gęstość zaludnienia
Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne. Największe dysproporcje dotyczą stopnia zaludnienia miast (74%ludności) i wsi (26%). Proces wyludniania wsi datuje się od XIX w. Przemiany ekonomiczne, trudne warunki życia na wsi powodowały odpływ ludności do miast, początkowo sezonowy, a później stały.
Ludność wiejska licząca na poczatku XIX w. 81% zmniejszyła się w 1911 r. do 56%. Jeszcze w 1936 r. na wsi mieszkało 48% ludności.

Większość ludności zamieszkuje w regionie paryskim, w przemysłowych obszarach północnych i północno-wschodnich Francji, wschodniej części Masywu Centralnego, regionie lyońskim i na Lazurowym Wybrzeżu. Tereny wschodnie są gęściej zaludnione od zachodnich. Małą gęstością zaludnienia odznaczają się obszary o niesprzyjających warunkach środowiska geograficznego - wysokie góry, obszary zalesione, z mało urodzajnymi glebami.

d) przyrost naturalny

Konieczność zachamowania procesu wyludniania kraju i ujemnego przyrostu naturalnego spowodowało wydanie w 1939 r. kodeksu rodzinnego, przyznającego rodzinom, zwłaszcza wielodzietnym, dodatki rodzinne, ulgi podatkowe inne przywileje. Regulacja ta przyniosła rezultaty po wojnie. Przyrost naturalny wzrósł w latach 1946-1950 do 7,9%, następnie oscylował około 6,6%, zmniejszając się stopniowo do 3,1% w 2000 r.

Poprawa warunków zdrowotnych i mieszkaniowych spowodowała wzrost średniej długości życia mężczyzn z 45,4 lat i kobiet z 48,7 na przełomie wieków do odpowiednio 73 lata i 82 lata w latach 1993-1996.

e) skład etniczny
Społeczeństwo tworzą w ogromnej większości francuzi, stanowią około 73% ogółu. Liczba cudzoziemców nie przekracza 4 mln. Najliczniejsze grupy stanowią Arabowie (3%), Niemcy (2%), Portugalczycy (2%), Algierczycy (1%), Marokańczycy (1%),Włosi i Hiszpanie oraz inni ok.2%
Ilość Romów jest szacowana na 150-250 tyś. Liczba Polaków zmienia się w zależności od sytuacji politycznej i gospodarczej. Polacy zamieszkują głównie w Paryżu oraz w ośrodkach górniczych regionu północnego. Liczba cudzoziemców stale się zmniejsza na skutek naturalizacji.

f) struktura wiekowa
Dane z 1996 r. odnotowują 26,4% ludności w wieku 19 lat. Najwięcej, bo 30% plasuje się w przedziale 20-39 lat, nieco mniej (28,8%) w przedziale 40-46 lat i 14,7% powyżej 65 lat.

Zaznacza się wyraźnie starzenie ludności. W grupie wiekowej 60-74 lata kobiety stanowią 55%, a w grubie powyżej 75 lat- 66%.

g) stosunek francuzów do małżeństwa
W 1993 r. liczba zawartych małżeństw na tysiąc mieszkańców wynosiła 4,4.
Rozwodzi sie co trzecie małżeństwo.

h) szkolnictwo
We Francji funkcjonuje trzystopniowy system szkolnictwa z obowiązującym stopniem elementarnym. W szkołach podstawowych uczy się 6,7 mln dzieci. 86% szkół należy do sektora publicznego, 14% do prywatnego. Do szkół średnich uczęszcza 5,4 mln uczniów. W 80% są to szkoły publiczne.
64 uniwerstety i szkoły wyższe cieszą się od 1988 r. coraz większą popularnością. Ilośc studentów zwiększyła się z 215 tyś. w 1960 r. do 1,2 mln w 1990 r. Obecnie jest ich prawie 2 mln, w tym 10,7% stanowią cudzoziemcy.

i) struktura zawodowa ludności
Ludność aktywna zawodowo liczy 25,8 mln, to jest ok.45% całej populacji. Najwięcej osób zatrudnionych jest w usługach publicznych (27,9%), następnie w przemyśle (20,6%), handlu, hotelarstwie i gastronomii (14,4%), finansach i ubezpieczeniach (7,3%), budownictwie (6,6%) i w transporcie (5,4%).

j) bezrobocie
Poważnym problemem staje się bezrobocie, które waha się w granicach 12%. Najbardziej dotknięte bezrobociem są stare regiony przemysłowe Nordu i Lotaryngii oraz mało uprzemysłowione obszary zachodnie, a także region śródziemnomorski, gdzie znacznie wzrosła liczba ludności. Liczba zatrudnionych w przemyśle jest ustabilizowana, natomiast spada zatrudnienie w rolnictwie.

