Netykieta

WSTĘP

Sprawą o podstawowym znaczeniu dla każdego użytkownika sieci jest, aby zdawał on sobie sprawę ze swej odpowiedzialności za dostęp do rozległych zasobów internetu: usług, komputerów, systemów i ludzi. Użytkownik ponosi ostateczną odpowiedzialność za swoje działania przy dostępie do usług sieciowych. Internet nie jest pojedynczą siecią; jest to raczej zbiór tysięcy pojedynczych sieci, którym umożliwiono wymianę informacji pomiędzy sobą. Informacja wysyłana do internetu może w rzeczywistości wędrować poprzez wiele różnych sieci zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego użytkownicy pracujący w internecie muszą być świadomi obciążenia, jakie wnoszą do innych współpracujących sieci. Jako użytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dostęp do innych sieci (i/lub systemów komputerowych w nich pracujących). Każda sieć i system mają własny zestaw reguł, zwyczajów i procedur. Działania, które są rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mogą być kontrolowane lub nawet zabronione w innej. Użytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych reguł. Pamiętaj: fakt, ze użytkownik "może" wykonać jakieś konkretne działanie nie oznacza jeszcze, ze "powinien" je wykonać. Używanie sieci jest przywilejem, a nie uprawnieniem; przywilejem, który może być w każdej chwili czasowo odebrany za jego nadużywanie.
Przykładami takiego nadużywania mogą być: umieszczanie w systemie nielegalnych informacji, używanie obelżywego lub budzącego inne zastrzeżenia języka w przesyłanych wiadomościach (zarówno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomości, które mogą spowodować utratę wyników pracy u odbiorców, wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych", "broadcast'ów", oraz wszelkie inne działania, które mogą spowodować "przepełnienie" sieci lub w inny sposób zakłócać pracę innych użytkowników. W szczególnych wypadkach może nastąpić odebranie przywileju pracy w sieci na stałe, będące wynikiem akcji dyscyplinarnych, podejmowanych przez specjalną komisję, powołaną do badania przypadków nadużyć w sieci.


1. POJĘCIE NETYKIETY

Netykieta [ang. netiquette - od "net" (sieć) i "etiquette" (etykieta)] jest zbiorem - wyznaczających sposób postępowania użytkowników Internetu - zasad, norm i praktyk, które mają charakter zaleceń i dobrych zwyczajów prawnie niewiążących, a ich przestrzeganie po prostu ułatwia życie wszystkim internautom. Reguł tych należy przestrzegać przede wszystkim, dlatego, że pozwalają one używać sieci możliwie najefektywniej, nie narażając na szkodę innych członków cyberspołeczności. Pamiętać trzeba, że każda z usług sieciowych posiada własne szczegółowe zasady.
Początek netykiecie dał serwis amerykańskiej Sieci Narodowej Fundacji Nauki NSFNET, która w styczniu 1992 roku przyjęła własną politykę pracy w sieci. Polityka ta zaczęła obowiązywać w sieci bazowej NSFNET i miała zapewnić wykorzystanie jej wyłącznie do celów edukacyjnych i informacyjnych.
Inaczej mówiąc netykieta to internetowy savoir-vivre, zbiór specyficznych reguł zachowań, sposobów komunikowania się, symbolika i ceremoniał obowiązujący bywalców cyberprzestrzeni, a zwłaszcza uczestników internetowych dyskusji, członków grup zainteresowań (USENET), lub amatorów popularnych linii bezpośredniej wymiany myśli, czyli internetowego plotkowania.
Netykieta zabrania na przykład nowicjuszom list dyskusyjnych przedwczesnego zabierania głosu, bez uprzedniego zapoznania się z profilem informacji zamieszczanych na liście. Nie wypada rozsyłać w sieci natrętnych ogłoszeń, udawać eksperta przy braku kompetencji (lameriada) itp. Specjalne skrócone formy tekstowe służą jako ogólnie rozpoznawane pozdrowienia lub typowe komentarze (mowa skrótów w internecie).
Zabawne układy znaków umożliwiają znawcom netykiety wzbogacanie elektronicznej korespondencji o migawki „stanu ducha” piszącego itp. Znajomość netykiety – jak każdego protokołu – pomaga zainteresowanym stronom, ignorancja naraża na izolację, nadmierne zaś jej hołdowanie tworzy nowego niewolnika konwenansu.
Niestety, jak się na pewno wielu przekonało, nie wszyscy znają netykietę, a spośród tych, którzy ją znają - niewielu jej przestrzega.

