Hokej na lodzie

Jest to zespołowa gra sportowa rozgrywana na lodowisku między dwiema drużynami, polegająca na zagrywaniu krążka kijem hokejowym. Celem gry jest wstrzelenie krążka do bramki przeciwnika. O zwycięstwie decyduje większa liczba zdobytych bramek. Hokej na lodzie jest najszybszą grą zespołową i wymaga od zawodników opanowania do perfekcji jej strony technicznej (jazda na łyżwach, operowanie kijem i krążkiem) oraz doskonałego przygotowania siłowego i kondycyjnego. Ważnym, choć nie głównym jej elementem jest dozwolona gra ciałem czyli wytrącanie przeciwnika z równowagi w celu chwilowego wyłączenia go z akcji. Hokej na lodzie jest więc grą twardą, typowo męską, wymagającą od zawodników nie tylko przystosowania organizmu do interwałowych, ogromnych wysiłków, ale również zdolności szybkiego regenerowania sił. Niebagatelną również sprawą jest umiejętność psychicznego dostosowania się zawodników do nie dających się uniknąć licznych spięć jakie powstają w czasie gry.

Historia

Kolebką i ojczyzną hokeja na lodzie jest Kanada. Pojawił się on tam w początkach XIX wieku. Powstał na bazie uprawianych wcześniej gier shinny i lacrosse. Pierwszy mecz hokeja na lodzie rozegrali w 1855 r. w kanadyjscy żołnierze oddziału strzelców królewskich (Royal Canadian Rifles), którzy stacjonowali w Halifax i Kingston. W marcu 1875 r. na Victoria Skating Rink zmierzyły się dwie drużyny studenckie. Pierwsze przepisy nowej dyscypliny sportu zostały stworzone dopiero w 1879 r. przez dwóch studentów McGill University w Montrealu. Ustalono wielkość lodowiska, rozmiar bramek, zrezygnowano z piłki na rzecz drewnianego wówczas krążka, ustalono jego obwód i ciężar, czas spotkania na 2 razy po 30 min, liczbę graczy ograniczono do 9 z każdej strony (w roku 1886 liczbę zawodników zmniejszono do 7). Absolwenci uniwersytetu McGill propagowali hokej we wszystkich zakątkach Kanady, tak że w niedługim czasie stał się on niezwykle popularny. Nowa dyscyplina sportowa tak spodobała się w Kanadzie, że uprawiano ją niemal masowo. Chłopcy biegali z kijami za krążkiem na ulicach i zamarzniętych stawach. Powstały liczne drużyny i pierwsze ligi: w Montrealu, Ottawie i Kingston. Już w 1883 r. hokej miał tylu zwolenników, że włączono go do programu zimowego karnawału w Montrealu (Montreal Ice Carnival). Był to pierwszy turniej, w którym wzięło udział 6 najlepszych zespołów kraju, a główną nagrodę - 750 dolarów - zdobyli studenci McGill University. Pod koniec XIX stulecia hokej na lodzie został definitywnie sportem narodowym w Kanadzie i zepchnął zupełnie lacrosse na drugi plan.

Krystalizowanie się i unifikacja przepisów gry przebiegała powoli, podobnie jak ustalenie wymiarów lodowiska, liczby zawodników, itd. Od pionierskich czasów zmieniono praktycznie wszystkie akcesoria służące do gry w hokeja. W początkowych latach bandy miały wysokość 25 - 40 cm, tylko po to, aby przedmiot którym się grało nie gubił się ciągle w zwałach śniegu otaczających lodowisko. Bramki składały się tylko z 2 kijów wbitych w lód nie połączonych poziomą poprzeczką u góry i nie mające z tyłu siatki. Dopiero w 1899 r. pojawiły się bramki z siatkami eliminującymi wszelkie spory bramkowe. Do chwytania krążka wykorzystano... sieci rybackie o drobnych oczkach. Bramkarze nie posiadali ochraniaczy gdyż nikt nie potrafił podnieść krążka, który tylko ślizgał się po tafli. Dopiero po pewnym czasie bramkarze wyposażeni zostali w ochraniacze na nogi i klatkę piersiową, które pożyczano od krykiecistów i baseballistów. Także łyżwy znacznie odbiegały od tych do których jesteśmy przyzwyczajeni. Były to po prostu żelazne noże wpuszczone w kawałki drewna i przytwierdzone rzemieniami do butów. Dopiero w 1905 r. kanadyjska firma CCM wyprodukowała pierwsze specjalne hokejowe łyżwy przyśrubowane do butów. W roku 1880 pojawiły się w Montrealu pierwsze "prawdziwe" kije hokejowe, które były konstruowane z 1 kawałka drzewa jesionowego i trzeba było aż 60 lat doświadczeń, by - oczywiście w Kanadzie - pojawiły się kije klejone z 2 części.

Wszelkie zmiany przepisów gry, zanim przywędrowały do Europy, pojawiały się najpierw na lodowiskach północnoamerykańskiej ligi zawodowej. Liczbę 6 graczy na lodzie w jednej drużynie ustalono ostatecznie w 1911 r. Dopiero w 1918 r. lodowisko podzielono 2 niebieskimi liniami na 3 strefy (tercje): obroną, neutralną (środkową) i ataku. Metodę odkładania kary za faul w momencie gdy w posiadaniu krążka była drużyna poszkodowana wprowadzono w 1927 r. Wtedy też dozwolone zostało podawanie krążka do przodu we wszystkich 3 strefach. W 1934 r. wprowadzono w hokeju rzut karny. Środkowa linia czerwona pojawiła się w roku 1943. Była ona granicą dozwolonej gry ciałem. Poza nią strona atakująca była karana za bodiczkowanie. Trzeci sędzia pojawił się na zawodowych lodowiskach już w roku 1945. Rok później ustalono znaki kodowe dla sędziów, którzy od tej pory sygnalizowali rękami rodzaj przewinienia, miejsce wznowienia gry, itp. W roku 1949 zezwolono na zgłoszenie do gry 19 zawodników, w tym 2 bramkarzy. Przepis o natychmiastowym powrocie zawodnika z ławki kar na lód po utracie przez jego drużynę bramki wprowadzono dopiero w 1956 r.

W Europie hokej na lodzie pojawił się w pierwszych latach XX w. wypierając znaną tu wcześniej odmianę hokeja - bandy. Najwcześniej przyjął się on w Niemczech, Szwajcarii, Francji, Belgii, Anglii i Czechach. W 1908 r. w Londynie przedstawiciele Anglii, Francji, Belgii, Szwajcarii i Czech założyli LIHG (Ligue Internationale de Hockey sur Glace) czyli Międzynarodową Federację Hokeja na Lodzie, której inicjały z francuskich zmieniły się później na angielskie IIHF (International Ice Hockey Federation). W 1910 r. w Les Avants (Belgia) rozegrano pierwsze Mistrzostwa Europy, a pierwszymi mistrzami starego kontynentu zostali Anglicy. Pierwszą międzynarodową imprezę z udziałem hokeistów zza oceanu kibice zobaczyli w 1920 r. przy okazji... letniej olimpiady w Antwerpii. Triumfowała w niej oczywiście Kanada wyprzedzając USA i Czechosłowację. Pierwsze "oficjalne" Mistrzostwa Świata odbyły się w 1924 r. podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix i potwierdziły ogromną przewagę Kanady. Jej drużyna wygrała wówczas ze Szwecją 22:0 i z Czechosłowacją 30:0, a ze Szwajcarią 33:0! Kanadyjczycy wygrywali jak chcieli. Pierwsze europejskie potknięcie przyszło w roku 1936 podczas Zimowej Olimpiady w Garmisch-Partenkirchen. Kanada nieoczekiwanie uległa Anglii 1:2. Zwycięzcy mieli wprawdzie brytyjskie paszporty ale prawie wszyscy urodzili się i nauczyli grać w hokeja w Kanadzie... Kanadyjczycy przez wiele lat występowali w roli profesorów i dominowali w mistrzowskich imprezach. Tylko sporadycznie tytuły Mistrzów Świata udawało się zdobyć drużynom USA (1933), Anglii (1936), Czechosłowacji (1949) i Szwecji (1953). Jedna z największych niespodzianek zdarzyła się w 1954 r. podczas Mistrzostw Świata w Sztokholmie. W finałowym meczu Kanadyjczycy ulegli zespołowi ZSRR 2:7. Sensacyjne było to, że drużyna ZSRR debiutowała w mistrzowskiej imprezie (radziecki hokej powstał dopiero w 1946 r.) i od razu zagarnęła najcenniejsze trofeum. Drużyna Związku Radzieckiego triumfowała również 2 lata później (w 1956 r.) na olimpiadzie w Cortina d?Ampezzo. Od 1959 r. istnieje w hokeju na lodzie podział na grupy A, B i C. Zespoły z grupy A walczą co roku o tytuł mistrzów świata, a pomiędzy grupami istnieje system spadku i awansu. W latach olimpijskich - z wyjątkiem 1972 i 76 r. - tytuły mistrzów świata przyznawane były za osiągnięcia w turnieju olimpijskim. W 1961 r. w Szwajcarii po raz ostatni przeprowadzono mistrzostwa na otwartym lodowisku. Już podczas wcześniejszych imprez padający gęsty śnieg powodował, że gracze chwilami nie widzieli krążka, a spotkania często przerywano w celu oczyszczenia tafli.

