Co to jest palant? - gra

Gra w piłkę uderzaną specjalnym kijem, zwanym również palantem (bijakiem) lub palestrą. Istnieje kilkadziesiąt tradycyjnych i wiele aktualnych lokalnie zróżnicowanych zasad gry.

Historia gry

Tradycje gry sięgają ludowych zabaw okresu Średniowiecza.

Do Polski palant dotarł w czasach Zygmunta III Wazy. Gra rozwiajła się w formach ludowych i szkolnych.

W ciągu XIX wieku gra utrzymała popularność. Po 1918 roku w Polsce palanta wprowadzono do programów szkolnych. Po roku 1945 wprowadzono regularne rozgrywki na Sląsku. Najsilniejsze klubu w okresie 1945-52 były KS Rój, KS Kuznia Ligicka, LZS Boguszowice. Po 1952 roku rozegrano pierwsze nieoficjalne mistrzostwa Polski. Po 1957 r. w Rybniku powstał Polski Związek Piłki Palantowej (PZPP), organizujący od 1957 mistrzostwa Polski. Pierwszym mistrzem została KS Silesia Rybnik. W 1978 r PZPP przekształcił się w Polski Związek Baseballu i Softballu. W latach 80 XX w nastąpił upadek znaczenia palanta. Obecnie rzadko spotykana gra!

Akcesoria

W grze uczestniczą dwie drużyny liczące od 10 -15 zawodników każda. Czas gry wynosi 2x20 min z 5-minutową przerwą; można również grać aż do zdobycia ustalonej przed grą liczby punktów.

Boisko do gry w palanta jest prostokątem o wymiarach 25x50 m; jeden z krótszych boków pola gry jest linią gniazda, drugi linią graniczną, poza którą znajduje się nieograniczone wymiarami zapole. W odległości 20 m od linii gniazda przebiega poprzeczna linia, dzieląca boisko na przedpole i pole zwana linią półmetka; w odległości 10 m od linii granicznej znajduje się 5 metrowa linia mety oznaczona chorągiewkami. W połowie linii gniazda oznaczone jest półkole podbijania o promieniu 2 m.

Palant (bijak) ma kształt zwężającego się kija długości 70 cm o przekroju okrągłym, średnicy do 4,5 cm na jednym końcu i do 3 cm na drugim.
Piłka o masie min. 80 gram i obwodzie 20-22 cm jest twarda, wypełniona włosiem lub pakułami i obszyta skórą.

Inne warianty gier:
długość boiska: 50-75 m
szerokość 20-25 m
gniazdo o promieniu 3 m
linia półmetku 25-30 m do linii gniazda
linia mety (dł. 5m), 10-15 m od linii granicznej

Zasady gry

Na początku gry zawodnicy jednej drużyny zajmują miejsca za linią gniazda, gracze drugiego zespołu ustawiają się w polu i na zapolu. Punkty może zdobywać tylko drużyna znajdująca się w gnieździe; zadaniem drużyny znajdującej się w polu jest zdobycie gniazda. Gracze ustawionej w gnieździe wybijają kolejno palantem piłkę z półkola podbijania możliwie najdalej w pole tak, aby nie przekroczyła on w locie bocznych linii boiska; podbicie jest nieważne, jeśli gracz nie trafi palantem w piłkę, piłka nie przekroczy w locie linii półmetka lub przekroczy boczną linię boiska albo też jeśli palant wypadnie w czasie podbijania graczowi z ręki lub zostanie upuszczony po wybiciu poza półkole podbijania.

Po prawidłowym wybiciu piłki w pole gracz odkłada palanta w półkolu podbijania i biegnie do mety i z powrotem, za co zdobywa punkt, jeśli zakończy bieg zanim gracze drużyny w polu zdołają schwytać piłkę i odrzucić ją z powrotem za linię gniazda (rys. 3 i animacja obok).

Drużyna ustawiona w polu, aby zdobyć gniazdo, musi schwytać piłkę i trafić ("skuć") któregokolwiek z biegnących graczy drużyny z gniazda, gracz nie może być "skuty", jeśli zatrzymał się w biegu na półmetku lub mecie, gdzie jest "bezpieczny" i oczekuje na następne wybicie piłki przez jednego ze swoich współpartnerów.
Zdobycie gniazda następuje także w wyniku trzykrotnego kolejnego uchwycenia jednorącz z lotu wybitej z gniazda piłki.

Bieg może odbywać się etapami: np. po własnym podbiciu piłki tylko do półmetka, po podbiciu przez następnego gracza - do mety ...

... następnie z powrotem do półmetka lub bezpośrednio do linii gniazda.

Gdy jeden z biegnących graczy drużyny z gniazda zostanie trafiony ("skuty"), wszyscy jego współpartnerzy mają prawo wybiec w pole, aby schwytać piłkę i trafić ("odkuć") któregokolwiek z graczy drużyny w polu, zdążających w tym samym czasie do gniazda. Jeśli "odkucie" się uda, drużyna w gnieździe nie traci gniazda i gra toczy się dalej, natomiast "skucie" gracza z gniazda bez "odkucia" powoduje utratę gniazda i zmianę ról drużyn.