Europejczycy spadkobiercami starożytnego Rzymu

Rzym początkowo był zespołem wsi położonych nad dolnym Tybrem. Dziś możemy odnaleźć rzymskie dzieła na wrzosowiskach Brytanii, na rozgrzanych pograniczach Sahary
i piaskach Mezopotamii. Jeżeli spojrzymy na listę władców Rzymu, nie znajdziemy tam tylko Rzymian. Są na niej prowincjusze z Hiszpanii, Afryki, Bałkanów i Syrii, a także syn arabskiego rozbójnika i pirat z Niderlandów. Rzym, w przeciwieństwie do stosunkowo spójnego świata greckiego jest kolebką rozmaitych tradycji i ludów.
Według legendy Rzym został założony przez Romulusa w 753r p.n.e. Przełomem w rozwoju Rzymu było pojawienie się na tych terenach Etrusków. Dzięki nim wiele elementów kultury greckiej rozpowszechniło się w Italii. Panowanie królów etruskich przyczyniło się do rozwoju stolicy państwa – Rzymu.

Wpływ Łaciny
Mieszkańcy Rzymu byli narodem przede wszystkim praktycznym. Zawdzięczamy im rozwiązania techniczne i organizacyjne. Rzymianie jako pierwsi stworzyli imperium, w którym wszyscy wolni mieszkańcy państwa otrzymali obywatelstwo rzymskie, a przez to szybciej romanizowali się. Napływające do państwa rzymskiego plemiona i ludy, często same przyjmowały rzymską kulturę. Dlatego choć upadł Rzym, przetrwał jego język, który rozprzestrzenił się na obszarze większości Europy. Rzymska łacina dała początek wielu współczesnym językom europejskim, w tym włoskiemu, francuskiemu, hiszpańskiemu, rumuńskiemu. W czasach średniowiecza mowa Juliusza Cezara stała się językiem międzynarodowym, wywierając potężny wpływ na języki narodów Europy. Nazwy miesięcy w języku angielskim również mają rzymskie pochodzenie. Powszechnie używa się cyfr rzymskich. W polszczyźnie pochodzi z łaciny ogromna liczba słów i powiedzeń m.in.
Amicus optima vitae possessio- Przyjaciel to największy skarb człowieka
Aurea dicta- Złote słowa
Hannibal aute portas- Hannibal za bramami
Meus sana in corparesana- W zdrowym ciele zdrowy duch
Łacina nadal jest używana jako oficjalny język Kościoła Katolickiego, a papież co roku udziela uroczystego błogosławieństwa Urbi et orbi (Miastu i światu).