Oczywiście, ktoś może powiedzieć - Internet jest anonimowy i mamy wolność słowa. Będzie miał rację, tylko należy się zastanowić, do czego to może doprowadzić.

Sprawa stosowania się do założeń netykiety (które prawdę mówiąc nie są nigdzie "oficjalnie" i jednolicie zdefiniowane) jest kwestią indywidualną, jednak z biegiem czasu przekonamy się, że znając netykiety będziemy "inaczej" postrzegani w internetowym społeczeństwie.

Kwestia przyjęcia założeń netykiety jest także ważna z powodu wciąż rosnącej popularności medium, jakim jest Internet. Już dziś możemy sprawdzać nasze konta bankowe za pomocą Internetu, piszemy e-maile z podaniami o pracę, nawiązujemy znajomości poprzez tzw. chat'y. Wszędzie tam rządzą jakieś niepisane zasady, którym wszyscy powinni się podporządkować.

Dlatego też warto zastanowić się, zanim stwierdzimy, że netykieta stosować nie mamy zamiaru. Należy wystrzegać się również opinii "inni mogą, to ja też". Owszem, zdarza się, że ludzie tak myślą, jednak z takiego myślenia nic pozytywnego nie wynika. Wraz z rozwojem Internetu znajomość i przyjmowanie zasad netykieta stanie się niepisanym obowiązkiem. Skoro Internet jest "wolny", to jeśli nie podporządkujesz się panującym w nim zasadom - nie musisz z niego korzystać. Zapraszam do zapoznania się z netykietą w różnych "wydaniach". Generalne zasady są takie same, jednak rozgranicza się ją na kilka "podtematów" obejmujących oddzielne gałęzie, takie jak: grupy dyskusyjne, programy pocztowe, chat'y.
Każdy z nich stanowi odrębne zastosowanie Internetu i z każdym z nich spotkamy się na pewno w niedalekiej przyszłości (jeśli do dziś nie mieliśmy ku temu okazji...).


2. W SIECI INTERNET:
Poczta elektroniczna
Użytkownik odpowiada za zawartość i utrzymywanie w porządku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej:
• Kontroluj pocztę codziennie i utrzymuj się w wyznaczonym Ci limicie miejsca na dysku.
• Usuwaj niezwłocznie niepotrzebne przesyłki, ponieważ zajmują one miejsce na dysku.
• Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawdę niezbędne przesyłki.
• Przesyłki można kopiować do zbioru, a następnie na dysk lokalny Twojego komputera lub dyskietkę, do późniejszego wykorzystania.
• Nigdy nie zakładaj, że Twoja poczta może być odczytana tylko przez Ciebie; inni mogą być też w stanie odczytać Twoją przesyłkę. Nigdy nie wysyłaj i nie przechowuj niczego, czego nie chciałbyś zobaczyć np. w dzienniku wieczornym.
Użytkownik jest też odpowiedzialny za zawartość i utrzymywanie w porządku swojego katalogu (home directory) na dysku serwera:
• Utrzymuj zawartość katalogu na poziomie niezbędnego minimum. Pliki powinny być kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki.
• Rutynowo i często kontroluj, czy Twój komputer/dyskietki nie został zawirusowany, szczególnie po transmisji plików z innych systemów, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów.
• Twoje pliki mogą być dostępne dla osób posiadających wyższe uprawnienia systemowe, więc nie przechowuj niczego prywatnego w Twoim katalogu.

