Metody badań geologicznych służą do odtwarzania przeszłości Ziemi i wydarzeń, które miały wpływ na jej kształtowanie oraz wyjaśnienia tych procesów. Jednym z istotnych celów badań jest określenie wieku skał i wydarzeń.
W geologii mówimy o wieku:
- względnym – określa, które skały powstały wcześniej, a które później. Nie jest to zawsze łatwe ponieważ zasada superpozycji, mówiąca, że warstwy młodsze leżą na warstwach starszych nie może być stosowana wszędzie.
- bezwzględny – określa czas jaki upłyną od danego wydarzenia lub powstania skały do chwili obecnej liczony liczba lat.
Główna zasadą geologii historycznej jest zasada aktualizmu geologicznego. Mówi ona, że w przeszłości geologicznej działały na Ziemi podobne czynniki i zachodziły podobne procesy geologiczne. Na tej podstawie można odtwarzać dawne zjawiska.
Metody datowania
- metoda skamieniałości przewodnich – na podstawie śladów i szczątków roślin i zwierząt, które pojawiły się na krótko i żyły na dużym obszarze można określić wiek skał oraz warunki w jakich żyły te organizmy. W badaniach paleontologicznych wykorzystuje się makro i mikroskamieniałości.
- oparta na zjawisku rozpadu pierwiastka promieniotwórczego - bada się zawartość pierwiastka i produktu jego rozpadu w skale. Każdy pierwiastek promieniotwórczy ma określony czas, po którym połowa jego masy ulega rozpadowi. Można wykorzystać do tego uran 238, którego okres połowicznego rozpadu wynosi 4.5 miliarda lat lub izotop węgla C14, którego okres połowicznego rozpadu wynosi 5570 lat.
- stratygraficzna – ustala kolejność zalegania warstw skalnych