Architektura
Ze wspaniałych rzymskich miast przetrwały jedynie ruiny. Przez wieki wykorzystywano bowiem dzieła starożytnej architektury jako źródła kamienia budowlanego. Rzymianie wynaleźli cement; udoskonalili dwa przełomowe rozwiązania techniczne: kopułę i łuk architektoniczny.
W VI w. p.n.e. wzniesiono pierwsze budowle, głównie świątynie. Największa z nich, świątynia boga Jowisza, wybudowana na Kapitolu- jednym z siedmiu wzgórz Rzymu- stała się centrum religijnym. Charakterystyczny dla architektury rzymskiej typ budowli o przeznaczeniu religijnym. Rzymianie wzory dla budowanych przez siebie świątyń czerpali przede wszystkim od Etrusków i od Greków. W rzymskiej architekturze sakralnej mamy dwa podstawowe typy budowli: na planie koła i prostokąta. Ten podział utrwalił się także w czasach późniejszych. Przykładem budowli okrągłej jest tzw. świątynia Westy na Forum Romanum (główny rynek; stanowił centrum gospodarcze i polityczne; otaczały go budynki publiczne, szkoły, świątynie; w najbliższej okolicy rozmieszczono dzielnice mieszkalne..). Konstrukcje na planie prostokąta były o wiele bardziej rozpowszechnione. Przyjęte od Etrusków, a będące przetworzeniem greckiej świątyni w porządku doryckim.
Łuki i sklepienia występujące tak wyraźnie w Koloseum, stały się podstawowym elementem w rzymskiej architekturze monumentalnej. Zastosowano je przede wszystkim w akweduktach (dostarczano nimi do miast wodę; Rzym zaopatrywało 19 takich budowli; w samym mieście wodę rozprowadzano ołowianymi rurami, z których korzystali jedynie najbogatsi). Charakteryzujące się prawdziwym mistrzostwem architektury. Zastosowano tu rodzaj zaprawy zwanej przez włoskich architektów "opus cementium". Pozwoliło to rzymskim architektom stworzyć obszerne przestrzenie nie znane Grekom. Akwedukty, czyli wodociągi. Są to budowle, najczęściej arkadowe- dwie podpory połączone u góry łukiem. Służyły one do dźwigania konstrukcji (np. mosty), ale też były to instalacje podziemne, doprowadzające wodę często nawet z miejsc odległych o wiele kilometrów. Konstrukcje te wymagały wielkich umiejętności inżynierskich. Jednym z najlepiej (choć częściowo) zachowanym przykładem akweduktu jest tzw. Pont du Garde, znajdujący się w południowej Francji. W stolicy znajdowało się również kilkaset term, przeznaczonych do kąpieli, wypoczynku i sportu.
Łuki triumfalne to monumentalne budowle w kształcie wolno stojącej 1 lub3- przelotowej bramy arkadowej. Stawiane były z okazji zwycięstwa wojsk, które później wchodziły przez nie do zdobytego miasta. Łuki były wysokie na ok. 20 m.- ustawiano w miastach w poprzek centralnych arterii, a zwłaszcza w prowincjach na drogach prowadzących do Rzymu. Wystawiono ich ponad 300 na terenie imperium. Rzymianie stworzyli dwa typy pomników architektonicznych będących symbolem władzy i tryumfu. Były to: kolumna samodzielnie stojąca, cała pokryta płaskorzeźbami i właśnie łuk triumfalny.
Amfiteatrem (najsłynniejszy Koloseum- I w. p.n.e.) w starożytnej architekturze rzymskiej nazywano otwartą budowlę widowiskowa na planie elipsy, a arena pośrodku i schodkową widownią. Urządzano w nim pokazy dla mieszkańców miasta (m.in. walki gladiatorów).
Nowa technika i nowa konstrukcja sklepień i kopuł pozwoliły powiększyć wnętrza do skali monumentalnej i swobodnie kształtować je w zależności od funkcji użytkowych. A funkcje te nigdy dotąd nie były tak zróżnicowane: bazylika sądowa, bazylika targowa, łaźnie, cyrki, amfiteatry, pałace, wille itp. Rzymianie byli doskonałymi budowniczymi.
Rzymska droga. Jednym z najbardziej znanych osiągnięć budowlanych Rzymian była sieć dróg systematycznie rozbudowana już w czasach republiki. Drogi te odgrywały przede wszystkim ważną rolę militarną, ułatwiając przerzucanie legionów z jednego teatru wojennego na drogi; dopiero w dalszej kolejności spełniały funkcje gospodarcze. Stąd tez bardzo wcześnie, bo już w 4 w.p.n.e. wytworzyła się, początkowo najpewniej przejęta od Etrusków, a następnie udoskonalona prze Rzymian technika budowania wygodnych i trwałych dróg. Tak więc najpierw wykonywano niwelacje terenu, drenaż oraz wykop, po czym układano kilka warstw składających się z kamieni i cementu. Na samym spodzie kładziemy warstwę większych kamieni połączonych zaporą, dalej tłuczeń kamienny z zaprawą, następnie gruby żwir z zaprawą i dopiero na samym wierzchu żwir i piasek. Powierzchnie drogi zaczęto wykładać kamieniami dopiero w okresie końca republiki i wczesnego cesarstwa. Budowę sieci dróg komunikacyjnych Rzymianie zapoczątkowali na Półwyspie Apenińskim, żeby zapewnić sobie połączenie z uzależnionymi od siebie częściami Italii. Pierwszą wielką drogą była Via Appie, prowadząca ku ziemiom Samunitów. Była to najstarsza rzymska droga wojskowa, która nazwę wzięła od Appiusza Klaudiusza Caeucusa, który jako cezar czuwał nad jej budową w 312 r.p.n.e. Stacjusz- poeta rzymski- nazwał ją Królowa Dróg. Była wybrukowana tzw. kocimi łbami i zaopatrzona w kamienie milowe. W późniejszych stuleciach wielokrotnie naśladowano osiągnięcia Rzymian w dziedzinie planowanie miast, budowy dróg i sposobu zarządzania państwem. Starożytność to także czas kiedy powstały pierwsze machiny oblężnicze. Umiejętność budowania taranów też przejęliśmy od Rzymian.