Oto „Dziesięć Przykazań” nadawcy poczty:
1. Nie wysyłaj do listy czy grupy dyskusyjnej informacji niepotrzebnych, które zabierają odbiorcom miejsce na dysku, czas potrzebny do odczytania choćby nagłówka czy przyczyniają się do przeciążenia łączy internetowych (szum informacyjny).
2. Nie stosuj zbyt rozbudowanych sygnatur, czyli podpisów pod listami do list / grup dyskusyjnych.
3. W polu "temat" (ang. "subject") poczty wysyłanej nie wpisuj długich tekstów; z drugiej strony dbaj o to, aby temat w sposób zrozumiały określał treść Twojego listu.
4. Nie wysyłaj do list / grup dyskusyjnych dużych plików, np. oprogramowania, które jest powszechnie dostępne np. na serwerach, itp. Wystarczy informacja, gdzie zainteresowany może takie pliki uzyskać.
5. Nie nadużywaj dużych liter. Zgodnie z ogólnie przyjętą konwencją, oznaczają one w sieci podniesiony głos lub nawet krzyk.
6. Zanim zastosujesz polskie litery ("ogonki"), upewnij się, że systemy pocztowe, które prześlą list dalej, nie zniekształcą treści do tego stopnia, że listu nie da się przeczytać. Standardowo poczta zapewnia przesyłanie danych 7-bitowych, co oznacza, że nie prześle w sposób prawidłowy znaków niestandardowych, np. polskich znaków diakrytycznych (powstaną "krzaczki").
7. Do list / grup dyskusyjnych pisz na temat. Przede wszystkim nie jest mile widziane rozsyłanie materiałów reklamowych (chyba, że w grupie temu poświęconej) lub też "łańcuszków szczęścia".
8. Jeżeli jesteś "nowicjuszem" w grupie i chcesz spytać np. o coś, czego nie wiesz lub nie rozumiesz, to przed wysłaniem zapytania do innych członków listy / grupy warto sprawdzić, czy odpowiedź nie została już udzielona wcześniej i nie czeka w archiwach grupy lub w często spotykanym dokumencie FAQ (ang. frequently asked questions), który właśnie w celu odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania został przygotowany.
9. Nie używaj wulgaryzmów w listach. Jeżeli koniecznie musisz to robić, zamieść na początku listu informację "flame on", co powszechnie oznacza, że treść zawiera wulgaryzmy. Nie naruszaj dobrych obyczajów, dobrego smaku; nie prowokuj, nie atakuj.
10. Nie publikuj w liście / grupie dyskusyjnej listu, który otrzymałeś "prywatnie", bez zgody nadawcy (tajemnica korespondencji).

Oto kilka praktycznych wskazówek (jak ułatwić życie odbiorcom naszej poczty):
# 1. Zwracaj uwagę na rozmiar listów

Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy, że dla niektórych adresatów naszych świątecznych życzeń odebranie tych zapewne szczerych, i jakże pięknie przyozdobionych mrugającym GIF'em pozdrowień wiąże się z nie lada problemem.
Otóż wyobraźmy sobie, że - mimo rosnącej popularności stałych łącz - nadal wielu ludzi używa zwykłych modemów...
I to właśnie przez wzgląd na nich nie powinniśmy zbytnio przesadzać z rozmiarem serwowanych im wiadomości.

W praktyce staraj się unikać wysyłania wiadomości większych niż 1-2 MB. W takim przypadku lepiej wcześniej wysłać zapytanie, czy adresat życzy sobie taką przesyłkę odebrać albo - to już szczyt elegancji - przesłać mailem link do pliku ZIP umieszczonego na serwerze (wystarczy założyć sobie konto np. na "Republice" ONET'u).

# 2. Nie pisz listów w HTML'u

Listy w HTML - piękna sprawa, ale... No właśnie. Zwiększona objętość oraz brak możliwości odczytu przez część użytkowników to bardzo duże "minusy" tej praktyki.
Mimo pojawiania się na rynku coraz nowszych wersji programów pocztowych, część ludzi używa starszych wersji, które - niestety - nie akceptują listów w formacie HTML. W takim przypadku zamiast informacji otrzymują oni od nas mało czytelny kod.

# 3. Nie przesyłaj wszystkim swojej książki adresowej

Bardzo często zdarza się, że chcemy wysłać jeden list (np. życzenia świąteczne) do wielu osób (bardzo często są to wszystkie osoby z naszej książki adresowej).
Znamienne jest wtedy wpisywanie listy osób do pola „Do:”. Jednak wtedy każdy adresat takiego listu otrzyma wraz z nim adresy wszystkich osób, do których został on wysłany. Niepotrzebnie zwiększamy rozmiar przesyłki, "pokazujemy", komu jeszcze przesłaliśmy ten list i "rozdajemy" adresy e-mailowe naszych przyjaciół.
Dużo lepiej, wygodniej i - przede wszystkim - grzeczniej jest przesłać wiadomość do wielu osób tak, by żadna nie wiedziała, do kogo była wysłana. Jak to zrobić? Wystarczy wpisać listę osób w polu „UDW:”.

# 4. Edytuj listy

Staraj się "zawijać tekst" (klawiszem Enter) co ok. 70 znaków (mniej więcej 8-10 wyrazów). Niektóre programy automatycznie "zawijają" dłuższe teksty i po odebraniu postu wygląda on wtedy nieciekawie.
#5. Koduj listy
Powinniśmy pisać maile w kodowaniu iso-8850-2. W żadnym wypadku nie możemy używać kodowania Windows. Jeżeli adresat ma inny system, inny komputer to zamiast polskich literek zobaczy hieroglify. Jednym z niezawodnych i najbardziej uniwersalnych wyjść jest pisanie bez polskich ogonków.
Pamiętaj też, by w odpowiedziach na listy nie cytować kogoś pod całym mailem, bo wtedy procedura traci swój sens. Zawsze cytowany tekst powinien znajdować się powyżej naszego komentarza.