3. Osadnictwo

W rozwoju osadnictwa dużą rolę odegrały stosunki własnościoweoraz mniej lub bardziej sprzyjające warunki środowiska geograficznego. Najstarsze osadnictwo wiejskie związane było z wielką własnością ziemską i skupiało się wokół dworów szlacheckich ( rezydencji). Zagrody miały określoną wielkość, rodzaj zabudowy i ogrodzenia. Ten typ osadnictwa zachował się w mało zurbanizowanych obszarach na zachodzie (Wandea, Breatania) i środkowej części Francji. Ruchy społeczne, zwłaszcza rewolucja, spowodowały zmianę stosunków własnościowych i zapoczątkowały wykup, parcelację i przejmowanie gruntów przez mieszczan, instytucje i osoby nie związane z rolnictwem. Rozwinął się nowy typ gospodarki oparty na zasadzie dzierżawy, a wraz z nim zmienił się charakter osadnictwa.

Obok osadnictwa zwartego, skupionego wokół centralnego ośrodka , pojawiło się osadnictwo rozproszone, pojedyncze. Wśród osadnictwa skupionego można wyróżnić wsie typu ulicówki, rozciągnięte wzdłóż drogi ( na wschodzie i w północnej części Francji), wsie zwarte, usytuowane w środku obszaru uprawianego, zakładane często przez opactwa (na południu), oraz wsie typu gwiaździstego, gdzie poszczególne gospodarstwa dzierżawne ciągną się wzdłuż dróg wiejskich zbiegających się w centrum. W osadnictwie rozproszonym występują izolowane, oddalone od siebie gospodarstwa dzierżawne (Flandria, Jura). Inną formą są rozproszone wioski, często typu familijnego (Masyw Centralny, Prowansja). Najczęstszym jest typ mieszany obejmujący zarówno wioski, jak i gospodarstwa dzierżawne. W efekcie transformacji osadnictwa wiejskiego wykształciły się dwa typy krajobrazu rolniczego: otwarty i zamknięty. Do pierwszego należą szerokie, otwarte przestrzenie, bez wyraźnie zaznaczonych granic upraw. Krajobraz otwarty występuje w północno-wschodniej Francji, części Normandii aż po środkową Loarę. Krajobraz zamknięty odznacza się różnymi formami grodzenia gruntów. Mury i murki wznoszone z kamienia spotykane są w Prowansji i na Korsyce. Najpowszechniejszą formą jest jednak grodzenie ziemi żywopłotami krzewiastymi lub drzewami liściastymi. Występuje ona w Akwitanii, środkowych Pirenejach, Limousin, a także w Normandii i Masywie Centralnym.
Postępujący proces scalania ziem i postęp mechanizacji przyczyniają się do stopniowego zaniku grodzenia gruntów.

Przeludnienie miast, wysokie ceny mieszkań powodują częściowy odpływ mieszkańców miast do wsi. Wykupują oni domy (jako drugie mieszkania), stawiają nowe budynki i rezydencje, przekształcając funkcje i obraz wsi. Proces ten zwany jest reurbanizacją.
Osadnictwo miejskie jest bardzo stare. Zalążki miast powstały na miejscu m.in. małych portów, obozów wojskowych, ośrodków pielgrzymkowych. Najdawniejsza jest sieć miast galloromańskich. Czysto galijskie były: Paryż, Arras, Amiens. Miastami założonymi lub rozwiniętymi przez Rzymian są Lyon, Narbonne, miasta w dolinie Rodanu i na wybrzeżu śródziemnomorskim. Miasta średniowieczne wykorzystywały wcześniejsze osady zlokalizowane w dogodnych miejscach (skrzyżowanie dróg, centra targowe itp.). Inne powstały w sąsiedztwie klasztorów i opactw (Cluny, Saint Denis), lub zamków (Amboise, Chaumont, Nicea). Miasta zlokalizowane w okolicach zamków pełniły funkcje administracyjne, polityczne i ekonomiczne. Miasta ufortyfikowane strzegły granic państwa. Powstały również nowe miasta zakładane przez króla i suwerenów na mocy specjalnego prawa.
W XVII w. rozwinęła się trzecia generacja miast. Tworzyły je:
- miasta ufortyfikowane (Mont-Louis), w których mieściły się arsenały, szkoły wojskowe, koszary.
- miasta-rezydencje książęce lub królewskie (Wersal)
- miasta stanowiące ośrodki handlowe, jak port Hawr
Colbert lansował zakładanie miast przemysłowych, Napoleon stacji balneologicznych.
W końcu XVII w. istniała już ukształtowana, gęsta sieć miast. W XIX w. i początkach XX w. urbanizacja związana była z rozwojem przemysłu. Powstawały nowe miasta w sąsiedztwie wielkich ośrodków przemysłowych, przez które zostały z czasem wchłonięte.
W okresie powojennym wzrost demograficzny i ekonomiczny wywołał nową falę urbanizacji. Powstały nowe ośrodki turystyczne na wybrzeżu i w górach oraz miasta satelickie wokół wielkich aglomeracji miejskich. Gwałtownie rozwijało się budownictwo mieszkaniowe.