W latach 60-tych układ sił w światowym hokeju uległ wyraźnej zmianie. Hegemonię po Kanadyjczykach przejęli zawodnicy ZSRR, którzy w okresie 1963-71 co roku sięgali po mistrzowski tytuł. Mistrzostwa Świata i turnieje olimpijskie stały się mało ciekawe, zupełnie pozbawione emocji, bo przewaga radzieckiego zespołu była tak duża, że nikt nie potrafił mu poważniej zagrozić. Zaczęto się zastanawiać jak wyglądałoby porównanie sił hokeistów ZSRR z profesjonałami z NHL, ale próby doprowadzenia do takiej konfrontacji napotykały trudności nie do pokonania. Szansa oddaliła się jeszcze bardziej gdy kanadyjska federacja hokeja amatorskiego (CAHA) popadła w konflikt ze światową (IIHF). Chodziło o zawodowców, których udziału w mistrzowskich turniejach domagali się działacze z Kanady, nie widząc innej możliwości nawiązania walki z Europą. Obie strony sporu nie doszły jednak do porozumienia i to doprowadziło do rozłamu w światowym hokeju. Kanadyjczycy w 1969 r. wycofali się z udziału w mistrzostwach świata i nie uczestniczyli w nich aż do roku 1976, to jest do czasu kiedy IIHF wydała korzystną dla nich decyzję. Udział zawodowców zza oceanu nie zmienił jednak znacząco układu sił w mistrzowskiej imprezie dlatego, że w okresie rozgrywania turnieju o mistrzostwo świata (przełom kwiecień/maj) za oceanem w decydującą fazę wchodzą rozgrywki playoff o Puchar Stanleya czyli o prymat w NHL. Na mistrzostwa świata przyjeżdżali i przyjeżdżają zawodnicy z najsłabszych drużyn NHL, które nie zakwalifikowały się do rundy playoff.

W 1972 r. w hokejowym świecie doszło do historycznego wydarzenia. Po raz pierwszy w historii doszło do bezpośredniej konfrontacji najlepszych graczy NHL z zawodnikami Związku Radzieckiego. "Seria Stulecia" miała składać się z 8 meczów, z których pierwsze 4 odbyły się w Kanadzie, a rewanże w stolicy ZSRR - Moskwie. 1 września 1972 r. na słynnym lodowisku Montreal Forum doszło pierwszego "skrzyżowania kijów" pomiędzy "prawdziwą" reprezentacją Kanady a zespołem narodowym ZSRR. Drużynę radziecką reprezentowały takie sławy jak: Tretjak, Jakuszew, Malcew, Wasiljew, Michajłow, Pietrow i Charłamow. Porażka Kanadyjczyków w pierwszym meczu 3:7 była szokiem. Drugie spotkanie odbyło się w Toronto i zakończyło oczekiwanym zwycięstwem gospodarzy 4:1. Trzeci pojedynek, rozegrany w Winnipeg, przyniósł remis 4:4. W Vancouver w 4 meczu znów zwyciężyli Rosjanie, tym razem 5:3. W drugiej części serii, w Moskwie, górą byli hokeiści Kanady przegrywając tylko pierwszy mecz 4:5, wygrywając zaś pozostałe trzy 3:2, 4:3 i 6:5. Tak więc całą "Superserię" 8 meczów pomiędzy Kanadą a ZSRR wygrali hokeiści Kanady 4:3 (jeden mecz zakończył się remisem). W czasie pobytu w Europie drużyna Klonowego Liścia pokonała jeszcze dwukrotnie Szwecję (4:1 i 4:1) oraz zremisowała w Pradze z Czechosłowacją 3:3.

Wkrótce po wspomnianej "Serii Stulecia" - w 1976 r. a więc tuż przed ponownym pojawieniem się Kanadyjczyków w mistrzostwach świata - w kalendarzu międzynarodowych imprez hokejowych pojawił się nowy turniej - Puchar Kanady (Canada Cup), którego nazwa zmieniła się w 1996 r. na Puchar Świata (World Cup of Hockey). W ten sposób działaczom IIHF przybył kolejny, poważny kłopot. Pod każdym bowiem względem, zwłaszcza prestiżu i poziomu zawody te przewyższają wszystkie inne, z mistrzostwami świata i turniejem olimpijskim na czele. Nic dziwnego - w Pucharze Świata uczestniczą "prawdziwe" krajowe reprezentacje ze wszystkimi najlepszymi hokeistami grającymi w NHL. Puchar Świata rozgrywany jest na lodowiskach Kanady i USA w nieregularnych odstępach 3 - 5 lat, zawsze na początku września, przed rozpoczęciem rozgrywek NHL. Do 2000 r. rozegrano 6 pucharowych turniejów (ostatni w 1996 r.) w których czterokrotnie triumfowała Kanada (1976, 84,87, 91), jeden raz hokeiści ZSRR (1981) i raz reprezentacja USA (1996).
Na początku 1998 r. w hokejowym świecie doszło do bezprecedensowego wydarzenia. Dzięki porozumieniu działaczy IIHF z komisarzami NHL w połowie stycznia nastąpiła dwutygodniowa przerwa w rozgrywkach NHL tak aby w odbywającej się w tym czasie Zimowej Olimpiadzie w japońskim Nagano mogli wziąć udział wszyscy najlepsi hokeiści. Wydawało się, że kwestia złotego medalu będzie wewnętrzną sprawą zespołów północnoamerykańskich: Kanady i USA. Tymczasem ogromną niespodziankę sprawili hokeiści Czech, którzy nieoczekiwanie zdobyli złoty medal. W drodze do mistrzostwa olimpijskiego pokonali w ćwierćfinale USA 4:1, w dramatycznym półfinale zwyciężyli po dogrywce i rzutach karnych Kanadę 2:1, a w meczu o olimpijskie złoto pokonali 1:0 Rosję.

Zasady i przepisy

Drużyna składa się z 6 zawodników (bramkarz, 2 obrońców, 3 napastników), poruszających się na łyżwach hokejowych. Zawodnicy zabezpieczeni są sprzętem ochronnym. Do meczu można zgłosić maksimum 22 zawodników (2 bramkarzy, 4 pary obrońców i 4 trójki napastników), a ich zmian dokonywać dowolną ilość razy. W żadnym okresie gry drużyna nie może mieć na lodzie więcej niż 6 i mniej niż 4 graczy. Czas efektywnej gry wynosi 60 min. - 3 tercje po 20 min; między tercjami dwie 15 min. przerwy. Drużyny zmieniają pola gry po pierwszej i drugiej tercji. Czas dogrywki (jeżeli nie jest to mecz playoff) wynosi 10 min efektywnej gry (w NHL 5 min.). Bramka strzelona w dogrywce kończy mecz. W czasie meczu, każdej z drużyn przysługuje jedna, 30 sek. przerwa. Grę rozpoczyna (również po zdobyciu bramki) na środku lodowiska sędzia główny, rzucając na lód krążek pomiędzy kije dwóch ustawionych twarzą do siebie graczy przeciwnych drużyn.