SPAM - jest to określenie na praktyki wysyłania pewnego tekstu, mającego najczęściej charakter reklamowy, do wszystkich (lub znacznej części) odbiorców grup dyskusyjnych / usenetowych. Praktyki te są ze względu na techniczną łatwość realizacji dość często stosowane przez reklamujące się firmy, spotykają się jednak z jednoznacznymi, ostrymi reakcjami odbiorców. Ci w odpowiedzi mogą wysyłać do nadawcy lub administratora serwera, z którego wiadomość została nadana, listy protestacyjne, czy też megabajty bezwartościowej informacji do nadawcy, powodując blokadę ("zapchanie") jego konta pocztowego. Dochodzi także do zapętlania wiadomości "spammera" tak, by wysyłał on dane do samego siebie; do blokowania bezpłatnych linii telefonicznych nadawcy, jego faksów czy nawet do wysyłania makulatury pocztą klasyczną. Te brutalne środki są stosowane jako odpowiedź na przeciążanie łączy internetowych przez nadawcę spamu (przesyłka reklamowa, która często jest bezwartościowa dla odbiorcy, dociera w przypadku dużych grup Usenet do wielu tysięcy użytkowników internetu), a także po prostu na zabieranie przez nadawcę czasu czytelnika grup Usenet.

Grupy dyskusyjne
Na niektórych listach panuje mały ruch, inne mogą wypełnić Twoją skrzynkę kilkuset przesyłkami na dzień. Liczne przesyłki nadchodzące z różnych listserverów, listy adresowane do wielu użytkowników wymagają znacznego nakładu czasu na przetwarzanie i okupują cenne zasoby systemu. Subskrypcje do list dyskusyjnych należy ograniczać do niezbędnego minimum, uwzględniając limit miejsca na dysku i własne możliwości czytania na bieżąco nadsyłanych przesyłek.
• Dbaj, aby Twoje pytania i komentarze odpowiadały tematowi danej listy.
• Nie wahaj się prowokować innych do dyskusji. Pamiętaj, że dyskusje te są "publiczne" i służą konstruktywnej wymianie poglądów. Traktuj innych uczestników tak, jak chciałbyś być sam traktowany.
• Stawiając pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsyłanie odpowiedzi do Ciebie osobiście; wyślij opracowaną, zbiorczą odpowiedź do całej grupy.
• Odpowiadając na przesyłkę nadesłaną do grupy, sprawdź adres, aby być pewnym, że odpowiadasz zgodnie z intencją (pojedynczej osobie lub całej grupie).
• Zapisując się do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie zgłoszenia aby ew. móc się na nie powołać.
• Jeśli nie będzie Cię w pracy ponad tydzień, wypisz się lub zawieś subskrybcję we wszystkich listach/grupach, do których należysz.
• Jeśli możesz odpowiedzieć na czyjeś pytanie, odpowiedz na jego osobisty adres. Dwudziestu ludzi odpowiadających na to samo pytanie na dużej liście może zapełnić szybko wiele skrzynek pocztowych...
• Zapisuj się na listę podając swój osobisty adres, a nie np. wspólny adres biura, katedry itp.
• Czasami zapisujący się na listę nie są zaznajomieni z właściwą "etykietą sieciową" (netiquette) i nadsyłają zadania SUBSCRIBE lub UNSUBSCRIBE bezpośrednio do samej listy. Bądź tolerancyjny w takich przypadkach, udziel lepiej pożytecznych wskazówek zamiast krytykować.
• Inni ludzie na liście nie są zainteresowani Twoimi zadaniami zapisania czy wypisania z listy. Wszelkie zadania administracyjne tego typu winny być nadsyłane pod odpowiedni adres, nie zaś do samej listy. Odpowiednie do tego celu są adresy:
o dla LISTSERV GROUPS - listserv@host
o dla MAILING LISTS - listname-REQUEST@host lub listname-OWNER@host
Zarówno w przypadku Mailing lists jak i LISTSERV groups w celu zapisania/wypisania na/z listy, w treści przesyłki umieść:
o SUBSCRIBE nazwa_listy imię nazwisko (aby zapisać się na listę), lub
o UNSUBSCRIBE nazwa_listy (aby się z niej wypisać)
Na listach dyskusyjnych (ew. mailowych) zwykle wszyscy użytkownicy piszą w sposób zgodny z netykietą. Jeżeli dołącza się jakaś nowa osoba, którą pisze w HTML’u, każda linia tekstu ma 100 znaków, a kodowanie w Windows, to po interwencji pozostałych poprawia się:). Jeśli chcesz ominąć ten krok w dostawaniu się na listę dyskusyjna postępuj tak, jak w wypadku prawidłowego pisania maili. Nie zapominaj także o kulturze osobistej oraz podpisaniu się pod każdym postem.