Rozmieszczenie miast jest nierównomierne. Całkowicie są ich pozbawione niektóre regiony Normandii i Bretanii oraz obszary alpejskie. W wysokim stopniu są zurbanizowane tereny Nordu, Lotaryngii, regionu paryskiego, lyońskiego i północnej Prowansji
W hierachii miast wyróżniają się :
- miasteczka liczące 2-5 tyś. mieszkańców, często o półwiejskim charakterze
- małe miasta (5-20 tyś. mieszkańców), które razem z miasteczkami stanowią ponad 75% ogólnej ilości miast; jest ich około1400
- miasta średniej wielkości, liczące 20-250 tyś. mieszkańców; liczba ich nie przekracza 400
- duże miasta, liczące ponad 250 tyś. mieszkańców; jest ich około 20; są to regionalne ośrodki administracyjne, kulturalne, przemysłowe, stanowiące pewną przeciwwagę dla Paryża
Trzy aglomeracje mają ponad 1mln mieszkańców : Paryż, Lyon, Marsylia.
Paryż w granicach miasta liczy ok. 2,2 mln mieszkańców, aglomeracja 9,3 mln. Jest największym miastem Europy, światową metropolią, stolicą kraju i departamentu.
Aglomeracja paryska jest centrum gospodarczym kraju. Dostarcza ponad 25% produktu krajowego. Skupia 22% ogółu pracowników, 36 % studentów, 61% pracowników badawczych, 75% dziennikarzy, 78% central dużych przedsiębiorstw i 90% central bankowych. Jest ważnym ośrodkiem naukowo - badawczym i kulturalnym.
Światową rangę Paryż zawdzięcza głównie dziedzictwu kulturalnemu, o którym świadczą jego zabytki, muzea, architektura zarówno dawna, jak i wybiegająca w
XXI w., reprezentowana przez nową dzielnicę La Defense.

3. Gospodarka

Produkt narodowy brutto (PNB): 21,6 tyś. dolarów na osobę (1993)
Struktura PKB (1991): rolnictwo- 3%, przemysł 29%, usługi- 68%
Zatrudnienie : rolnictwo - 5%, przemysł- 27%, usługi- 68%
Struktura użytkowania ziemi (1993): grunty orne- 33%, plantacje- 2%, użytki zielone- 20%, lasy- 27%, pozostałe- 18%


4. Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo

Rolnictwo rozwija sie intensywnie na nizinnych obszarach północnej Francji i Basenu Akwitańskiego. Użytki rolne zajmują 30,2 mln ha, to jest 55% powierzchni kraju. W ostatnich 20 latach ich powierzchnia zmniejszyła się o 7%. Grunty orne stanowią prawie 2/3, a łąki i pastwiska ok. 1/3 użytków rolnych. Dzięki konsekwentnie prowadzonej polityce scalania gruntów znacznie poprawiła się struktura gospodarstw.
Przeciętna wielkość gospodarstwa wynosi 23,4 ha i jest większa niż we Włoszech i Niemczech.
Francja jest jednym z największych producentów zbóż, zwłaszcza pszenicy 5,7% produkcji światowej, jęczmienia (5,3%) i kukurydzy (2,4%) co daje jej w każdej z tych dziedzin czwarte miejsce na świecie (1996).

Pszenica i kukurydza uprawiane są w pn. części kraju, na nizinach nadatlantyckich , w Basenie Akwitańskim i w dolinie Rodanu, jęczmień w północnej Francji i Alzacji. Pod uprawę zbóż przeznacza się ok. 45% powierzchni gruntów ornych. Ich plony należą do najwyższych w świecie- pszenicy 65q/ha, kukurydzy nawet ponad 75q/ha , jęczmienia 55q/ha. Uprawa buraków cukrowych koncentruje się w północnych regionach kraju. Francja jest drugim po Ukrainie największym ich producentem (10,8%), osiągając przy tym jedne z najwyższych plonów - 640q/ha, mimo że pod uprawę buraków przeznacza się tylko 2,5% areału gruntów ornych. Uprawa bogatego w proteiny rzepaku (8,2% produkcji światowej) rozwija się na północ od Loary, a także w pd.-wsch. części kraju, w dolinie Rodanu i w Lotaryngii. Z innych roślin przemysłowych uprawia się także słonecznik, tytoń i len.