Przerwy w grze następują:
- po zdobyciu bramki,
- po przytrzymaniu krążka przez bramkarza (lub zawodnika przy bandzie) przez ponad 3 sek.,
- po niedozwolonym przewinieniu - w celu ukarania zawodnika,
- po wyjściu krążka poza lodowisko,
- w wyniku spalonego,
- w wyniku zabronionego uwolnienia.

Grę wznawia się, w zależności od zaistniałego zdarzenia, na jednym z 9 punktów wznowień ("bulików") lub miejsca podania krążka do gracza znajdującego się na pozycji spalonej.

Spalony na linii niebieskiej jest wówczas gdy którykolwiek z graczy drużyny atakującej wjedzie do strefy obronnej przeciwnika (przekroczy obiema łyżwami niebieską linię) wcześniej niż znajdzie się w niej krążek (który również musi całym swoim obwodem przekroczyć niebieską linię). Interpretacja spalonego należy do sędziego, sygnalizującego tę pozycję uniesioną w górę ręką. Może on automatycznie przerwać grę i wycofać jej wznowienie do strefy neutralnej (środkowej) lub do strefy obronnej drużyny atakującej (jeśli uzna iż był to spalony rozmyślny). Może jednak odłożyć i anulować spalonego jeżeli będący na pozycji spalonej zawodnik oraz inni gracze drużyny atakującej opuszczą strefę obronną przeciwnika bez dotykania w niej krążka. Do niedawna istniał jeszcze spalony na linii czerwonej, środkowej (tzw. podanie przez dwie linie) czyli zabronione podanie z własnej strefy obronnej do partnera znajdującego się za linią środkową. Likwidacja tego przepisu była bardzo trafnym posunięciem i przyczyniła się do wzrostu atrakcyjności hokejowego widowiska. Przez to, że nie ma tylu przerw, gra stała się bardziej płynna i jeszcze szybsza.

Z zabronionym uwolnieniem mamy do czynienia wówczas gdy krążek wystrzelony przez gracza drużyny atakującej z własnej połowy lodowiska przekroczy końcową linię bramkową strefy obronnej przeciwnika nie dotknięty po drodze przez żadnego zawodnika obydwu drużyn. Gra automatycznie zostaje przerwana, a jej wznowienie wycofane do strefy obronnej drużyny, która wystrzeliła krążek na uwolnienie. Oczywiście przepis ten nie ma zastosowania w sytuacji gdy drużyna, która wystrzeliła krążek gra w osłabieniu.

Kary na zawodników nakłada sędzia główny zawodów, anonsując rodzaj przewinienia wg ustalonego w hokeju na lodzie systemu sygnalizacji. Kara, podobnie jak spalony, może być odłożona, a nawet anulowana. Sędzia sygnalizuje karę uniesioną w górę ręką ale dopóki drużyna poszkodowana utrzymuje się przy krążku nie przerywa on gry. Poszkodowany zespół może w tym czasie wycofać z lodu swojego bramkarza i wprowadzić w jego miejsce dodatkowego zawodnika bez obawy o utratę gola. Gra zostaje przerwana dopiero wówczas gdy którykolwiek z graczy drużyny która popełniła przewinienie wejdzie w posiadanie krążka lub gdy poszkodowany zespół zdobędzie bramkę (wtedy kara zostanie anulowana). Za faule określone szczegółowo w przepisach, stosuje się wykluczenie zawodnika z gry na 2 min (kara mniejsza), 5 min (kara większa) i 10 min, a także wykluczenie do końca meczu (kara meczu). Wskazany przez sędziego faulujący zawodnik wędruje na ławkę kar znajdującą się po drugiej stronie lodowiska naprzeciwko ławek dla graczy obydwu drużyn. W zamian za bramkarza karę odbywa jeden z zawodników grających w polu, który momencie popełnienia faulu aktualnie przebywał na lodzie. Karę 2 min. anuluje się przed czasem jeżeli drużyna grająca w osłabieniu utraci w tym czasie bramkę. Jeżeli drużyna, która straciła bramkę grała w osłabieniu dwóch zawodników, na lód może powrócić ten z graczy, który wcześniej rozpoczął odbywanie kary. Zawodnik otrzymujący drugą karę większą w meczu zostaje usunięty do końca spotkania. Kara meczu powoduje natychmiastowe wykluczenie zawodnika do końca spotkania, a jego zastępca może wejść na lodowisko dopiero po 5 min. Karę meczu hokeiści otrzymują najczęściej po bardzo brutalnym faulu na przeciwniku lub za traktowanie lodowiska jak pola bitwy. Otrzymanie przez gracza kary meczu powoduje również jego wykluczenie z kolejnego spotkania. Jeżeli nałożonych kar jest więcej niż dwie, początek odbywania trzeciej następuje bezpośrednio po zakończeniu pierwszej kary.

Najczęstsze grzechy hokejowe podlegające karom mniejszym lub większym to:
- zahaczanie (hooking),
- spowodowanie upadku przeciwnika (tripping),
- atak kijem trzymanym oburącz (cross-checking),
- niedozwolony udział w grze (interference),
- trzymanie przeciwnika (holding),
- trzymanie kija przeciwnika (holding the stick),
- niebezpieczna gra wysoko uniesionym kijem (high-sticking),
- nadmierna ostrość w grze (roughing),
- udział w grze większej liczby zawodników niż dozwolona w danym momencie (too many players on the ice),
- niesportowe zachowanie (unsportsmanlike conduct),
- uderzanie kijem (slashing),
- kłucie kijem (spearing),
- atak łokciem (elbowing),
- atak kolanem (kneeing),
- atak z tyłu (checking from behind),
- podcinanie (clipping),
- wrzucenie na bandę (boarding),
- opóźnianie gry (delaying the game),
- celowe poruszenie bramki (displacing the goal),
- celowe wybicie krążka za bandę,
- celowe rzucenie kija w stronę krążka,
- gra złamanym kijem,
- używanie nieprzepisowego sprzętu i wyposażenia.

W hokeju istnieje również metoda stosowana w innych grach zespołowych - rzut karny, który może być podyktowany za: umyślne poruszenie bramki, zahaczanie od tyłu i spowodowanie upadku zawodnika wychodzącego na czystą pozycję strzelecką (tzw. "sam na sam" z bramkarzem), zagranie ręką w polu bramkowym krążka leżącego na lodzie (dot. zawodników z pola). Wyznaczony przez kapitana poszkodowanego zespołu zawodnik rozpoczyna rzut karny ze środka lodowiska najazdem na bramkarza drużyny przeciwnej. W tym czasie pozostali zawodnicy obydwu drużyn muszą zjechać z lodu. Rzut karny kończy się w momencie oddania strzału - strzałów niecelnych (odbitych od bramkarza, bandy, słupka lub poprzeczki) nie można dobijać. Drużyna poszkodowana może zamienić prawo do wykonywania rzutu karnego na możliwość 2-minutowej gry z przewagą jednego zawodnika, jeśli tylko przewinienie podlegało karze mniejszej.

Hokeiści w czasie gry posługują się kijami lecz wolno im także zatrzymywać krążek w powietrzu otwartą rękawicą. Mogą również kopać krążek łyżwą, ale bramka zdobyta w ten sposób nie zostanie uznana. Również nie będzie uznana bramka jeśli w momencie jej strzelenia w polu bramkowym znajdował się zawodnik drużyny, która zdobyła gola.

