Miejsce poety romantycznego wśród spraw narodowych (w twórczości Juliusza Słowackiego)

Epoka romantyzmu postawiła przed polskim narodem niebagatelne wyzwanie. Ojczyzna nasza dostała się na długie lata pod okupację państw zaborczych. Kwestia obrony polskości i poszukiwania sposobów na odbudowę utraconej państwowości stała się więc wyzwaniem, z którym musiał się zmierzyć każdy, komu losy Polski nie były obojętne. Sprawa narodowa znalazła więc pierwszoplanowe miejsce w poezji polskich romantyków.

Jednym z najwybitniejszych wówczas pisarzy był Juliusz Słowacki, który wielokrotnie w swojej poezji poruszał sprawy wagi państwowej. Ucieleśnienia swoich poglądów dokonał w „Kordianie”, gdzie w prologu toczy się konwersacja między trzema osobami.

Pierwsza jest utożsamiana z grupą polskich poetów skupionych wokół Mickiewicza. Głosi ona poglądy podobne do Mickiewiczowskich, na temat sensu dziejów oraz cierpień Polaków. Ma zadanie usypiać naród, by biernie czekał na mesjasza.

Cyt. „Boże! Zeszlij na lud twój wyniszczony bojem,
Sen cichy, sen przespany, z pociech jasnym zdrojem;
Niechaj widmo rozpaczy we śnie go nie dręczy.
Rozwieś nad nim kotarę z rąbka niebios tęczy,
Niech się we łzach nie budzi, przed dniem zmartwychwstania: ... "

Jest to aluzja do mesjanizmu ukazanego w poezji Mickiewicza. Słowacki czyni pierwszą Osobę prorokiem, który żąda od Boga ukojenia dla strudzonych bojem Polaków.

Druga Osoba Prologu głosi poglądy sprzeczne z poglądami Adama Mickiewicza, ale też nie zgadza się z koncepcją Słowackiego. Poeta walczy słowem.

Cyt. „... Wy śmiejecie się z zapału mego towarzysza...
Kto on? Do tureckiego podobny derwisza; ...”

Ostatnią postacią jest Osoba trzecia, która reprezentuje poglądy Juliusza Słowackiego. Nie zgadza się ona ze swoimi przedmówcami negując wszystko co powiedzieli, a przy tym próbuje stworzyć swój światopogląd. Porównuje poezje do skarbnicy narodowych mitów.

Cyt. „... Dajcie mi proch zamknięty w narodowej urnie ...”

Trzecia Osoba jest podsumowaniem starań pozostałych, nie zgadza się ona ani na usypianie narodu, ani na pocieszanie go przez poezję.

Słowacki poruszył w tym utworze ważny narodowy problem, twierdząc, że poezja może spełnić swoje zadanie tylko wtedy, kiedy dostarczy Polakom mitu siły narodowej. Ma nadzieje, że dzięki pamięci o bohaterskich dziejach pobudzi ich do działania, czyli walki o wolność. Chciałby również przywrócić dawnych, wspaniałych rycerzy, dzięki którym Polska mogłaby wygrać każdą bitwę.

Innym utworem, w którym Słowacki porusza problem narodowy jest „Grób Agamemnona”, który powstał w związku z przeżyciami poety doznanych podczas zwiedzania grobu Agamemnona. Stały się one materiałem dla jego wyobraźni. Pisarz wchodzi do grobowca, poddaje się panującej tam atmosferze i zagłębia się w rozmyślaniach. Nastrój miejsca, mitologia, historia Grecji przywołują na myśl dzieje Polski - ból z powodu jej losów, ocenę, pragnienie wydobycia się z haniebnej niewoli. Zaczyna ubolewać z powodu niezrozumienia jego poezji przez współczesnych, których bardziej przejmują błahe sprawy. Porównuje również klęskę powstania listopadowego do klęski Greków pod Cheroneą. Tematem jego rozmyślań są bohaterskie dzieje rycerzy, którzy walcząc pod Termopilami zasłużyli sobie na miano najodważniejszych i najmężniejszych wojowników poświęcających się dla Ojczyzny.

Słowacki w swej rozpaczy oskarża Polaków, a przede wszystkim szlachtę o „zabicie ducha” narodu polskiego. Mówi o nich, jak o pozbawionych związku z tradycją, zapatrzonych w obce wzory przez co przestają być Polakami. Pisze o tym co trzeba robić, o walce o odzyskanie niepodległości, potrzebie zjednoczenia, mądrego i wytrwałego dążenia do jasno wytyczonego celu – do wolności.

Poeta porusza temat osiągnięcia jedności, która jest niezbędna do walki. Ojczyznę nazywa „posągiem z jednej bryły”, ponieważ chce ją taką widzieć.

Nie są to jedyne przykłady znaczące o tym, iż poezja jak i poeta romantyczny odgrywały ważna rolę w państwie.

Sam Słowacki przyznał szczególną rolę w walce poezji, mającej być wyrazem narodowych przeżyć i dążeń. Twierdził też, że dla dobra narodu poeta ma prawo do krytyki pod warunkiem, że robi to z sercem.

Na przykładach można dojść do wniosku, że rola romantycznego poety wśród spraw narodowych jest niezbędna i ogromna. Bez niego ludzie na froncie nie mieliby motywacji do dalszej walki, dzięki niemu bohaterowie wiedzieli za co i dlaczego tracą życie.