Uprawa warzyw i owoców daje Francji trzecią pozycję wśród krajów Unii Europejskiej. Wśród owoców dominuje winorośl (66% zbiorów) uprawiana w Langwedocji, Roussillon i pd.-zach.części Basenu Akwitańskiego. Najlepsze gatunki pochodzą z Burgundii i Szampanii. Udział w zbiorach światowych- 12,4%, zapewnia Francji drugie miejsce na świecie za Włochami.
Pierwszą pozycję zajmuje natomiast pod względem produkcji wina.

Znaczne są także zbiory jabłek. Wśród warzyw dominują pomidory, marchew, kapusta, cebula. Uprawy warzyw zajmują ok. 1,5% areału gruntów ornych; plony sa bardzo wysokie- pomidorów 760q/ha, marchwi - 350q/ha, cebuli - ponad 400q/ha.
Bardzo wysoki zbiorów i plonów osiągany jest dzięki dobrym glebom, , racjonalnemu nawożeniu i wysokiemu poziomowi mechanizacji.

Hodowla rozwija się na wyżynnych obszarach Bretanii, górskich obszarach Masywu Centralnego oraz w Alpach, Jurze i Pirenejach. W latach 90. pogłowie bydła (20,5 mln szt. w 1996) nieco się zmniejszyło, pogłowie trzody chlewnej utrzymuje się na stałym poziomie (12,5 mln szt.). Na obszarach podgórskich hoduje się owce (11,4 mln szt.), rozpowszechniona jest także hodowla drobiu (218 mln kurcząt, ok. 50 mln kaczek i indyków). Zwiększa się produkcja mięsa, osiągając poziom 6426 tyś. ton (3,1% produkcji światowej)
Produkcja mleka wyniosła 24900 tyś. ton (5,4%), to jest 431 kg na mieszkańca rocznie. Mleczność krów jest większa niż w Szwajcarii, ale niższa niż w Holandii i Szwecji. Pod względem produkcji mięsa i mleka Francja zajmuje 5 miejsce w świecie. Produkcja masła w wysokości 435 tyś. ton (1996) stanowi 6,4% produkcji światowej i pozwala na jego eksport.

Lasy są jednym z ważniejszych naturalnych bogactw Francji. Powierzchnia lasów państwowych i komunalnych nie przekracza 30%, reszta znajduje się w rękach prywatnych właścicieli.
Są one dobrze utrzymane, a w 74,8% drzewostanu nie wykazuje uszkodzeń.
W południowej części Francji duże obszary leśne zostały zniszczone w wyniku pożarów w latach 90. Większe obszary leśne występują w Landach i obszarach górskich. Francja pozyskuje 44,1 hm3 (1,3% produkcji światowej) grubizny, w tym 33,6 hm3 (2,2% produkcji światowej) drewna użytkowego.

Rybołówstwo bazuje na bliskich, zasobnych łowiskach atlantyckich. Wybrzeże atlantyckie, Morze Północne wraz z Kanałem La Manche odgrywają największą rolę w rybołówstwie.Obsługuje je kilkadziesiąt portów rybackich, z których największym jest Boulogne. Połowy nie zaspokajają zapotrzebowania i są uzupełniane w 20% z importu. Rybołówstwem zajmuje się 25 tyś. rybaków, a łącznie z przetwórstwem 75 tyś. osób.


5. Baza surowcowa , przemysł

Począwszy od przełomu lat 60 i 70 znaczenie własnych zasobów naturalnych we francuskim przemyśle maleje, a ich wydobycie zmniejszyło się lub w niektórych przypadkach całkowicie zanikło.W zakreie surowców energetycznych Francja przyjęła w latach 70 politykę ograniczania zużycia węgla na rzecz ropy naftowej, a po drastycznych podwyżkach jej cen przemysł energetyczny zaczął bazować na energii jądrowej. Wydobycie węgla kamiennego obniżyło się z ok.60 mln ton w latach 60 do 8,7 mln ton w 1996 r.
Zrezygnowano z wydobycia niskokalorycznego węgla w Zagłębiu Północnym i w Masywie Centralnym, utrzymując tylko eksploatację dobrej jakości węgla w Lotaryngii. (Francja importuje rocznie ok. 20 mln ton wysokokalorycznego węgla).
Wydobycie ropy naftowej jest niewielkie (ok.3 mln ton) i pokrywa tylko niewielką część potrzeb, zaspokajanych głównie importem (70-75 mln ton). Eksploatacja gazu ziemnego została w ostatnich latach znacznie zmniejszona wobec wyczerpywania się złóż. Ważnym nośnikiem energii jest występujący w Masywie Centralnym uran, którego wydobycie także obniża się (1,7 tyś. ton czystego metalu 1996 r.), wskutek zmniejszania się popytu i cen na rynku światowym. Wskutek wyczerpania się zasobów lub spadku opłacalności ich eksploatacji zanikło lub znacznie zmniejszyło się wydobycie wolframu, ołowiu, cynku, miedzi i innych metali. Z innych surowców naturalnych większe znaczenie mają sole potasowe wydobywane w Alzacji, sól kamienna - w Lotaryngii oraz siarka odzyskiwana w procesie przerobu ropy naftowej i gazu ziemnego.

