Rewolucja Październikowa, Ludowa i I wojna światowa

Rewolucja październikowa 17.11.1917r. Bolszewicy obalili w Piotrogradzie Rząd Tymczasowy. Proklamowano przejęcie władzy przez Rady, uchwalono dekrety o pokoju i ziemi. Powołano nowy rząd – Rząd Komisarzy Ludowych. W polityce zagranicznej apelowano o zaprzestanie walk i o zawarcie pokoju. W rewolucji brał udział Feliks Dzierżyński. Określono deklarację o samostanowieniu narodów. 22.12.1917r. rozpoczęły się rozmowy w Brześciu 3.3.1918r. podpisano pokój mający dla Polski grabieżczy charakter. W skład Ukraińskiej Republiki Ludowej włączono ziemię Chełmińską. Odpowiedzą na to była ucieczka II Brygady Legionów pod dowództwem Józefa Hallera. Niemieccy żołnierze przerzucani z frontu wschodniego byli „zarażeni” rewolucją i nie nadawali się do ponownego użycia na froncie. Żołnierze uciekali do domów, uprawiali agitację, odmawiali walki. Rewolucja październikowa spowodowała rozkład armii państw centralnych. W sierpniu 1918r. Armia niemiecka po raz pierwszy zmuszona została do odwrotu. We wrześniu dowództwo zrozumiało że armia nie nadaje się do walki i zażądało podjęcia rokowań pokojowych. Państwa Ententy straciły sojusznika w postaci „białej” Rosji, w tej sytuacji dyplomacja francuska postawiła na odradzające się państwa Narodowe – Polskę, Czechosłowację, Królestwo SHS. Wersalski traktat pokojowy 1919, właściwie traktat pokoju z Niemcami, kończący I wojnę światową, podpisany 28 czerwca 1919 przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji. Wszedł w życie 10 stycznia 1920. Składał się z 440 artykułów. Ustalał nowy porządek terytorialny i polityczny w Europie, tzw. System wersalski. W wyniku układu Niemcy utraciły ok. 6,5mln ludności i ok. 70,5 tys. km2, na rzecz Francji – Alzację i Lotaryngię, Belgii – okręg Eupen i Malemedy, Polski – Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, Czechosłowacji – Kraik Huczlyński. Utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Kłapejda i okręg Saary zostały poddane pod międzynarodową kontrolę na terenie Szlezwiku, Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały być przeprowadzone plebiscyty, niemieckie kolonie podzielono pomiędzy zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów. Wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej, ograniczono liczebności armii niemieckiej do 100tys., wprowadzono zakaz posiadania czołgów, lotnictwa, okrętów podwodnych, nakazano zniszczyć fortyfikację. Na Niemcy nałożono obowiązek wpłaty (do 1951) odszkodowań wojennych w wysokości 132 mld marek w złocie. Wersalski traktat pokojowy był wynikiem obrad paryskiej konferencji pokojowej 1919-1920. System wersalski nakładał na wiele państw, m.in. na Polskę, obowiązek obrony praw mniejszości narodowych, w znacznym stopniu ograniczających suwerenność tych krajów, tzw. mały traktat wersalski. I wojna światowa 1914-1918, pierwszy konflikt zbrojny w skali światowej, burzący układ stosunków politycznych po kongresie wiedeńskim 1815-1815. Przyczyny i okoliczności wybuchu wojny W wojnie wzięły udział 2 bloki: państwa centralne (Niemcy, Austro–Węgry, Bułgaria, Turcja) i Ententa (Francja, Rosja, Wielka Brytania). W czasie trwania wojny zmieniła się konfiguracja stron walczących - po stronie Ententy opowiedziały się: 1914 Serbia, Belgia, Japonia, 1915 Włochy, 1916 Rumunia, 1917 USA i Grecja. Szeregi państw centralnych zasiliła w 1915 Bułgaria. Pretekstem do wybuchy wojny było zabójstwo austriackiego następcy tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28 czerwca 1914, po którym Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii (28lipca). W odpowiedzi na mobilizację armii rosyjskiej Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji (1sierpnia) i jej sojuszniczej Francji (3sierpnia). Po ataku niemieckim na neutralną Belgię (4sierpnia) do wojny włączyła się Wielka Brytania. 6sierpnia Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji. Skutki I wojny W konflikcie zbrojnym udział wzięły 33 państwa, ok. 70mln żołnierzy (10mln poległo, 20mln zostało rannych). W wyniku I wojny światowej rozpadła się monarchia austro-węgierska, Niemcy i Austria stały się republikami, powstała Rosja Radziecka oraz wiele nowych państw (m.in. Polska odzyskała niepodległość) dokonano nowego podziału kolonii i wytyczono nowe granice w Azji i Afryce. Rewolucja ludowa w Rosji (1917) przewrót rewolucyjny w Rosji dokonany w dniach 8-15 III 1917, a wedle kalendarza gregoriańskiego, obowiązującego w tym państwie, od 23II do 2III 1917. Przyczyną klęski na frontach wojennych nieudolność cara Mikołaja II, głód liczne strajki. Fala rewolucyjna wzmagała się i osiągnęła swoje apogeum 3III, kiedy zastrajkowały zakłady Putiłowa w Piotrogradzie. 8III doszło do ulicznych manifestacji, dwa dni później trwało już powstanie, wobec którego policja okazała się bezsilna. Armia odmówiła strzelania do tłumu, którego liczebność szacowano na 200tys. Ludzi. 12 III zdobyto arsenał, a większość garnizonu piotrogradzkiego przeszła na stronę rewolucji i odmówiłą wykonywania rozkazów swojego dowódcy generała S. Czabałowa. Car zawiesił obrady parlamentu i usiłował wrócić do stolicy ze swej kwatery w Mohylewie. Nie dopuścili do tego kolejarze, tak jak i do pomocy wojsk wiernych carowi. Ukształtowały się dwa ośrodki władzy. Jeden to powstała 12 III w Pałacu Taurudzkim Rada Delegatów Robotniczych (RDR), a później i Żołnierskich (RDRiŻ), po dokooptowaniu żołnierzy. Przewagę w niej mieli mienszewicy mienszewicy i eserowcy. Tego samego dnia wieczorem utworzono Tymczasowy Komitet Dumy Państwowej (TKDP), złożony z przedstawicieli różnych partii, na czele którego stanął M. Rodzianko. Fakt, że w skład jego weszli też mienszewik N. Czcheidze (przewodniczący (RDRiŻ) i eserowiec A. Kiereński (zastępca), ułatwił porozumienie. W jego wyniku utworzono 14III Rząd tymczasowy, na czele którego stanął książę Gieorgij J. Lwow. 15III Car w obliczu beznadziejnej sytuacji, abdykował w imieniu swoim i 13-letniego syna na rzecz księcia Michaela. Ten nie odważył się przyjąć korony. 16III podpisał akr rezygnacji i przekazał władzę Rządowi Tymczasowemu. Rosja stała się republiką, zlikwidowano resztki samodzierżawia, m.in. policję polityczną „ochranę”, cenzurę, zwolniono więźniów politycznych. Faktycznie jednak w Rosji, aż do października 1917, funkcjonował system dwuwładzy.