Kompetencje organów Unii

Parlament Europejski
• Jest jedyną instytucją wspólnotową, która obraduje na forum publicznym. Debaty, opinie oraz
rezolucje są publikowane w "Dzienniku Urzędowym" Unii Europejskiej.
• Parlament Europejski ma 3 siedziby:
- Strasbourg – symbol pojednania niemiecko-francuskiego,
- Luksemburg – miejsce, gdzie miały swoje siedziby organa Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Euratomu, EWG,
- Bruksela – tam pracuje Komisja Europejska (czyli rząd Unii).
• Kadencja parlamentu trwa 5 lat. Przewodniczący i wiceprzewodniczący są wybierani na połowę kadencji Parlamentu, czyli na 2,5 roku.
Funkcje Parlamentu Europejskiego
-władzę wykonawczą
-ustawodawcza (legislacyjna, prawodawcza) – dzielona jest z Radą Unii.
-budżetową - nadzór nad wydatkami nieobligatoryjnymi (fundusze strukturalne, wydatki na administracje, badania), prawo odrzucenia budżetu, wnoszenia do niego poprawek, przewodniczący Parlamentu podpisuje budżet.
- przedkłada tzw. "stanowisko" wobec innych spraw
- powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich.
-Ma on prawo wnioskowania o votum nieufności i może zmusić Komisję Europ do zbiorowej rezygnacji, jeśli przegłosuje to większością 2/3 głosów.


KOMISJA EUROPEJSKA
• w skład Komisji wchodzi 20 wybieranych na 5 lat Komisarzy, których wybór musi zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski. Prowadzi on politykę wspólnotową, wykonuje budżet i zapewnia zgodność z
• Traktatami. Siedzibą jego jest Bruksela.
Kompetencje
-proponuje akty ustawodawcze
- czuwa nad przestrzeganiem prawa Unii (może wszcząć działania prawne przeciw państwom członkowskim lub firmom; nakłada grzywny na osoby prawne lub fizyczne)
- wciela w życie politykę Unii -realizuje postanowienia Rady Ministrów)
- zarządza budżetem Unii i funduszami strukturalnymi
-wykonuje postanowienia traktatowe,
- podejmuje decyzje administracyjne,
- reprezentuje Unię Europejską w sprawach zewnętrznych,
- proponuje wspólną politykę w różnych szczegółowych sprawach,
- wydaje samodzielne akty prawne (dyrektywy, decyzje),
- może wszczynać działania prawne przeciwko podmiotom Unii (państwom, firmom, osobom fizycznym),
Sposób podejmowania decyzji:
- Decyzje zapadają większością głosów, każdy członek ma jeden głos.
- Rutynowe sprawy Komisja załatwia w uproszczonej procedurze, drogą pisemną.
- Odpowiada przed Parlamentem Europejskim.


RADA UNII EUROPEJSKIEJ- Organ przedstawicielski,
-Jest to najważniejszy organ decyzyjny i prawodawczy Unii Europejskiej.
-Ma funkcje zbliżone do parlamentu.
Władza "wykonawcza" w tym zakresie przypada Komisji Europejskiej
• Rada Generalna zbiera się co miesiąc, pozostałe rady - 2-4 razy w roku.
• Spotkania odbywają się w Brukseli lub w Luksemburgu (w kwietniu, czerwcu i październiku).
• Radzie Unii Europejskiej przewodniczą kolejno wszystkie państwa członkowskie, każde przez pół roku.
• Na czele Rady UE stoi minister spraw zagranicznych kraju sprawującego przewodnictwo.
• Radę Unii Europejskiej tworzą ministrowie poszczególnych resortów każdego z państw członkowskich
• Rada UE może występować jako Rada Ogólna (ministrowie spraw zagranicznych) lub jako Rada Specjalistyczna tzw. branżowa (ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych, itp.).
• Rada Ogólna zajmuje się sprawami najistotniejszymi. Koordynuje też pracę pozostałych ministrów i przygotowuje spotkania Rady Europejskiej.
• Za głównych przedstawicieli w Radzie UE uważani są ministrowie spraw zagranicznych.

Sposób podejmowania decyzji:
-w wielu kwestiach musi to być decyzja jednogłośna.

Kompetencje Rady:
- tworzy prawodawstwo dla Unii - ustala cele polityczne
- koordynuje politykę gospodarczą państw członkowskich
- zawiera porozumienia międzynarodowe w imieniu UE
- podejmuje decyzje w kwestiach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa
- koordynacja ogólnej polityki gospodarczej państw członkowskich,
- przekazuje Komisji Europejskiej uprawnienia do realizacji przepisów, które wydaje, decyzji przez nią podjętych.

ORGANY POMOCNICZE:
Sekretariat Generalny - koordynuje prace w Radzie UE i zapewnia jej funkcjonowanie. Zatrudnia 2300 urzędników w biurze sekretarza generalnego, służbie prawnej i 10 dyrekcjach generalnych.
COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich. Składa się z ambasadorów akredytowanych w Brukseli.
Zajmuje się wypracowywaniem zgodnego stanowiska państw członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej, zanim jeszcze zostaną wpisane do porządku obrad Rady Unii.
Komitet nadzoruje i koordynuje prace 250 komitetów i grup roboczych


RADA EUROPEJSKA
• Składa się z szefów rządów (premier, kanclerz) państw Unii.
Działa w formie „spotkania na szczycie”, odbywa się 2 razy w roku.
• Jej spotkania odbywają się w państwie, które przewodniczy Radzie Ministrów.