Bramka może zostać uznana tylko wtedy gdy:
- krążek uderzony kijem przez gracza drużyny atakującej przekroczy całym swoim obwodem linię bramkową pomiędzy słupkami bramki i poniżej poprzeczki,
- krążek zostanie skierowany do bramki w dowolny sposób przez gracza drużyny broniącej się,
- krążek wpadnie do bramki po przypadkowym odbiciu od gracza drużyny atakującej, w tym również od jego łyżwy

Bramka nie zostanie uznana jeżeli:
- gracz drużyny atakującej celowo kopnął krążek łyżwą bądź wrzucił go ręką do bramki przeciwnika,
- gracz drużyny atakującej uderzył krążek kijem uniesionym powyżej poprzeczki,
- gracz drużyny atakującej stoi bądź trzyma kij w polu bramkowym w momencie gdy krążek wpada do bramki,
- zostanie poruszona i przesunięta bramka.
- krążek wpadnie do bramki bezpośrednio po odbiciu się od sędziego.

W każdej chwili drużyna może wycofać z lodu swojego bramkarza i wprowadzić w jego miejsce dodatkowego zawodnika z pola. Sytuacje takie nie są rzadkością, a dochodzi do nich pod koniec meczu - w ostatnich minutach 3 tercji, przy jednobramkowej przewadze którejś z drużyn. Bramkarzowi wolno przetrzymywać krążek tylko w obszarze znajdującym się we własnej tercji obronnej pomiędzy linią bramkową a linią wyznaczoną przez połączenie 2 "bulików". Nie wolno mu przetrzymywać krążka za bramką w polu pomiędzy liną bramkową a bandą, przekraczać w czasie gry czerwonej linii środkowej oraz zjeżdżać do boksu w czasie przerwy w grze innej niż time-out, zmiana bramkarzy lub wprowadzenie na lód (zamiast bramkarza) dodatkowego zawodnika. Choć w hokeju zdarzają się bramki samobójcze, ich autorstwo przypisuje się temu zawodnikowi drużyny atakującej, który jako ostatni dotknął krążka.

Wszyscy trzej sędziowie, obowiązkowo wyposażeni w kaski ochronne, ubrani w bluzy w biało-czarne pionowe pasy (sędzia główny z czerwonymi opaskami na ramionach) obserwują grę jeżdżąc na łyżwach. Dwaj sędziowie liniowi sygnalizują spalone, uwolnienia oraz wznawiają grę po jej zatrzymaniu. Poza bandami znajdują się dwaj sędziowie bramkowi zapalający czerwone światło nad bramką jeżeli krążek przekroczy całym swoim obwodem linię bramkową (decyzja o uznaniu bramki należy jednak do sędziego głównego), sędzia mierzący czas gry i czasy minut karnych, sędzia prowadzący protokół statystyczny z meczu oraz dwaj sędziowie nadzorujący przebywanie zawodników na ławce kar.

Urządzenia i sprzęt

Lodowisko o wymiarach: 61 m długości i 30 metrów szerokości (w NHL 26 m szer.) otoczone jest drewnianą lub plastikową, pomalowaną na biało bandą o wysokości 1,2 m, na którym po obu stronach ustawione są metalowe, pomalowane na czerwono bramki o wymiarach: 1,83 m szerokości i 1,22 m wysokości. Dla bezpieczeństwa zawodników bramki muszą dać się łatwo przesuwać. Narożniki lodowiska są zaokrąglone, promień łuku wynosi 7 - 8,5 m.

Sztuczne lodowisko "działa" na zasadzie podobnej do działania domowej lodówki. Pod lodową taflą znajduje się betonowa posadzka poniżej której, wzdłuż lodowiska, przebiegają równolegle ułożone rury. Tłoczone jest nimi chłodziwo w postaci ciekłego amoniaku, którego temperatura musi się utrzymywać poniżej minus 33 C. Przygotowanie lodowiska przed sezonem zajmuje kilka dni. Najpierw mrozi się betonową płytę do momentu pojawienia się na niej szronu, a następnie ręcznie za pomocą węża zakończonego specjalną nasadką rozpyla się pod ciśnieniem mgiełkę z mikroskopijnych kropelek wody, która równomiernie osiadając na zamarzniętym podłożu zamienia się w lód. Grubość tafli lodowej nie może być zbyt duża (kilka cm), gdyż im większa jest jej grubość tym trudniej jest ją całą "przemrozić"; górna warstwa lodu staje się wtedy miękka i wodnista co zdecydowanie utrudnia grę.

Do konserwacji lodowej tafli służy rolba. Jest to specjalny samochód, który zdziera zniszczoną warstwę lodu, czyści taflę zbierając zgromadzony na niej śnieg oraz wygładza ją, zalewając wszelkie rysy i nierówności gorącą wodą. Czyszczenie i wygładzanie lodu odbywa się przed każdą tercją meczu.

Banda w swej dolnej, stykającej się z lodem, części winna być wzmocniona dodatkową, wysoką na 15 - 25 cm pomalowaną na żółto płytą. Wokół lodowiska, dla bezpieczeństwa widzów, do band powinny być zamontowane przeźroczyste szyby pleksiglasowe, o wys. 1,6 - 2 m (za bramkami) i 0,8 - 1,2 m (wzdłuż dłuższych boków lodowiska).

Po jednej stronie lodowiska znajdują się ławki dla zawodników obydwu drużyn, których max. długość nie może przekraczać 12 m. Powinny one być oddalone od siebie o co najmniej 4 m (od linii środkowej o co najmniej 2 m) i posiadać dwoje drzwi (w tym jedne w strefie neutralnej). Po przeciwnej stronie lodowiska (w granicach strefy neutralnej) znajdują się ławki kar (oddzielone od siebie ławką sędziowską) z których każda musi pomieścić 5 zawodników.

Lodowisko jest oznakowane liniami czerwonymi i niebieskimi. Wszystkie linie posiadają szerokość 5 cm, wyjątek stanowią szer. na 30 cm czerwona linia środkowa oraz 2 linie niebieskie.

Linie czerwone to:
- linia środkowa,
- linie bramkowe i pola bramkowego,
- 4 koła wznowień o średnicy 9 m każdy znajdujące się na końcach lodowiska (po dwa w strefie ataku i w strefie obrony) wraz z punktami wznowienia gry (koła o średnicy 60 cm),
- 4 "buliki" w strefie neutralnej (oddalonych o 1,5 m od linii niebieskiej), do wznawiania gry po spalonych.

Granicę pola bramkowego (pomalowanego na błękitno) wyznacza półkole o promieniu 180 cm, którego środek znajduje się na linii bramkowej, w połowie pomiędzy słupkami bramki.

Dwie linie niebieskie dzielą część lodowiska zawartą między liniami bramkowymi (oddalonymi o 4 m od końców lodowiska) na 3 równe strefy (tercje): obrony, neutralną i ataku (po 17,67 m dług. każda). Oprócz tego w kolorze niebieskim jest okręg na środku lodowiska (o promieniu 4,5 m) wraz z miejscem rozpoczynania meczu, tercji i wznawiania gry po strzeleniu bramki.

Zawodnicy poruszają się na łyżwach hokejowych składających się z płozy wykonanej ze znakomitej, twardej stali, 2 lub 3 "kominków" łączących płozę z butem wykonanych z lekkiego i twardego tworzywa sztucznego oraz wygodnego, skórzanego, sznurowanego, usztywnionego buta posiadającego specjalne zabezpieczenia na kostki i ścięgno Achillesa.

Kije hokejowe są wykonane z drewna i mogą być długie na maks. 163 cm (mierząc od piętki łopatki do końca rękojeści). Szerokość rękojeści nie może przekraczać 3 cm, a jej grubość 2,5 cm. Sama łopatka nie może być dłuższa niż 32 cm (od piętki do końca łopatki), jej szerokość może się wahać od 5 do 7,5 cm, a jej wygięcie nie może być większe niż 1,5 cm mierząc prostopadle od najkrótszej linii łączącej piętkę łopatki i jej koniec do punktu łopatki o jej największym wygięciu. W zależności od kierunku wygięcia łopatki wyróżnia się kije "lewe" (gdzie prawa ręka znajduje się wyżej i trzyma kij za jego koniec, a lewa jest niżej, bliżej łopatki) i "prawe". Zawodnicy dodatkowo owijają łopatkę kija taśmą, w celu lepszej kontroli nad krążkiem.