Chrześcijaństwo
W Judei, prowincji Cesarstwa Rzymskiego narodziła się religia- chrześcijaństwo. Wiarę tę szerzyła dwóch wędrowców: św. Paweł i św. Piotr, który był uczniem samego Chrystusa. Niewolnicy upatrywali w niej nadchodzące wyzwolenie, a wolni robotnicy poprawę swego bytu. Rzymianie rozkochanie w sile i przemocy nie mogli początkowo zrozumieć nowej wiary nakazującej miłować bliźniego, który byłby nawet największym wrogiem oraz wywyższającej nad wszystkie swoje bóstwo, uważane za złe duchy. Oskarżali chrześcijan o potajemne zatruwanie studni i gorszące praktyki religijne, a jednak ich szeregi stawały się coraz liczniejsze. Na początku setki, a później tysiące wyznawców wymykały się chyłkiem za miasto, aby tam wysłuchiwać słowa Bożego. Nawet wśród żołnierzy spotykało się chrześcijan, a z czasem wiarę tę przyjmowali patrycjusze. Przykładem tego jest Winicjusz, Którego poglądy na świat zmieniła miłość do Ligi, zakładniczki cezara. Stopniowo chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się w całym Cesarstwie. Wielu chrześcijan prześladowano i męczono, niektórzy ponieśli śmierć w rzymskich amfiteatrach na oczach rozbawionej widowni. W 313 r. cesarz Konstanty 1 Wielki ogłosił tolerancję religijną i uznał chrześcijaństwo.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego w zachodniej Europie, w 5 wieku chrześcijaństwo przetrwało na niektórych obszarach. W ciągu następnych kilku wieków chrześcijaństwo ponownie rozprzestrzeniło się w Europie, a Kościół stal się potężną instytucją posiadającą ogromne majątki ziemskie. Księża, mnisi i mniszki zajęli się edukacją, przyczyniając się do wzmocnienia potęgi i autorytetu Kościoła. Kościół przejął od państwa rzymskiego jego język, organizację, a nawet stroje. Sam Rzym pozostał siedzibą papieża- dla Katolików zastępcy Boga na ziemi.

Literatura
Najstarszymi zabytkami poezji rzymskiej są pieśni modlitewne. Na początku tłumaczono utwory greckie. Z tych utworów korzystał najwybitniejszy komediopisarz rzymski, Tytus Makcjusz Plautus. Najsłynniejszymi poetami rzymskimi są Wergiliusz, Horacy i Owidiusz. Rzymianie nie stworzyli własnego systemu filozoficznego, rozwinęli natomiast myśl Greków. Najwybitniejszym filozofem greckim był Seneka (I w. p.n.e. / I w. n.e.). Pisał m.in. filozoficzne „Dialogi”, „Listy moralne” w duchu późnego stoicyzmu. Uważał on życie szczęśliwe jako zgodne z naturą człowieka, to jest dążące do czynienia dobra i odrzucenia wszelkiego zła. Najpopularniejsze dzieło rozprawa „O życiu szczęśliwym”. Starożytni rzymianie stworzyli własny zbiór mitów na wzór greckich. Bogowie, bóstwa i bohaterowie mitologiczni zarówno rzymskie, jak i greckie są źródłem tematów w literaturze i sztuce wszystkich krajów Europy. Polska też do nich należy. Też ze starożytności rzymskiej pochodzą słynne słowa: „Non omnis moriar”/ „Nie wszystek umrę będę żył w moich utworach” . Sentencja ta jest żywotna w wielu utworach poetyckich. Słowa te, zaczerpnięte ze słynnej ody Horacego (znakomitego łacińskiego poety), mogą służyć za ocenę wartości całej literatury starożytnej, która stała się wzorem wszystkich późniejszych prądów artystycznych i na długie wieki. Poezja starożytna określa europejskie kanony piękna. Uznano ją za wzór doskonały- klasyczny.

System władzy
Prawo rzymskie jest fundamentem europejskich systemów prawnych.