Kolejne wskazówki:
# 1. Nie pisz postów w HTML'u

Zasada ta kiedyś nie była w ogóle stosowana, ponieważ nie było takiej konieczności. Dopiero od niedawna pojawiła się możliwość uczestniczenia w grupach dyskusyjnych za pomocą e-maili (posty są ściągane na dysk jako listy e-mail).
Czasami w takim przypadku możemy "nieświadomie" wysłać post w formie HTML na grupę, np. gdy odpowiadamy na jakieś pytanie i nie mamy ustawionej opcji "Wysyłaj jako tekst".

# 2. Nie "wchodź od razu na grupę"

Często zapisujemy się ("wchodzimy do") jakiejś grupy dyskusyjnej, ponieważ szukamy rozwiązania jakiegoś problemu. Wtedy każdy z nas najchętniej zadałby nurtujące nas pytanie. Idealnie by było, gdyby odpowiedź nadeszła po kilku godzinach. Nie zawsze tak się dzieje... Dlaczego?
Zanim zadamy pytanie na grupie dyskusyjnej, do której się właśnie zapisaliśmy, prześledźmy tzw. FAQ grupy (FAQ - Frequently Asked Questions czyli najczęściej zadawane pytania). Może tam znajdziemy odpowiedź. Stali „grupowicze” nie lubią powtarzających się, zwłaszcza prostych pytań, tym bardziej, jeśli odpowiedzi na nie można znaleźć w FAQ.
Oprócz przejrzenia FAQ (które zwykle można pobrać w formie jednego dużego postu) możemy także śledzić bieżące wątki na grupie - być może ktoś inny zada to samo pytanie i otrzyma na nie odpowiedź. Wtedy my także będziemy mogli to wykorzystać.

# 3. Nadawaj adekwatne tematy postów

Pisząc prośbę o rozwiązanie problemu często zapominamy, że będzie ona czytana przez wielu (często kilkudziesięciu) „grupowiczów”, wyspecjalizowanych w wybranych dziedzinach. Dlatego, pisząc post nie nadawaj tytułu "Pomocy!" lub "Jak to zrobić?".
Szybciej otrzymamy odpowiedź na nasze pytanie, jeśli temat postu będzie odpowiadał jego treści, np. "Jak sortować tabelę Accessa?" lub "Proszę o pomoc w napisaniu makra dla Word". Ułatwi to „grupowiczom”, którzy znają odpowiedź na nasze pytanie odpisanie na naszą prośbę.

# 4. Edytuj posty

Pisząc post, przywitaj się grzecznie (np. "Witam grupowiczów"), pamiętając by jednak nie przesadzać ("Cześć wszystkim. Szczególne pozdrowienia dla Wojtka, który mi często pomaga oraz dla innych, o których zapomniałem.").
Następnie napisz krótkie wprowadzenie (np. "Piszę od 2 lat w Visual Basic.) i sformułuj pytanie ("Nie wiem, jak utworzyć połączenie między bazą danych a kontrolką FlexGrid.").
Staraj się "zawijać tekst" (klawiszem Enter) co ok. 70 znaków (mniej więcej 8-10 wyrazów). Niektóre programy automatycznie "zawijają" dłuższe teksty i po odebraniu postu wygląda on wtedy nieciekawie.

# 5. Nie używaj polskich znaków

Redagując post, staraj się nie stosować polskich znaków. Mimo wciąż postępującej unifikacji stron kodowych, niektóre programy pocztowe nadal błędnie interpretują te znaki i to, co u nas wydaje się żółtą kaczką, u odbiorcy będzie &zO%lt$| kaczk$|.

