Prawo Europejskie

Acquis communautaire – całość dorobku prawnego Unii Europejskiej. Składają się na to:
- traktaty akcesyjne
- orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości
- praktyki prawne i sądowe.
Państwa członkowskie muszą zaakceptować cały dorobek prawny UE.

Geneza porządku prawnego Unii Europejskiej:
- porządek prawny UE powstał w wyniku transferu kompetencji
- w konsekwencji przekazania kompetencji podmiotami prawa UE są nie tylko państwa członkowskie ale też jednostki czyli osoby fizyczne i prawne
- prawo UE ma pierwszeństwo wobec prawa krajowego i wywiera w nim skutek bezpośredni

Prawo europejskie to swoisty system prawa, odrębny od prawa międzynarodowego i odrębny od prawa krajowego

Metody podejmowania decyzji w Unii Europejskiej:
- metoda międzyrządowa – decyzja przedstawicieli rządów państw członkowskich musi być jednomyślna
- metoda wspólnotowa –decyzje podejmowane są przez głosowanie tzw. większością głosów

Systematyka Traktatu z Maastricht (TUE) :
Tytuł I – Postanowienia wspólne
Tytuł II – Postanowienia o zasadach demokratycznych
Tytuł III – Postanowienia o instytucjach
Tytuł IV – Postanowienia o wzmocnionej współpracy
Tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Tytuł VI – Postanowienia końcowe

Systematyka Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE) :
Część I – Zasady
Część II – Niedyskryminacja i obywatelstwo Unii
Część III - Polityki i działania wewnętrzne Unii
Część IV – Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich
Część V – Działania zewnętrzne Unii
Część VI – Postanowienia instytucjonalne i finansowe
Część VII – Postanowienia ogólne i finansowe


Zasady podziału kompetencji po raz pierwszy wprowadził Traktat z Lizbony. Kompetencje podzielono na:
- wyłączne – kompetencje Unii w dziedzinach takich jak: unia celna, ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego, polityka pieniężna w odniesieniu do państw członkowskich, których walutą jest euro, zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa, wspólna polityka handlowa
- dzielone – kompetencje dzielone między Unię a państwa członkowskie w dziedzinach takich jak: rynek wewnętrzny, polityka społeczna, spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, rolnictwo i rybołówstwo z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych, środowisko naturalne, ochrona konsumentów, transport, sieci transeuropejskie, energia, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego
- pozostałe

Cztery rodzaje źródeł prawa UE:
1) Akty przyjęte przez państwa członkowskie (prawo pierwotne) oraz przyjęte przez organy unijne (prawo wtórne)
2) Ogólne zasady prawa
3) Umowy międzynarodowe, których stroną jest UE
4) Ogólne zasady wynikające z orzecznictwa TSUE

Hierarchia źródeł prawa w Unii Europejskiej:
- traktaty założycielskie
- umowy międzynarodowe zawierane przez UE z państwami trzecimi
- akty prawa pochodnego – akty ustawodawcze oraz akty o charakterze nie ustawodawczym i akty niemające charakteru wiążącego



Karta Praw Podstawowych – uchwalona i podpisana 7 grudnia 2000 roku podczas szczytu Rady Europejskiej w Nicei. Karta zawiera szereg praw osobistych, obywatelskich, politycznych, gospodarczych i socjalnych obywateli Unii Europejskiej oraz osób zamieszkałych na jej terytorium. Podzielona jest na siedem rozdziałów:
1) Godność
2) Wolności
3) Równość
4) Solidarność
5) Prawa obywatelskie
6) Wymiar Sprawiedliwości
7) Postanowienia ogólne dotyczące wykładni i stosowania karty.