Krążek jest wykonany z twardej, wulkanizowanej, czarnej gumy (śred. 7,62 cm, wys. 2,54 cm, waga 156 - 170 g). Krążek (krążki) używany w trakcie gry, przed meczem powinien być zamrożony. Ujemna temperatura znacznie zwiększa twardość krążka i obniża jego siłę tarcia o lód przez co ślizga się on po tafli o wiele szybciej.

Dla zabezpieczenia ciała przed urazami zawodnicy stosują sprzęt ochronny. Wszystkich graczy obowiązują kaski ochronne, juniorów ponadto metalowe kratownice bądź pleksiglasowe szybki mające chronić twarz, a przede wszystkim oczy. Barki, ramiona, łokcie i klatkę piersiową chronią przed uderzeniami tzw. bodiczki, nogi i kolana ochraniają natomiast nagolenniki. Wszystko to wykonane jest z twardego, lekkiego tworzywa sztucznego. Grube spodnie wyłożone wewnątrz specjalną pianką oraz twardymi wkładkami z tworzywa również mają za zadanie tłumić siłę spadających kijów i krążków. Podobnie jak rękawice, pokryte od zewnątrz specjalną grubą i twardą gąbką, mają za zadanie chronić palce i nadgarstki przed przypadkowymi uderzeniami kija przeciwnika.

Sprzęt bramkarza jest nieco inny niż hokeisty z pola. Na nogi zakłada on tzw. parkany, wypełnione gąbką i specjalną pianką, obciągnięte skórą, których szerokość nie może przekroczyć 30 cm. Jego łyżwy, pokryte jeszcze grubszym materiałem ochronnym, posiadają niższe "kominki" dzięki czemu obniżony środek ciężkości zapewnia mu większą stabilność i umożliwia lepszą manewrowość między słupkami bramki. Mniejszy prześwit pomiędzy płozą łyżwy a podeszwą buta nie pozwala również na przypadkowe prześlizgnięcie się krążka.

Kij bramkarski jest generalnie szerszy od kija zawodnika z pola. Nieco szersza (9 cm) i dłuższa (39 cm) jest jego łopatka (która również może być wygięta do max. 1,5 cm), rękojeść natomiast rozszerza się w swojej dolnej części do 9 cm na długości 71 cm (mierząc od piętki "w górę" kija).

Rękawice bramkarskie różnią się od siebie. Ręka władająca kijem (najczęściej prawa) wyposażona jest w odbijaczkę. Na zewnątrz ma ona kształt prostokąta o wymiarach 42 na 21 cm i wypełniona jest plastikową wkładką oraz grubą warstwą pianki. Druga ręka bramkarza schowana jest w łapaczce, czyli skórzanej, obszernej rękawicy ze specjalnym koszykiem do łapania krążka. Jej najdłuższy wymiar również nie może przekroczyć 42 cm.

Wszyscy bramkarze zobowiązani są do noszenia kasków z kratownicą chroniącą twarz. "Oczka" kratownicy muszą być zdecydowanie mniejsze od średnicy krążka i szerokości łopatki kija. Niektórzy używają również specjalnego ochraniacza na krtań i szyję, w postaci mocowanej pod brodą do kratownicy, prostokątnej tabliczki z twardego tworzywa.

Najlepszy sprzęt hokejowy, począwszy od kijów, poprzez kaski, rękawice, spodnie, łyżwy, na wyposażeniu bramkarskim kończąc produkują korporacje kanadyjsko-amerykańskie (Bauer, CCM, Louisville, Easton) oraz skandynawskie (Koho, Jofa).

Hokej w Polsce

Podobnie jak w innych krajach, również w Polsce rozwój hokeja był związany z łyżwiarstwem. W Polsce hokej na lodzie zaczęto uprawiać w latach dwudziestych - po odzyskaniu niepodległości. Pierwsze grupy młodzieży tworzące hokejowe drużyny pojawiły się w Warszawie, Łodzi i we Lwowie. W 1922 r. w Warszawie, Polonia i AZS utworzyły pierwsze klubowe sekcje hokeja na lodzie. Jako datę narodzin polskiego hokeja przyjmuje się rok 1925, w którym 4 warszawskie kluby: Polonia, AZS, Warszawianka i Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie założyły w stolicy Polski Związek Hokeja na Lodzie (PZHL). Choć PZHL powołały do życia zespoły warszawskie, hokej uprawiano już praktycznie w całej Polsce. Powstawały kolejno hokejowe drużyny przy klubach we Lwowie (Pogoń, Czarni, Lechia), Krakowie (Cracovia, Wisła, Sokół), Wilnie (AZS), Krynicy (KTH), Katowicach (Dąb), Łodzi (ŁKS), Toruniu i Poznaniu.

W 1926 r. PZHL został przyjęty w poczet członków Międzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie (LIHG, później IIHF). W tym samym roku reprezentacja Polski wystąpiła w Mistrzostwach Europy w Davos (Szwajcaria) w których zajęła 6 miejsce. W przeddzień otwarcia turnieju (11.01.1926) Polacy rozegrali towarzyski mecz z Austrią ulegając wysoko 1:13. Był to pierwszy oficjalny hokejowy mecz międzypaństwowy polskiej reprezentacji. Rok później we Wiedniu Polska była już 4, a w roku 1929 w Budapeszcie zdobyliśmy srebrny medal i tytuł wicemistrzów Europy, ulegając tylko Czechosłowacji. Na I Mistrzostwach Świata w hokeju na lodzie rozgrywanych w 1930 r. Chamonix i Davos Polska zajęła 5 miejsce.

Pierwsze Mistrzostwa Polski zorganizowano w 1927 r. Runda finałowa odbyła się w dniach 21 i 22 lutego 1927 r. w Zakopanem. W wyniku wcześniejszych eliminacji do finałów awansowały 3 zespoły: AZS Warszawa, Pogoń Lwów i Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie. Pierwszym Mistrzem Polski została drużyna AZS Warszawa. Taki system rozgrywek o Mistrzostwo Polski - drogą eliminacji okręgowych lub grupowych, a następnie rozgrywania turnieju finałowego - trwał aż do roku 1955. Dopiero w sezonie 1955-56 utworzono 8-drużynową I i II ligę, a mecze rozgrywano systemem każdy z każdym, mecz i rewanż.
W grudniu 1930 r. w Katowicach otwarto pierwsze w Polsce (a 12 w Europie) sztuczne lodowisko - Torkat. Wbudowanie Torkatu było warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Świata 1931 r. w Krynicy jako zabezpieczenie gdyby warunki pogodowe nie pozwoliły rozegrać turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy. Na turniej do Krynicy, rozgrywany w dniach 1 - 8 lutego 1931 r., oprócz gospodarzy, przyjechało 10 narodowych reprezentacji: Kanada, USA, Anglia, Austria, Czechosłowacja, Szwecja, Francja, Włochy, Węgry oraz Rumunia. Niestety, zabrakło mistrzów Europy - Niemców oraz wicemistrza - Szwajcarii. r. Polscy hokeiści w krynickiej imprezie wypadli znakomicie. Zdobyli tytuł wicemistrzów Europy, a w Mistrzostwach Świata zajęli 4 miejsce. Od naszych reprezentantów lepsze były tylko zespoły Kanady, USA i Austrii. W roku 1932 reprezentacja Polski po raz pierwszy wystąpiła na zimowych igrzyskach olimpijskich. Niestety, w Lake Placid (USA) - gdzie odbywał się olimpijski turniej - Polacy zajęli ostatnie miejsce, przegrywając wszystkie mecze.