# 6. Umieszczaj odpowiedź na post POD cytatem

Odpowiadając na post, wygodnie jest użyć klawisza Odpowiedz nadawcy.
Standardowo, program pocztowy umieści treść wiadomości oryginalnej na dole listu, zostawiając do góry miejsce na wpisanie odpowiedzi. Zedytuj wtedy post tak, by treść oryginalna znalazła się na samej górze listu, a Twoja odpowiedź (lub komentarz) - pod nią.
Znacznie ułatwia to czytanie, zwłaszcza jeśli wątek "ciągnie się" od dłuższego czasu.
Ważne jest też, by w treści oryginału umieszczać TYLKO I WYŁĄCZNIE fragment, do którego się odnosimy (na który odpowiadamy). Niedopuszczalne jest cytowanie całej wiadomości np. z dodaniem naszej aprobaty w formie krótkiego "Zgadzam się.".
Ponadto, bardzo ważne jest, by z treści oryginałów usuwać podpisy nadawcy. Jest to zasada nagminnie łamana i jej stosowanie należy do rzadkości. Jej niestosowanie świadczy o tym, że po prostu nie mieliśmy czasu by przeczytać cały list i usunąć z niego niepotrzebne fragmenty.



Strony WWW
Piszący stronę WWW powinni pamiętać o uniwersalności w jej odczytaniu. Zwykle jest tak, że im więcej "fontann" tym strona gorzej wygląda w innych warunkach środowiskowych niż na naszym komputerze (jeśli ktoś ma inny system, itp.).
Polskie znaki na stronach powinny być kodowane w iso-8850-2. „Błędność kodu” - to utrudnienie, które powstaje zwykle przy używaniu FrontPage’a. Przechodzenie do następnej linii przez dużą ilość spacji, kropki w kolorze tła, itp., obrazki poukładane jakimiś dziwnymi kodami oraz wiele innych - to są oznaki poprawnego wyświetlania strony tylko u autora. Żeby tego uniknąć należy zaznajomić się z HTML’em i nie znając podstaw tego języka nie ruszać FrontPage'a (edytora HTML w Microsoft Office).
Witryna inaczej wygląda w różnych rozdzielczościach - projektując stronę pamiętaj o tym. Staraj się tak wszystko układać, by wyglądało w porządku w każdej rozdzielczości.

Wskazówki dla każdego administratora strony:

# 1. Używaj poprawnej strony kodowej

Od razu wyjaśniam, że słowo "poprawna" może oznaczać dla każdego coś innego… Chodzi o to, że są różne standardy kodowania polskich znaków na stronach WWW. Mimo nagłaśniania tego tematu, wiele osób, piszących strony, nie stosuje się do ogólnych zaleceń. A takowe zalecają stosowanie strony kodowej iso-8850-2.

# 2. Powiadamiaj o aktualizowanych tematach

Twoja strona zawiera różne treści. I zaglądają na nią różni ludzie. Jeśli ktoś odwiedza stronę ponownie, to chciałby wiedzieć, co i kiedy się w niej zmieniło.
Dlatego koniecznie musisz pamiętać o umieszczeniu pola Aktualizacja, najlepiej z listą linków prowadzących do najnowszych artykułów.



# 3. Umieść licznik i statystykę strony

Masz stronę? Ale nie wiesz, ile osób ją odwiedza! Pewnie dobrze byłoby to wiedzieć...? Nic prostszego!
Na szczęście, jako Webmaster domowej witrynki masz szansę na DARMOWE skorzystanie z licznika i statystyki. Po prostu wchodzisz na stronę www.webmedia.pl i tam wypełniasz odpowiedni formularz (dotyczący licznika i/lub statystyki).

# 4. Staraj się nie używać ramek

Jeśli kiedykolwiek używałaś/łeś ramek podczas tworzenia stron, wiesz że to wspaniała sprawa. Jednak mimo tego mnóstwo osób używa oprogramowania, które niepoprawnie (lub wcale nie) interpretuje ramki.
Poza tym, przy różnych rozdzielczościach ekranu strony z ramkami dziwnie "rozjeżdżają się", w efekcie czego zamiast ciekawej witryny prezentujemy "widzowi" coś, czego nie ma ochoty oglądać. A tego chyba nie chcemy...?

# 5. Zaplanuj rozdzielczość

Projektując swoje strony na monitorze 21" o rozdzielczości 1152x864 wszystko będzie wyglądało pięknie, ale wystarczy "zbłąkana owieczka" z monitorem 640x480 i zobaczy zaledwie... menu.
Nawigacja po takiej stronie nie należy do najwygodniejszych i najczęściej kończy się... jej opuszczeniem. W związku z tym, pamiętaj o rozdzielczości dla której projektujesz strony.
Ideałem jest pisanie kilku wersji stron dla różnych rozdzielczości (ale bez przesady), jednak obecnie najpewniej jest stosować rozdzielczość 800x600 (pojawiają się też wersje 1024x768) - coraz bardziej odchodzi się od "standardowej" 640x480.
Bardzo ładnie wygląda komunikat u dołu strony, w stylu Zaprojektowano dla 800x600 lub Najlepsze w 1024x768.