W energetyce Francji dominująca rola przypada elektrowniom jądrowym, które dostarczają obecnie prawie 73% produkcji energii elektrycznej. Elektrownie wodne (kaskady Renu, Rodanu, Durance), cieplne dają odpowiednio 14% i 13% energii.
Główną dziedziną przemysłu przetwórczego jest przemysł elektromaszynowy i środków transportu (niemal 38% produkcji przemysłowej Francji w 1993 r.).

Przemysł maszynowy i elektrotechniczny koncentrują się w pn.-wsch. części kraju - w Paryżu i jego okolicach, w Zagłębiu Północnym (Lille), Lotaryngii (Ardenne), Alzacji (Strasbourg) oraz w rejonie Lyonu. Mniejsze jego ośrodki rozrzucone są po całym kraju. Wśród wielu jego produktów na uwagę zasługują maszyny włókiennicze, obrabiarki, aparatura precyzyjna, sprzęt elektroniczny i sprzęt gospodarstwa domowego. Maszyny rolnicze produkuje sie w Le Mans, St Quentin, Lyonie i St Etienne.
Przemysł samochodowy rozwinął się w Alzacji i Lotaryngii - Sochaux (Peugeot), Miluza, Strasbourg, Nancy, w aglomeracji paryskiej, w Orleanie, Rouen, Amiens i kilku innych miastach Francji.Francuskie firmy samochodowe, dysponując stojącymi na wysokim poziomie ośrodakami konstrukcyjno-badawczymi, skutecznie konkurują z innymi krajami w zakresie nowoczesności i jakości samochodów, zwłaszcza osobowych.
Środki transportu kolejowego produkowane są w Roubaix, Valenciennes, Nancy, Dijon, Lyonie i Tours.
Przemysł lotniczy koncentruje sie głównie w południowej Francji- Tuluza, Bayonne, Pau, Tarbes, Bourges a także w Paryżu i Nantes.Jest to najmłodsza , dynamicznie rozwijająca się gałąź przemysłu francuskiego.
Wytwarza helikoptery różnych typów, samoloty pasażerskie (pierwszy naddźwiękowy samolot pasażerski Concorde) i wojskowe (Mirage), a także satelity komunikacyjne.
Francja uczestniczy również w międzynarodowych przedsięwzięciach, podejmując się budowy nowych typów samolotów pasażerskich (np.aerobusów).

Stocznie znajdują się we wszystkich większych portach : Dunkierce, Hawrze i Cherbourgu nad kanałem La Manche , w Breście, Lorient, Nantes, St Nazaire, Bordeaux i Facture na wybrzeżu zachodnim oraz Marsylii, La Ciotat i Tulonie na wybrzeżu południowym.
Produkcja przemysłu stoczniowego od lat 70 uległa jednak znacznemu ograniczeniu, co jest jednym ze skutków restrukturyzacji gospodarki francuskiej.

Drugim ważnym , dynamicznie rozwijającym się działem produkcji jest przemysł chemiczny, dostarczający ponad 18% produkcji przemysłowej. Wiodącą jego branżą jest petrochemia , której szczególnie szybki rozwój przypadł na lata 80. Zakłady petrochemiczne zlokalizowane są głównie w portach przyjmujących importowaną ropę naftową- rejon Marsylii, Hawr i Dunkierka, lub w miejscowościach położonych przy rurociągach, którymi przesyłana jest ropa i jej produkty, a także gaz ( Paryż, Lens, Lyon, Awinion, Lacq). Wytwarzają one typowe produkty przetwórstwa ropy- benzyny, oleje, smary, asfalt, jak też półprodukty, służące do wytwarzania kauczuku, włókien syntetycznych, tworzyw sztucznych , farb, lakierów, środków piorących i innych.
Na wyróżnienie zasługuje tu produkcja opon (m.in. znane w świecie zakłady Michelin w Clermont-Ferrand, aglomeracje paryska, lyońska, Montlucon i Orelean).

Z uwagi na szerokie zapotrzebowanie produkcja nawozów sztucznych rozproszona jest na obszarze całego kraju. Francja jest jednym z większych ich producentów w Europie.
Światową renomę zdobyły sobie francuskie kosmetyki, będące przedmiotem eksportu do wielu krajów świata.