W pierwszym powojennym sezonie 1945-46 w Polsce wznowiło działalność 16 klubów skupionych w 4 okręgach hokejowych: krakowskim (Cracovia, Wisła, Podhale Nowy Targ, KTH Krynica, Legia Warszawa), katowickim (Siła Giszowiec, HKS Szopienice, Orzeł Wełnowiec, Siemianowiczanka, Piast Cieszyn, Częstochowski KS), poznańskim (Warta, Lechia, Stella Gniezno) oraz łódzkim (ŁKS, HKS Zgierz). Polska utraciła ośrodki lwowski i wileński, nie było również widać najsilniejszego w okresie międzywojennym ośrodka warszawskiego. W 1946 r. pierwszym powojennym mistrzem Polski została Cracovia Kraków. W pierwszych powojennych Mistrzostwach Świata rozegranych w 1947 r. w Pradze triumfowali gospodarze, a drużyna Polski zajęła 6 miejsce wyprzedzając tylko Rumunię i Belgię. Rok później, na olimpiadzie w St. Moritz (Szwajcaria) polscy hokeiści uplasowali się na 7 miejscu, przed Austrią i Włochami. W latach 1951-57 w mistrzostwach Polski nieprzerwanie triumfowali hokeiści Legii Warszawa.

W sezonie 1955-56 po raz pierwszy hokejowe rozgrywki ligowe w Polsce rozegrano wg nowych zasad. Po 8 zespołów w I i II lidze walczyło ze sobą systemem każdy z każdym, mecz - rewanż. Mistrzem Polski została warszawska Legia, wyprzedzając dwie drużyny katowickie: Górnika i Start. Do drugiej ligi spadła Gwardia Katowice, natomiast awans do ekstraklasy wywalczyli hokeiści KTH Krynica. Od 1958 do 1970 r. tytuły Mistrzów Polski praktycznie na przemian zdobywali zawodnicy dwóch klubów: Górnika Katowice (później GKS) i Legii Warszawa. W latach 1965-71 w pierwszej lidze występowały aż 4 kluby z Katowic: GKS Katowice, Baildon Katowice, Naprzód Janów i Górnik Murcki. W sezonie 1965-66 pierwszą ligę powiększono do 10 zespołów. W latach 70-tych polski hokej zdecydowanie zdominowała drużyna Podhala Nowy Targ, która zdobyła 9 mistrzowskich tytułów z rzędu (1971-79). Za plecami Podhala walkę o srebrne medale MP toczyły między sobą drużyny katowickie: Baildon Katowice i Naprzód Janów.

W 1976 r. Polska po raz drugi została gospodarzem Mistrzostw Świata grupy A w Hokeju na Lodzie. Tym razem areną zmagań 8 najlepszych zespołów był katowicki Spodek. Do Katowic przyjechały drużyny ZSRR, Czechosłowacji, Szwecji, USA, Finlandii, RFN i NRD. Niestety, z powodu trwającego od 1969 r. konfliktu na linii CAHA - IIHF o prawo startów w Mistrzostwach Świata zawodowców z NHL, zabrakło w Katowicach reprezentacji Kanady (Kanada powróciła na międzynarodowe areny w roku 1977). Turniej rozpoczął się od ogromnej sensacji, a dzień 8 kwietnia 1976 r. przejdzie na zawsze do historii polskiego hokeja. W meczu inaugurującym katowicką imprezę Polska pokonała ZSRR 6:4 !!!, a 3 bramki dla naszego zespołu zdobył Wiesław Jobczyk. Naszpikowana gwiazdami drużyna ZSRR, ówczesny 14-krotny Mistrz Świata i 5-krotny Mistrz Olimpijski była zdecydowanym faworytem całego turnieju. Nigdy przedtem ani nigdy później polskim hokeistom nie udało się pokonać Rosjan. Warto więc przypomnieć sobie uczestników tego legendarnego pojedynku. Polskę reprezentowali wówczas: Walenty Ziętara, Mieczysław Jaskierski, Stefan Chowaniec (wszyscy Podhale Nowy Targ), Robert Góralczyk, Karol Żurek, Wiesław Jobczyk, Andrzej Zabawa (wszyscy Baildon Katowice), Andrzej Tkacz, Henryk Gruth, Kordian Jajszczok, Andrzej Szczepaniec, Marek Marcińczak (wszyscy GKS Katowice), Jerzy Potz, Józef Stefaniak, Ryszard Nowiński, Zdzisław Włodarczyk, Stanisław Szewczyk (wszyscy ŁKS Łódź), Leszek Kokoszka (Legia Warszawa), Henryk Pytel (Zagłębie Sosnowiec), Henryk Wojtynek (Naprzód Janów). Trenerami polskiej reprezentacji byli Józef Kurek i Emil Nikodemowicz. Niestety, pomimo zwycięstwa nad ZSRR, dwukrotnego pokonania NRD (6:4 i 5:4) i dwóch remisów z Finlandią (3:3 i 5:5), bramka stracona w ostatniej minucie ostatniego w turnieju meczu z RFN (1:2), zadecydowała o spadku naszej drużyny do grupy B.

W latach 80-tych krajowe rozgrywki ligowe zdominowane zostały przez 2 kluby. Początek dekady należał do hokeistów Zagłębia Sosnowiec, które w latach 1980-83 zdobyło 4 tytuły mistrzowskie pod rząd, natomiast w drugiej połowie dekady panowała bytomska Polonia wygrywająca ligę 6 razy w ciągu 8 lat (w tym 4 razy z rzędu w latach 1988-91). Jeszcze w latach 80-tych czołówka światowego hokeja powoli zaczęła uciekać Polakom. Nasza drużyna na przemian spadała z grupy A, to znów do niej wchodziła. Bardzo popularne było wówczas stwierdzenie, że Polska jest za słaba na grupę A i za silna na grupę B. Dużą niespodziankę sprawili swoim występem polscy hokeiści na Zimowej Olimpiadzie w Calgary w 1988 r. Po minimalnej porażce z Kanadą (0:1), sensacyjnym remisie ze Szwecją (1:1) i wygranej z Francją (6:2) zanosiło się na to, że biało-czerwoni będą w stanie awansować do finałowej szóstki. Cieszyły nie tylko wyniki meczów ale przede wszystkim styl gry naszego zespołu. Niestety, wiadomość o wykryciu niedozwolonego dopingu w organizmie polskiego napastnika Jarosława Morawieckiego i odebranie Polsce dwóch punktów (za zwycięstwo nad Francją) zupełnie rozbiła polski zespół i podcięła naszym zawodnikom skrzydła. Polska przegrała kolejne 3 mecze i ostatecznie zajęła dopiero 10 miejsce. W Calgary triumfowali Rosjanie, wyprzedzając Finlandię i Szwecję. Gospodarze igrzysk, Kanadyjczycy, nie zdobyli nawet brązowego medalu zajmując dopiero 4 miejsce.
Ostatnią okazję do zmierzenia się z najlepszymi mieliśmy w 1992 r. na mistrzostwach w Pradze i Bratysławie. Potem, po spadku do grupy B, również i w gronie średniaków zaczęliśmy się plasować coraz niżej. W związku ze zmianami na politycznej mapie świata (rozpad ZSRR i Czechosłowacji) grupę A powiększono do 12 (1992 r.), a później do 16 (1998 r.) drużyn. Pojawiła się szansa powrotu biało-czerwonych do elity światowego hokeja. Niestety, kolejno drużyny Słowacji, Łotwy, Białorusi i Ukrainy okazywały się zdecydowanie lepsze od Polaków. Jednocześnie punkty w walce o grupę A zaczęły nam odbierać zespoły Anglii, Norwegii, Danii, Kazachstanu, Estonii, Słowenii a nawet Holandii. W kraju, w latach 1993-97 na mistrzowski tron powrócili hokeiści Podhala Nowy Targ, którzy triumfowali w finale rozgrywek nad oświęcimską Unią 5 razy z rzędu.