# 6. Zaplanuj przeglądarkę

Projektując swoje strony w MS Explorer pamiętajmy, że użytkownicy Netscape'a mogą zobaczyć mało, albo bardzo mało. Sytuacja oczywiście działa w dwie strony.
Najważniejsze różnice dotyczą interpretacji arkuszy stylów (pliki CSS) oraz warstw (DTHML). Jednak wraz z biegiem czasu (wersje >5) producenci starają się wprowadzić standardy.




Savoir-vivre na chatach i IRC’u


Na IRC’u, chatach, ICQ i Gadu-Gadu także powinniśmy zachowywać się odpowiednio. Ważne jest szanowanie innych i nie pisanie na "ogólnym" rzeczy uznawanych za wulgarne czy nieodpowiednie, bo innych może to drażnić. Nie stosowne jest także floodowanie, czyli powtarzanie jednego zdania wiele razy pod rząd.

• Czego nie mówić...
Na pewno różnych brzydkich słów, których chyba cytować nie trzeba. Po prostu trzeba starać się nie kląć, chyba, że chce się wyjść, a jeszcze szybciej wylecieć z kanału ze sporą gwarancją, że już się na nim więcej nie pojawi.

Tekstów typu: "Ale tu nudno.." czy "Ten kanał jest beznadziejny" - nie wypada. Jak się nudzi można zawsze zrobić coś, żeby nudno nie było, albo po prostu wyjść. Z resztą podobno nuda jest problemem wyłącznie tej osoby, która ją odczuwa.
• ... i nie robić
Zdecydowanie nie obrażać innych. Mówiąc np. "Opy (operatorzy) to debile" na nikim wrażenia się nie zrobi, zarobi bana (wyproszenie z pokoju na określony czas), a w najlepszym wypadku ignorowanie. W każdym razie kariera skończy się szybciej, niż było w planie.
Nie zapraszać !!! Zapraszanie na #kanale1 na #kanal2, quizy itp. nigdy nie jest mile widziane i najpewniej zostaje się wyproszonym.
Nie floodować. Flood to gwarancja na wykopanie z kanału przez bota (automatycznego operatora).
Nie pisać Caps Lock’iem. Tzn. samymi dużymi literkami, bo to wygląda jakby się krzyczało i nikt tego nie lubi.
Nie używać kolorków. Najlepiej żadnych, a szczególnie rażących. Nie są zbyt śliczne, a już na pewno nie przejrzyste. Miejmy litość dla cudzych oczu i nerwów.
Trafne spostrzeżenia:
# 1. Nie rób drugiemu, co tobie nie miłe

IRC został wymyślony przez ludzi i dla ludzi, w celu umożliwienia wzajemnej komunikacji. Pamiętaj, że każdy kto utrudnia życie innym na IRC’u, spotyka się z ostrą odpowiedzią społeczności irc’owej. W drastycznych przypadkach możesz zostać pozbawiony nie tylko dostępu do IRC’a, ale i w ogóle do Internetu.

# 2. Zanim napiszesz - zastanów się

Zanim przeprowadzisz jakąś "akcję dywersyjną" zastanów się dobrze. Po drugiej stronie także jest człowiek, postaw się na jego miejscu. Zanim wyślesz jakiś tekst także pomyśl. Wielokrotne powtarzanie tego samego tekstu, wysyłanie dużych ilości tekstu w krótkim okresie czasu, czy wysyłanie jakiś bezsensownych ciągów znaków także nie jest mile widziane.

# 3. Reaguj

Jeśli zauważysz że ktoś bezczelnie łamie powyższe zasady, zwróć mu grzecznie uwagę. Jeśli nie poskutkuje, zignoruj go (polecenie /ignore). Nawet jeśli jesteś operatorem kanału i masz możliwość wykopania "niegrzecznej" osoby, /ignore zawsze daje lepsze wyniki niż /kick (wyrzucenie). Naucz tego bywalców swoich kanałów. Walka z osobami nieprzystosowanymi jest generalnie bez sensu, gdyż pogarsza sytuacje. Gdy ktoś widzi, że jego działania (floodowanie, obrażanie) nie powodują żadnej reakcji, szybko się zniechęci.