Rzymski antyk jest kolebką cywilizacji europejskiej .
Myśl prawnicza starożytnych Rzymian jest powszechnie uznawana za znawców przedmiotu za jedno z najdoskonalszych osiągnięć tego społeczeństwa . Niektórzy humaniści twierdzą nawet , iż obok filozofii greckiej oraz
chrześcijaństwa prawo rzymskie jest tą dziedziną kultury antycznej , która
wywarła największy wpływ na losy cywilizacji ludzkiej . Prawo rzymskie obowiązywało przez 22 wieki - od założenia Rzymu (753 p.n.e. ) do upadku
cesarstwa bizantyjskiego (1453) . Źródłami tego prawa były (leg es) i obyczaje
(mores ) . Pod pojęciem leg es kryje się całość prawa stanowionego . Terminem
mores Rzymianie określali zwyczaje i obyczaje przyjęte i stosowane w państwie rzymskim . Oba te źródła prawa były równorzędne i ściśle ze
sobą powiązane . Wielkim dziełem prawniczym , dzięki , któremu rzymska myśl
prawnicza przeniknęła do różnych systemów prawniczych , były kodyfikacją prawa rzymskiego dokonana w latach 530-533 na rozkaz cesarza Justynian .
Najważniejszą częścią owej kodyfikacji było sporządzenie systematycznego
wyciągu z 2000 prac 40 największych prawników pod nazwą Digesta seu Pandecta .

WIELCY PRAWNICY RZYMSCY :
Tiberius Coruncanius
Publiusz Mucjusz Scewola
Kwintus Mucjusz Scewola
Marek Antistiusz Labeo
Emiliusz Papinian
Domicjusz Ulpianus

ZNACZENIE PRAWA RZYMSKIEGO DLA WSPÓŁCZESNOŚCI :
1). W ciągu wieków różnorodne terminy i pojęcia przeniknęły do teorii
poszczególnych systemów prawnych . Myśl prawników rzymskich stała się podstawą wielu historycznych i współczesnych systemów prawnych . W
ciągu wieków zbieżność pojęć występujących w odmiennych systemach a ,
wywodząca się właśnie z prawa rzymskiego , pozwalała prawu stać się podstawą naukowego porozumiewania uczonych zajmujących się kwestiami prawniczymi .
2). Rzymski system prawny pokazuje w sposób jasny i wyraźny
,iż nie można oddzielić prawa od etyki i moralności . W przekonaniu rzymskich prawników tylko prawo zgodne z powszechnym poczuciem słuszności i sprawiedliwości może uzyskać aprobatę społeczną . Nabiera to w dniu dzisiejszym szczególnego znaczenia , kiedy to systemy prawne oparte są wyłącznie na prawie stanowionym , które wymaga bezsprzecznej od wszystkich członków społeczeństwa niezależnie od ich społecznych przekonań .
3). W systemie nauczania prawa w dniu dzisiejszym prawo rzymskie
traktuje się jako wstęp , który ma przygotować przyszłych prawników
m.in. do precyzyjnego i racjonalnego myślenia . Prawo rzymskie jako przedmiot akademicki traktowane jest jako niezbędny element wykształcenia każdego pracownika , który poszerza jego kulturę prawną i wzbogaca osobliwość .


Gospodarka
Handlowy Szlak Bursztynowy prowadził z Akwilei nad Adriatykiem, przez Carnuntum nad Dunajem, Morawy, Góry Śląsk, wschodnią Wielkopolskę i Kujawy do wybrzeży Bałtyku. Kontakt plemion zamieszkujących tereny współczesnej Polski z Rzymianami miał pewien wpływ na rozwój gospodarki (w Rzymie zajmowali się głównie rolnictwem). Na wzór rzymski w Polsce zaczęto wyrabiać rodzime produkty – naczynia i ozdoby. W III i IV w. n.e. (w tzw. późniejszym okresie rzymskim) rozwinęło się górnictwo i hutnictwo żelaza, głównie w rejonie Gór Świętokrzyskich , zwiększyła się też produkcja narzędzi i broni. W rolnictwie zaczęto stosować radła okute żelazem, które umożliwiały lepsze spulchnianie gleby. Pojawiło się też w użyciu koło garncarskie, a na Pomorzu urządzenie do obróbki bursztynu.


Myślę, że udowodniłam jak wielki wpływ na teraźniejszą Europę ma starożytny Rzym. Jak widać pozostało nam po nich wiele, nie tylko w literaturze i architekturze, ale również
w prawie, w życiu codziennym i nauce. Rzym wniósł do naszego życia bardzo dużo, dlatego uważam, że możemy siebie Europejczyków nazwać : „Spadkobiercami Starożytnego Rzymu”.

Chcąc poszerzyć moją argumentację wykorzystałam m. in. :
-Encyklopedię Multimedialną PWN 98’
-książki z serii „Tak żyli ludzie”
-podręcznik z historii do kl. I
-Multimedialną Encyklopedie Powszechną
-Historię Literatury Starożytnej