Nadzieja na powrót Polaków do grona najlepszych pojawiła się w 1997 r. kiedy to przyznano Polsce prawo organizacji Mistrzostw Świata grupy B. Po 21 latach przerwy mistrzowska impreza powróciła do Polski. Tym razem mecze rozgrywano na lodowiskach 2 miast: Katowic (Spodek) i Sosnowca (Stadion Zimowy). Jednak Polacy, pod wodzą trenera Andrzeja Tkacza("człowieka, który powstrzymał ZSRR"), nie potrafili wykorzystać atutów wynikających z roli gospodarza imprezy. Porażka na własne życzenie z Austrią (4:6), wpadka z Holandią (1:4), przegrana z Białorusią (2:7), remisy ze Szwajcarią (0:0) i Kazachstanem (3:3) oraz zwycięstwa nad Anglią (4:3) i Danią (5:2) pozwoliły zająć naszym hokeistom dopiero 5 miejsce. Awans do grupy A z kompletem punktów wywalczyła Białoruś.

W latach 1998 i 99 Polska o mało nie spadła do grupy C. Naszą kadrę prowadzili wówczas Czescy szkoleniowcy: Jan Eysselt i Ludek Bukac. Podczas MŚ gr. B rozegranych w Lubljanie (Słowenia) w 1998 r. Polacy z 5 pkt. zajęli siódme, przedostatnie miejsce, wyprzedzając tylko Holendrów. Jeszcze gorzej było rok później na turnieju w Odense (Dania). Biało-czerwoni, przegrywając kolejno 6 meczów, znaleźli się w poważnych tarapatach i dopiero zwycięstwo 6:1 nad Węgrami w ostatnim pojedynku "o wszystko" pozwoliło utrzymać się polskiej reprezentacji w grupie B. W tym czasie na krajowych lodowiskach rozpoczęło się panowanie Unii Oświęcim, najlepszej drużyny w kraju w latach 1998-2000.

Dobra organizacja katowickiej imprezy w roku 1997 spowodowała, że mistrzowski turniej powrócił na Górny Śląsk już 3 lata później. W dniach 12 - 21.04.2000 na tafli niezawodnego Spodka oraz w sąsiadującej Małej Hali, na co dzień lodowisku GKS Katowice, toczyła się walka 8 narodowych reprezentacji o awans do grupy A. Wśród faworytów mistrzostw wymieniano Kazachstan i Niemcy. Realne szanse biało-czerwonych, trenowanych przez Wiktora Pysza, wzmocnionych grającym w NHL Mariuszem Czerkawskim (New York Islanders), oceniano na miejsce 3 - 4. Ciche nadzieje Polaków rozwiały się już po pierwszych 2 meczach turnieju w których to straciliśmy 3 pkt. W dniu otwarcia Mistrzostw, w meczu przeciwko Danii, szczęśliwy dla Polski remis (3:3) uratował Wojciech Tkacz zdobywając wszystkie 3 bramki dla naszego zespołu. Dzień później przegraliśmy 2:5 z Kazachstanem, choć po 2 tercjach utrzymywał się jeszcze remis 2:2 i do tego momentu nasi hokeiści radzili sobie całkiem nieźle. Punktem zwrotnym pojedynku był niewykorzystany przez Polaków rzut karny, a pechowym egzekutorem okazał się... solenizant Mariusz Czerkawski, obchodzący w tym dniu 28 urodziny. Trzecią tercję polski zespół przegrał gładko 0:3. Nadzieje polskich kibiców na krótko odżyły 2 dni później. Drużyna biało-czerwonych, niesiona fantastycznym dopingiem wypełnionego po brzegi katowickiego Spodka, pokonała jednego z faworytów turnieju reprezentację Niemiec 6:2! Mecz ten stał na bardzo wysokim poziomie i był to jeden z najlepszych występów naszych hokeistów w ciągu ostatnich lat. Następnego dnia na ziemię sprowadzili nas ambitni Anglicy, którzy przegrywając z Polską po 2 tercjach 2:3 w ostatniej odsłonie zaaplikowali nam aż 4 bramki, ostatecznie wygrywając z Polakami 6:4. Tak więc po 4 meczach turnieju biało-czerwoni mieli na swoim koncie tylko 3 pkt. i mimo wygrania pozostałych 3 spotkań (z Estonią 5:1, ze Słowenią 3:1 i z Holandią 5:1) ostatecznie zajęliśmy dopiero 4 miejsce, a wyprzedziły nas Niemcy, Kazachstan i Wielka Brytania. Na pocieszenie pozostaje fakt, że nasz zespół jako jedyny w całej imprezie odebrał punkty zwycięzcom katowickich mistrzostw - drużynie Niemiec. Warto dodać, że najlepszym napastnikiem a zarazem najlepszym zawodnikiem całego turnieju wybrano naszego Mariusza Czerkawskiego.

Polski hokej od bardzo dawna boryka się z poważnymi kłopotami finansowymi i organizacyjnymi. Z braku funduszy z hokejowej mapy Polski zniknęły już tak zasłużone kluby jak: Legia Warszawa, Baildon Katowice, ŁKS Łódź, Naprzód Janów, Polonia Bydgoszcz i Pomorzanin Toruń. Jeżeli nie znajdą się bogaci sponsorzy chcący zainwestować w polski hokej, a szczególnie w popularyzację tego sportu i szkolenie młodzieży, do listy tej dołączą następne kluby...

Historia NHL

W latach osiemdziesiątych XIX stulecia gubernatorem królewskim w Kanadzie, z siedzibą w Ottawie, był lord Stanley of Preston - w kraju Klonowego Liścia znany jako wielki miłośnik sportu. Gdy w 1892 r. hokeiści z Ottawy zdobyli mistrzostwo kraju, postanowił on ufundować specjalny puchar przechodni dla mistrzowskiej drużyny Kanady. Trofeum to otrzymało nazwę Pucharu Stanleya i po raz pierwszy walczono o nie w sezonie 1893-94. Zdobyła je wówczas drużyna Montreal A. A. A.

W 1907 r. w Kanadzie nastąpił rozłam pomiędzy hokejem zawodowym i amatorskim. Od 1908 r. Puchar Stanleya był nagrodą dla zawodowego mistrza Kanady, zaś Puchar Allana dla najlepszego zespołu amatorskiego. 22 listopada 1917 r. przedstawiciele klubów z Montrealu, Ottawy i Toronto postanowili założyć wspólną organizację, której zadaniem byłoby przeprowadzanie corocznych, ogólnokrajowych rozgrywek dla najsilniejszych zawodowych drużyn hokejowych. Tak powstała National Hockey League czyli narodowa liga hokeja, obejmująca początkowo swym zasięgiem tylko obszar Kanady. Z czasem przystąpiły do niej również kluby z USA, jednak w zespołach tych występowali niemal wyłącznie Kanadyjczycy. 19 grudnia 1917 rozegrano pierwsze ligowe mecze, a pierwszymi mistrzami NHL została drużyna Toronto Arenas.
W 1924 r. Boston Bruins byli pierwszym zespołem z USA, który wszedł do NHL. W sezonie 1926-27 podzielono liczącą już 10 drużyn ligę na 2 grupy: kanadyjską i amerykańską. W latach 1942-66 jednogrupową liga przez dłuższy czas przeżywała bardziej ustabilizowany żywot. Grało w niej niezmiennie 6 tych samych zespołów. Ta legendarna szóstka to: Montreal Canadiens i Toronto Maple Leafs - jedyne drużyny z terenu Kanady oraz 4 kluby amerykańskie - Boston Bruins, New York Rangers, Detroit Red Wings i Chicago Blackhawks.

W sezonie 1967-68 ligę powiększono do 12 zespołów (przyjęto m. in. Pittsburgh Penguins i Philadelphia Flyers), dzieląc ją jednocześnie na 2 grupy: wschodnią i zachodnią. Następnie, co 2 sezony przyjmowano do ligi po 2 kolejne kluby, tak że w roku 1974 liczyła ona już 18 zespołów.

Z początkiem lat 70-tych na kontynencie pólnocnoamerykańskim pojawiła się nowa, konkurencyjna dla NHL liga o nazwie World Hockey Association (WHA) zrzeszająca 12 zawodowych zespołów. Jednak od samego początku borykała się ona z dużymi kłopotami i ostatecznie zbankrutowała w 1979 r. NHL przejęła od niej 4 najlepsze drużyny (m. in. Edmonton Oilers) i od tej pory mogła już prowadzić planową i konsekwentną działalność.