# 4. Pytaj

Jeśli masz jakieś wątpliwości lub kłopoty nie wstydź się pytać (dobrym miejscem na pytanie jest kanał #pomoc). Pamiętaj jednak, że może się zdarzyć, że obecne na kanale osoby nie znajdą odpowiedzi na Twoje pytanie, więc jego wielokrotne powtórki nic nie dadzą.

# 5. Bądź kulturalny

Na IRC'u można spotkać ludzi różnej płci i w różnym wieku. Jeśli jesteś mężczyzną, traktuj wszystkie kobiety tak, jakbyś chciał, by traktowano Twoją dziewczynę. Nie używaj słów powszechnie uważanych za wulgarne - ludzie nie przychodzą na IRC po to, żeby poczuć się jak w jakimś barze z piwem.

# 6. Miej swój nick

Nick nie jest niczyją własnością, jednak nie należy do dobrego tonu używanie nicka, który jest kojarzony z inną osobą. Staraj się więc nie stosować nicków używanych przez inne osoby, bo tylko powiększasz chaos i przysparzasz więcej kłopotów sobie.

# 7. Przestrzegaj "przykazań dobrego IRC'ownika"

1. Używaj IRC’a z rozwagą i ostrożnością.
2. Nie używaj IRC’a aby szkodzić innym.
3. Nie zakłócaj irc’owania innym. Zawsze możesz trafić na silniejszego (bardziej doświadczonego).
4. Masz prawo do posiadania i wyrażania swoich poglądów; pamiętaj jednak, że inni mają dokładnie takie samo prawo - szanuj to.
5. Zanim coś wyślesz, przemyśl to. Myśl o konsekwencjach. Pamiętaj - tak Cię widzą jak piszesz.
6. IRC’a nie wymyślono po to, abyś odreagowywał swoje frustracje - nie wszyscy mają ochotę służyć za 'chłopców do bicia'.
7. Pomóż ludziom, którzy właśnie zaczynają swoją przygodę z IRC - Ty też kiedyś zaczynałeś!
8. Używaj IRC’a aby zdobywać przyjaciół, nie wrogów.
9. Pamiętaj, że po drugiej stronie drutu jest także myślący i czujący człowiek. Taki jak Ty.
10. Baw się i daj bawić się innym.




3. ETYKA KOMPUTEROWA



Poza netykietą w Internecie obowiązują ogólnie przyjęte reguły tzw. etyki komputerowej, które dotyczą wszystkich aspektów pracy z wykorzystaniem komputera.

Dziesięć podstawowych reguł to:

1. Nie używaj komputera tak, aby szkodzić innym.

2. Nie przeszkadzaj innym w pracy z komputerem.

3. Nie "grzeb" w cudzych plikach bez pozwolenia.

4. Nie wykorzystuj komputera do kradzieży.

5. Nie używaj komputera do składania fałszywych oświadczeń.

6. Nie używaj (kopiuj) programów, za które nie zapłaciłeś.

7. Nie używaj zasobów cudzych komputerów bez zezwolenia.

8. Nie przywłaszczaj cudzej własności intelektualnej.

9. Rozważaj społeczne konsekwencje programów, które napiszesz.

10. Używaj komputera ostrożnie i z rozwagą.

4. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. R. Chmura, W. Włodarczyk: Internet a prawo.
2. G. Burgess Allison: Przewodnik po internecie dla prawników.
3. R. Chmura: Kodeks Internetu.
4. R. Skubisz: Internet - problemy prawne.
5. J. Rafa: Etykieta Usenetu.
6. E. Tittel, J.M. Stewart: Intranet.
7. A. H. Rinaldi: Netykieta. Wskazówki dla użytkowników i zasady etykiety.
8. J. Rafa: Lameria atakuje!
9. R. Mickiewicz: Poszukiwanie informacji i komunikacja w Internecie - analiza psychologiczna.
10. A. H. Rinaldi: Netykieta.
11. M.Dębowski: Mini Netykieta list dyskusyjnych i grup news.
12. S.Hambridge: Netiquette Guidelines, RFC 1855, Intel Corp.
13. D.Harris: Electronic Mail Etiquette.
14. S. Horwitz: Internet Etiquette.

Źródła:
- porady – www.netykieta.w.pl ;
- http://republika.pl/kamil_p/coto.html ;
- http://republika.pl/flegy/netykieta.htm#linki ;
- na chacie i IRC’u:
http://www.kanal.krakow.pl/netykieta.htm ;
- bibliografia: http://ldhp715.immt.pwr.wroc.pl/~sapi/sieci/netykieta/czesc4.html .