Jeziora w Polsce

"Oczy ziemi", jak czasami nazywają są jeziora, stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych naszego kraju. Ich rozmieszczenie jest jednak równomierne. Największe skupiska jezior występują w północnej części naszego kraju, na obszarze objętym ostatnim zlodowaceniem.

Jeziora są tutaj charakterystycznym składnikiem krajobrazu, typowym dla terenów o małej, polodowcowej rzeźbie. Na południe od linii maksymalnego zasięgu zlodowacenia bałtyckiego większa liczba jezior występuje jedynie na Polesiu Lubelskim (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie).

Ogółem 7081 jezior w Polsce zajmuje niecały 1% powierzchni kraju. Wśród nich przeważają jeziora małe i płytkie. Prawie połowa z nich (44%) nie przekracza powierzchni 5 ha, a jedynie 10 jest większych od 2 tys. ha. Największe: Śniardwy i Mamry, mają więcej niż 10 tys. ha. Spośród zbadanych jezior prawie 60% nie przekracza 10 m głębokości, a jedynie 26 jest głębszych niż 50 m.

Najgłębsze w Polsce i jednocześnie w całym niżu europejskim jest jezioro Hańcza (106 m), położone na Pojezierzu Suwalskim. Największą powierzchnię zajmują jeziora na Pojezierzu Mazurskim. Jest ich tutaj 2061. Na Pojezierzu Pomorskim znajduje się ich więcej, bo 3381, lecz są one mniejsze. Na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim występuje 1347 jeziora, a na południe od zasięgu zlodowacenia bałtyckiego są jedynie 292 jeziora. Polskie jeziora zawdzięczają swoje powstanie przede wszystkim działalności lądolodu i jego wód roztopowych. Ze względu na genezę ich mis wyróżnić można kilka głównych typów.

Wśród jezior polodowcowych występują: rynnowe, np. Gopło, Miedwie, Jeziorak; moreny dennej np. Śniardwy, Wielimie, Niegocin; moreny czołowej, np. Kruchowskie koło Trzemeszna, i oczka polodowcowe, np. w okolicach Kartuz.

Odrębny typ jezior polodowcowych występuje w górach. W polskich Tatrach znajduje się 11 jezior powyżej 1 ha, a w Karkonoszach - 2. Są to najczęściej jeziora cyrkowe np. Czarny Staw pod Rysami, Wielki i Mały Staw w Karkonoszach, i morenowe, np. Morskie Oko.

W rezerwacie ,, Meteoryt Morasko”, położonym kilka kilometrów na północ od Poznania, znajduje się 7 zagłębień wypełnionych wodą. Wśród hipotez wyjaśniających ich powstanie jest taka, która uznaje je za jeziora meteorytowe. Po upadku meteorytu powstały kratery, które po wypełnieniu wodą utworzyły jeziora.