Przemysł spożywczy korzystający z różnorodnych surowców dostarczanych przez rodzime rolnictwo, wytwarza ok. 17% produkcji przemysłu przetwórczego.
Do najlepiej rozwiniętych jego branż należą: przemysł mleczarski, mięsny , zbożowy, cukrowniczy, winiarski i spirytusowy.
Pod względem produkcji serów Francja zajmuje drugie miejsce na świecie i pierwsze w Europie.
W produkcji mąki pszennej ustępuje w Europie tylko Rosji i Ukrainie, a poza nią Stanom Zjednoczonym. Jest największym w Europie i szóstym na świecie producentem cukru.

Najwyższa w świecie produkcja słynnych z wysokiej jakości win gronowych wyniosła w 1992 r. 6,5 mln ton, co stanowiło blisko 23% produkcji światowej. Obok nich w dużych ilościach produkowane są i eksportowane koniaki i inne produkty przemysłu spirytusowego.
Przemysł spożywczy, lokalizowany zarówno w miejscach występowania surowców, jak i rynków zbytu, jest rozmieszczony na obszarze całego kraju, z nieco większą koncentracją w pn.-wsch. jego części.

Wysoko rozwinięty jest także przemysł drzewny, papierniczy i poligraficzny, którego udział w produkcji przemysłowej kraju wynosi 10%. Francja zajmuje znaczące miejsce w Europie pod względem produkcji tarcicy, celulozy, papieru i tektury. Jest też wielkim europejskim centrum wydawniczym i poligraficznym. Około 800 instytucji wydawniczych wydaje ponad 45 tyś. tytułów rocznie.
Znaczenie tradycyjnych dziedzin przemysłu francuskiego - włókienniczego, odzieżowego i metalurgicznego, zwłaszcza metalurgii żelaza - zmniejsza się , choć nadal ich udział w produkcji europejskiej jest znaczący. Wynika to po części ze zwiększjącej się konkurencji, po części zaś świadomej polityki gospodarczej preferującej nowoczesne dziedziny produkcji przemysłowej.


6. Transport

Znaczenie poszczególnych rodzajów transportu jest zróżnicowane, w zależności od przedmiotu przewozów.
W przewozach towarowych zdecydowanie dominuje transport samochodowy, na który przypada 64,6% przewiezionych ładunków, koleją przewozi się ich 25,8%.
Pozostałe rodzaje transportu - rurociągowy (ropa, gaz), wodny, śródlądowy i lotniczy mają znaczenie marginalne; przypada na nie odpowiednio 4%, 3,6%, 2% przewozów towarowych. Niewielkie znaczenie ma też żegluga kabotażowa (ok.10 mln ton- koleją przewieziono 12-krotnie więcej).
Przewozy pasażerskie obsługiwane są w 39% przez kolej, w 33% przez lotnictwo i w 28% przez transport samochodowy (z wyłączeniem transportu miejskiego).
Francja posiada dobrze rozwiniętą sieć linii kolejowych, których ogólna długość wynosi 32 579 km, w tym ponad 40% stanowią koleje zelektryfikowane.
Linie kolejowe obsługiwane są w coraz większym zakresie przez nowoczesne szybkobieżne pociągi, osiągające szybkość do 300 km/h.
Do istotnych przedsięwzięć ostatnich lat należy zaliczyć budowę połączenia tunelowego z Wielką Brytanią.
Zmniejsza sie ogólna długość lini kolejowych i w ślad za tym ilość przewożonych towarów i pasażerów. Mimo likwidacji lini deficytowych , redukcji personelu, przedsiębiorstwa kolejowe nadal są deficytowe i muszą korzystać z pomocy państwa.
Sieć dróg kołowych , dość równomiernie rozmieszczona na terenie całego kraju, ma długość 810tyś.km, a ich gęstość - 147 km na 100 km2 - jest jedną z największych w świecie .
Sieć autostrad, których większość zbiega się koncentrycznie w Paryżu , liczy tylko 7 tys. km. Po drogach Francji jeździ 24,4 mln samochodów osobowych i 3,7 mln samochodów ciężarowych, należących do ponad 20 tyś. przedsiębiorstw.
Tabor autobusowy liczy ponad 80 tyś. pojazdów.
Długość dróg żeglownych wynosi 8 570 km, w tym 1860 km o standardzie europejskim. Flotylla dysponuje 5 200 jednostkami , zaś największym portem rzecznym jest Paryż oraz Strasbourg i Rouen. Morska flotylla handlowa liczy 5,7 mln jednostek.
Calais, utrzymujący komunikację z Wielką Brytanią , jest największym portem pasażerskim Francji. Innymi wielkimi portami morskimi są Marsylia , Hawr i Dunkierka. Przeładunki we fransuskich portach morskich w 1996 r. wyniosły 243 mln ton.
Komunikację lotniczą zapewnia 405 samolotów w tym 245 odrzutowych. Linie francuskie utrzymują połączenia ze 150 portami lotniczymi w 75 krajach. Trzy paryskie lotniska obsługują większość ruchu turystycznego.