Jeszcze w latach 70-tych w NHL pojawili się pierwsi hokeiści ze Starego Kontynentu, przede wszystkim Szwedzi i Finowie, natomiast pierwszym graczem zza Żelaznej Kurtyny był Czechosłowak Vaclav Nedomansky, który zadebiutował w NHL w 1977 r. (w barwach Detroit Red Wings). W 1980 r. dołączył do niego bramkostrzelny napastnik, Słowak Peter Stastny (Quebec Nordiques). W 1979 r. na lodowiskach NHL zadebiutował Wayne Gretzky, cudowne dziecko kanadyjskiego hokeja, jak się później okaże, najlepszy hokeista wszechczasów. W ciągu 20 sezonów (1979-99) gry w NHL w 1487 meczach sezonu regularnego zdobył on 2857 punktów (894 bramki i 1963 asysty) oraz 382 punkty (122 bramki i 260 asyst) w 208 meczach playoff. Ustanowił on ponad 50 strzeleckich rekordów, 9 razy został wybrany najlepszym zawodnikiem (MVP) sezonu regularnego, 2 razy MVP playoffów, 10 razy zdobył tytuł króla strzelców ligi, 14-krotnie przekroczył granicę 100 punktów w sezonie (m.in. rekordowe 215 punktów w 80 meczach w sezonie 1985-86), 9-krotnie pokonał barierę 50 bramek w sezonie (m.in. rekordowe 92 bramki w 80 meczach w sezonie 1981-82), wraz z Edmonton Oilers 4-krotnie zdobył Puchar Stanleya.

Przez całe lata osiemdziesiąte NHL liczyła 21 zespołów (7 z Kanady), a każda z drużyn rozgrywała w sezonie zasadniczym 80 meczów (każdy z każdym po 4 mecze). Liga podzielona była na 2 główne grupy: wschodnią (Wales Conference), składającą się z 2 podgrup (dywizji): atlantyckiej (Patrick Division) i północno-wschodniej (Adams Division), oraz zachodnią, również złożoną z 2 podgrup: centralnej (Norris Division) i pacyfiku (Smythe Division).

W 1989 r. w NHL zadebiutowali pierwsi Rosjanie. Po ogromnych perypetiach na tak wielkie wyróżnienie, w uznaniu zasług dla radzieckiego hokeja i komunistycznej ojczyzny, tamtejsza federacja zezwoliła na występy za oceanem swojej znakomitej piątce. Obrońcy: Viacheslav Fetisov - wieloletni kapitan "sbornej" oraz Aleksei Kasatonov trafili do New Jersey Devils, napastników Igora Larionova i Vladimira Krutova zakupiło Vancouver Canucks, a Sergei Makarov pojechał do Calgary Flames. Młodsi hokeiści, nie mogąc liczyć na przychylność partii, postanowili sami pokierować swoją sportową karierą "nielegalnie" emigrując na Zachód. Aleksander Mogilny nie powrócił do ZSRR po MŚ w Sztokholmie (1989) i trafił do Buffalo Sabres, a Sergei Fedorov (Detroit Red Wings) pozostał w USA korzystając z okazji udziału w Igrzyskach Dobrej Woli (Goodwill Games) w Seattle w 1990 r. Ten ostatni jako pierwszy Europejczyk został wybrany najbardziej wartościowym graczem ligi (MVP) w sezonie 1993-94.

Wydarzenia polityczne przełomu lat 80/90 w Europie Wschodniej umożliwiły masową, już legalną migrację do NHL zawodników z tej części kontynentu: Czechów, Rosjan, Słowaków, Ukraińców i Łotyszów. 9 kwietnia 1994 r. na lodowiskach NHL zadebiutował pierwszy Polak - Mariusz Czerkawski. Reprezentujący Boston Bruins, wychowanek GKS Tychy wystąpił w przegranym 0:3 meczu przeciwko Tampa Bay Lightning. Następnego dnia w wygranym przez Boston pojedynku z Philadelphia Flyers 4:3 zanotował na swoim koncie pierwszą asystę, a 3 dni później w występie przeciwko Ottawa Senators (8:0) zdobył swoją pierwszą bramkę. 6 lutego 2000 r. w Toronto, Mariusz Czerkawski wystąpił w rozgrywanym corocznie Meczu Gwiazd (All-Star Game).

W latach 90-tych nastąpił bardzo dynamiczny rozwój NHL. Do ligi przystąpiły kolejne kluby, tak że w sezonie 2000-01 NHL liczy już 30 drużyn. Pojawiło się nowe zjawisko przenoszenia nie zarabiających na siebie klubów z północy kontynentu na nie znające zimy i śniegu południe Stanów Zjednoczonych. Z 30 zespołów tylko 6 reprezentuje ojczyznę hokeja - Kanadę (Montreal Canadiens, Toronto Maple Leafs, Ottawa Senators, Edmonton Oilers, Calgary Flames i Vancouver Canucks). Natomiast aż 10 drużyn pochodzi z kojarzonych raczej ze słońcem i upalną pogodą południowych stanów USA. Kalifornia ma 3 kluby, Floryda 2, a Arizona, Texas, Tennessee, Georgia i Karolina Płn. po 1. Liga podzielona jest geograficznie na 2 główne, 15 zespołowe grupy (konferencje): Wschodnią (Eastern Conference) i Zachodnią (Western Conference). W skład każdej z nich wchodzą 3 podgrupy (dywizje), po 5 drużyn każda. Na wschodzie są to podgrupy (dywizje): Północno-Wschodnia (Northeast Division), Atlantycka (Atlantic Division) i Południowo-Wschodnia (Southeast Division), a na zachodzie: Centralna (Central Division), Północno-Zachodnia (Northwest Division) i Pacyfiku (Pacific Division). Każda z drużyn w sezonie zasadniczym (trwającym od października do połowy kwietnia) rozgrywa 82 mecze. Po zakończeniu sezonu regularnego na placu boju pozostaje 16 drużyn (po 8 najlepszych zespołów z każdej konferencji), które rozpoczynają playoff czyli walkę o Puchar Stanleya - najcenniejsze trofeum w hokejowym świecie. W każdej konferencji kluby rozstawiane są (wg ilości zdobytych punktów w sezonie) z numerami od 1 (mistrz całej konferencji) do 8 i kojarzone w pary (1 - 8, 2 - 7, 3 - 6, 4 - 5). Wyjątek stanowią miejsca 2 i 3, które zarezerwowane są dla mistrzów pozostałych 2 dywizji niezależnie od ich dorobku punktowego w sezonie. Wszystkie rundy playoff rozgrywane są do 4 zwycięstw jednej z drużyn (czyli maks. 7 meczów), a drużyny rozstawione z wyższymi numerami mają przywilej rozgrywania pierwszych dwóch meczów, piątego (ewentualnie) oraz decydującego, siódmego (ewentualnie) na własnym lodowisku. W 2 rundzie drużyny rozstawiane są po raz kolejny, tak aby najlepsza zawsze trafiała na najsłabszą. Trzecia runda to półfinał Pucharu Stanleya i jednocześnie finały obydwu Konferencji. W wielkim finale Pucharu Stanleya spotykają się dwaj zwycięzcy Konferencji: Wschodniej i Zachodniej. Jak widać, droga do zdobycia pucharu jest bardzo długa i wymaga od finalistów rozegrania w sumie od 98 (minimum) do 110 meczów (maksimum) w całym sezonie. Mistrz NHL otrzymuje na jeden sezon przechodni, duży (90 cm wys., 15 kg wagi) puchar ze srebra na którym zostaje wygrawerowana nazwa klubu. Najbardziej utytułowanym klubem NHL w historii jest zespół Montreal Canadiens, który zdobył Puchar Stanleya aż 24 razy (stan na koniec sezonu 1999-2000).