Kompetencje Rady Europejskiej:
-wytycza główne kierunki polityki UE
-obraduje nad głównymi zagadnieniami międzynarodowymi
- ustala priorytety polityki
- rozwiązuje problemy sporne, którym nie podołała Rada Ministrów
- rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Po każdym szczycie przewodniczący Rady Europejskiej składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, a co roku przedkłada pisemny raport na temat postępów integracji.
Poza głowami państw i szefami rządów w dyskusjach uczestniczy przewodniczący Komisji Europejskiej. Radzie przewodniczy szef państwa, któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej.


TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
Jest to Sąd Najwyższy Unii i składa się z 15 sędziów, desygnowanych przez Państwa Członkowskie(po jednym z każdego kraju) na sześcioletnią kadencję.
• Sędziowie wybierają spośród siebie przewodniczącego na kadencję trzyletnią.
Wspomaga ich 9 adwokatów generalnych, których zadaniem jest przedstawianie bezstronnych i niezależnych opinii na temat spraw, które są stawiane na forum trybunału.
• Sąd Pierwszej Instancji składa się również z 15 sędziów. Nie ma w nim adwokatów generalnych.
• Jego siedzibą jest Luksemburg.
Nie należy go mylić z Międzynarodowym Trybunał Sprawiedliwości w Hadze, który jest organem Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz z Europejskim Trybunał Praw Człowieka w Strasbourgu, który działa pod egidą Rady Europy.

Zadania:
-Zapewnia zgodność z prawem w świetle interpretacji Traktatów.
- rozpatruje skargi wnoszone przez państwa członkowskie, instytucje UE, przedsiębiorstwa lub obywateli państw UE, orzekając, czy nastąpiło naruszenie unijnego prawa
- wydaje orzeczenia wstępne na wniosek sądów krajowych o interpretację lub stwierdzenie prawomocności ustawodawstwa wspólnotowego
- rozpatruje odwołania od decyzji Sądu Pierwszej Instancji
- rozstrzyga spory pomiędzy państwami Unii,
- rozstrzyga spory między Unią a państwami do niej nie należącymi,
- rozstrzyga spory między instytucjami Unii
- rozstrzyga spory między osobami prywatnymi a Unią,


TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY-Lub Rywidendów Księgowych
Naczelny organ kontrolny Unii Europejskiej, odpowiednik polskiej NIK.
• Europejski Sąd Obrachunkowy kontroluje wydatki Wspólnoty.
• Składa się z 15 członków, każdy z innego kraju
• Siedzibą jest Luksemburg.
Zadania:
- kontroluje finanse Unii
- nadzoruje wykorzystanie budżetu
- bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich dochodów i wydatków unijnych
- wspiera Parlament Europejski i Radę Unii w sprawie kontroli budżetu

EUROPEJSKI KOMITET SPOŁECZNO-EKONOMICZNY Lub EKONOMICZNY I SOCJALNY
Jest organem doradczym Unii.
• Składa się z 222 reprezentantów mianowanych przez wszystkie kraje według klucza wielkości
kraju
• Kadencja trwa 4 lata
• Spotyka się w Brukseli.
Członkowie są zebrani w 3 grupach: pracodawców, pracowników i przedstawicieli różnych środowisk, np. wolnych zawodów. Reprezentują więc interesy różnych grup obywateli Unii
Funkcje:
- konsultacje dla 3 głównych organów: Parlamentu, Rady i Komisji; część tych konsultacji jest obligatoryjna;
- wpływanie na lepsze więzi obywateli z władzami Unii i wpływ społeczeństwa na projekty europejskie
- dialog z państwami poza unijnymi

Ważnymi obszarami, które interesują Komitet, są te związane z obywatelami:
- swobodny przepływ ludzi,
- swoboda osiedlania się,
- sprawy socjalne,
- oświata,
- ochrona zdrowia,
- polityka zatrudnienia,
- ustawodawstwo społeczne
- równouprawnienie płci

KOMITET REGIONÓW-Zajmuje się rozwojem regionalnym
• składa się z 222 przedstawicieli mianowani przez Państwa Członkowskie, z regionalnych i lokalnych władz Unii.
• Kadencja trwa 4 lata
• Spotyka się w Brukseli.
Zajmuje się:
-spójnością ekonomiczną i społeczną (np. fundusz spójności przeznaczony na wyrównywanie rozwoju biedniejszych regionów Unii)
- sieciami transeuropejskimi – ( budowa autostrad, linii kolejowych, lotnisk, linii energetycznych )
- zdrowiem, edukacją, młodzieżą.

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
Jest instytucją , związaną z powstaniem unii gospodarczo-walutowej i wprowadzeniem nowej waluty.
Kieruje polityką pieniężną państw Unii-w 11, w których obowiązuje waluta Euro (Euroland). Do Eurolandu nie weszły: Wielka Brytania, Dania i Szwecja.
• z siedzibą we Frankfurcie,
• Jego Zarząd składa się z 6 członków.
• Kierownictwo składa się z 11 dyrektorów banków centralnych strefy euro oraz z członków Zarządu.
Zadania:
- zarządza rezerwami walutowymi 12 państw członkowskich
- ustala poziom stóp procentowych w strefie Euro,
- przeprowadza operacje dewizowe
- dba o sprawne działania systemów płatniczych
- decyduje o emisji banknotów Euro,
- pełni funkcje doradcze wobec organów Unii.

Europejski Bank Centralny razem z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski System Banków Centralnych. Europejskim Bankiem Centralnym rządzi rada, w skład której wchodzi prezes, 4 członków zarządu i prezesi 12 banków narodowych. Decyzje zapadają zwykłą większością głosów (każdy członek ma 1 głos). W przypadku głosowania w sprawie rezerw walutowych – liczba głosów danego prezesa banku narodowego jest związana z udziałem w kapitale założycielskim Europejskiego Banku Centralnego (który wynosi 5 miliardów Euro).