7. Wymiana towarowa

Intensywny rozwój i wzrost znaczenia handlu zagranicznego w gospodarce Francji wiąże się z powstaniem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a następnie Unii Europejskiej. Francja prowadzi przede wszystkim wymianę z partnerami z Unii. Obejmuje ona 62% jej eksportu i 59% importu. Największymi partnerami Francji w Unii są Niemcy, Włochy, Belgia, Wlk. Brytania i Hiszpania, a poza Unią - Stany Zjednoczone.

W strukturze importu największy udział - 34,4% mają maszyny i środki transportu, w tym głównie samochody osobowe, uniwersalne maszyny przemysłowe, maszyny sterowane numerycznie, sprzęt elektrotechniczny. Produkty przemysłu chemicznego , zwłaszcza chemikalia organiczne i tworzywa sztuczne, stanowią 11% importu, a paliwa - ropa naftowa i jej przetwory, węgiel i gaz - 8,9%, artykuły żywnościowe, głównie warzywa i owoce, mięso , ryby oraz napoje- 10%. Z pozostałych produktów przetwórstwa przemysłowego na uwagę zasługuje import stali, metali kolorowych oraz wyrobów z nich (łącznie 7%), odzieży, tkanin, papieru i wyrobów papierniczych.

Maszyny i sprzęt transportowy są także podstawową grupą towarów eksportowych- 38,3%. Francja dostarcza na rynki zagraniczne głównie samochody osobowe, samoloty i części ich wyposażenia, obrabiarki, maszyny energetyczne. Wyroby przemysłu chemicznego stanowiły 13,5% eksportu; wśród nich największe znaczenie mają kosmetyki, środki czystości, farmaceutyki i produkty chemii organicznej. Wśród artykułów żywnościowych - 15,5% eksportu - największy udział mają zboża i ich przetwory, napoje alkoholowe (wina i koniaki), mięso i produkty nabiałowe (sery i masło). Francja zajmuje trzecie miejsce na świecie pod względem eksport pszenicy i cukru, a szóste w eksporcie masła. Wysoką pozycję daje jej eksport aluminium, papieru gazetowego i tarcicy. Z innych produktów przemysłowych większe znaczenie mają wyroby przemysłu metalowego 7,7%, odzież, tkaniny oraz aparatura badawcza i kontrolno-pomiarowa. Dodatnie saldo zaznacza się w eksporcie towarów rolno-spożywczych, maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego oraz wyrobów przemysłu chemicznego. Najbardziej dochodowy jest eksport win, broni, samochodów, wyrobów przemysłu kosmetycznego i lotniczego. Francja zajmuje w imporcie światowym trzecią pozycję za Stanami Zjednoczonymi i Niemcami, a w eksporcie czwartą - za Niemcami, USA i Japonią. Eksport stanowi ok. 22,6% produktu krajowego brutto.

8. Turystyka

Początki rozwoju ruchu turystycznego we Francji datują się od końca XVIII w. i wiążą się z przyjazdami Anglików. Na większą skalę turystyka rozwinęła się w XIX w., kiedy wśród arystokracji i bogatej burżuazji stały się modne wyjazdy do wód- Vichy, Biarritz i na Lazurowe Wybrzeże (Cannes, Nicea). Spowodowało to rozwój ifrastruktury, budowę luksusowych hoteli (Ritz, Carlton). Powstały liczne kasyna gry, tereny golfowe. Rozwinęła się również turystyka górska. W 1786 r. został zdobyty Mont Blanc, w XIX w. powstały kluby alpejskie- angielski i francuski, a Chamonix stało się centrum światowego alpinizmu. Pod koniec XIX w. zaczęto uprawiać sporty zimowe, co przyczyniło się do rozbudowy stacji górskich. W 1924 r. w Chamonix odbyły się pierwsze zimowe igrzyska olimpijskie.
Francja oferuje turystom piękno i różnorodność krajobrazu, bogactwo zabytków i liczne zbiory muzealne, a obok tego doskonałą kuchnię i różne formy rozrywki.

Rozwinęły się różnorakie formy turystyki. Stacje klimatyczne i balneologiczne wybrzeża śródziemnomorskiego i bretońskiego, z 1200 sklasyfikowanych źródeł mineralnych i cieplic, zapewniają obok wypoczynku możliwość leczenia.
Z rozwojem żeglarstwa wiąże się rozwój turystyki wodnej. W 900 basenach jachtowych zacumowanych jest ponad 560 tyś. jachtów.
450 stacji w Alpach, Pirenejach umożliwia uprawianie sportów zimowych i alpinizmu.
Wogezy i Jura dostarczają terenów o mniejszym stopniu trudności.
Ośrodkami turystycznymi są także przyrodnicze parki regionalne, zlokalizowane obok wielkich miast, jak Vercors dla Grenoble czy Pilat dla Saint Etienne oraz parki narodowe w Alpach, Pirenejach, Sewennach.

Licznych pielgrzymów przyjmują miejsca kultu religijnego (np. Lourdes). Na dużą skalę rozwija się turystyka poznawcza. Zabytki przyciągają nie tylko Francuzów, lecz także licznych cudzoziemców. Przeszłość ilustrują prehistoryczne groty Lacaux, zabytki rzymskie w formie akweduktów, aren, łuków triumfalnych (Orange, Arles, Nimes), kościoły romańskie (Tuluza), renesansowe zamki nad Loarą.
Baza noclegowa liczy ponad 17 mln miejsc. Zapewniają ją hotele pięciu kategorii, kampingi, schroniska. Rozpowszechnia się także forma samoobsługowych hoteli. Obok nich istnieją miasteczka wakacyjne i domy wakacji rodzinnych.
Natężenie ruchu turystycznego stale wzrasta.Wśród turystów zagranicznych 85% stanowią europejczycy, spośród których najliczniej przybywają sąsiedzi- Niemcy, obywatele Beneluksu, Wlk. Brytanii i Szwajcarii. Spoza Europy najwięcej turystów przyjeżdża z USA i Afryki. Około 16 mln Francuzów wyjeżdża na wakacje za granicę , najczęściej do krajów śródziemnomorskich (Hiszpania i Portugalia- 36%, Algieria, Tunezja, Maroko- 15%, Włochy- 9%), Austrii, a także do krajów byłego bloku wschodniego.
Dochody z turystyki w wysokości 23,5mld $ stawiają Francję na drugim miejscu w świecie po Stanach Zjednoczonych.

9. Ochrona środowiska

Prawne formy ochrony przyrody wynikają z polityki państwa w dziedzinie ochrony środowiska.Państwa Unii Europejskiej , a w tym także Francja uznają , iż cele rozwoju gospodarczego służące zaspokojeniu potrzeb współczesnego społeczeństwa muszą być zgodne z zasadą zachowania przyrody dla przyszłych pokoleń.
Główne cele ochrony środowiska we Francji:
- zachowanie, ochronę i poprawę stanu środowiska naturalnego.
- ochronę zdrowia człowieka
- racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
- wspieranie przedsięwzięć na rzecz rozwiązywania regionalnych i światowych problemów środowiska.
Poszczególnym działom gospodarki wyznaczono zadania służące realizacji celów równoważnego rozwoju:
Przemysł
- wzrost produkcji wyrobów spełniających standardy ekologiczne
- Właściwa gospodarka odpadami
Energetyka
- ograniczenie poziomów emisji SO2 i NxOy do atmosfery
- rozwój programów naukowo - badawczych w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Transport
- poprawa jakości paliw i stanu technicznego pojazdów
Rolnictwo i leśnictwo
- utrzymanie podstawowych procesów naturalnych umożliwiających trwały rozwój rolnictwa
- ochrona gleb,wód i zasobów genetycznych
- ograniczenie stosowania pestycydów
- zachowanie bioróżnorodności
- ograniczenie zagrożenia pożarowego
Turystyka
- Intensyfikacja działań na rzecz ochrony środowiska w działalności turystycznej
- podjęcie działań ochronnych przez społeczności lokalne w obszarach atrakcyjnych turystycznie.

Francja była i jest od wielu stuleci czołową potęgą, wywierającą wpływ na sfery kultury i poiltyki. Jest nie tylko jednym z państw o największej liczbie ludności, należy również do najbardziej rozwinietych gospodarczo.
W prawie każdej dziedzinie przemysłu, rolnictwa, transportu i turystyki zajmuje miejsce w pierwszej dziesiątce w Europie i na świecie.
Francja znana jest nie tylko z dobrego wina, najlepszych perfum, kosmetyków i wielu wyrobów przemysłowych, Francja to także niepowtarzalna kultura, sztuka, a także setki wspaniałych zabytków architektury i nowoczesnych budowli, które przyciągają i zachwycają miliony ludzi z całego świata.

Francja jest również krajem setek kontrastów pomiędzy wyznawanymi zasadami i prawami a ich realizacją; i tak też pomimo ogromnych chęci ochrony środowiska i normom nażucanym przez Unię Europejską , Francja musi sie bronić obecnie przed Trybunałem Sprawiedliwości w Luksemburgu za nierespektowanie, dopuszczalnych limitów azotanów w wodzie pitnej w regionie Bretanii, oraz fatalnej jakości kąpielisk.
Kolejnym przykładem z pośród wielu podobnych może być fakt iż w społeczeństwie gdzie dominują katolicy (77%), w co trzecim małżeństwie dochodzi do rozwodów.