Polityka zagraniczna państw w okresie pozimnowojennym - Niemcy

A) 1949-1990
1. 1949-1963 – Adenauer
2. 1963-1966 – Erchard
3. 1966-1969 – I wielka koalicja (chadecy+socjaliści) – Kissinger
4. 1969-1974 – Brandt
5. 1974-1982 – Schmidt
6. 1982-1990 – Kohl
B) od zjednoczenia do chwili obecnej
1. 1998-2005 – Schroder
2. 2005-do dziś – II Wielka Koalicja – Merkel

Główne cele wyznaczone przez rząd Adenauera (większość celów została zrealizowana):
1. szybka odbudowa gospodarki i tworzenie warunków zewnętrznych do podnoszenia poziomu życia w RFN
2. szukanie gwarancji bezpieczeństwa w relacjach z USA i NATO (1952)
3. dążenie do uzyskiwania zaufania w społeczności międzynarodowej
4. kierunek na integracją zachodnioeuropejską (podniesiona do doktryny państwowej)
5. zacieśnienie współpracy z Francją (22.I.1963 r. - traktat elizejski)
6. zjednoczenie Niemiec
7. stopniowe przezwyciężanie niechlubnej przeszłości

Główne kierunki aktywności 1949-1990:
A) Europa Zachodnia (Francja, Wspólnota Europejska)
B) kierunek wschodni (niemiecka polityka wschodnia)

1990-2008 fazy polityki zagranicznej:
 90-98 Helmut Kohl
 98-05 G. Schroder
 05-09 A.Merkel

Przyspieszony proces zjednoczenia Niemiec 1989-1990 ( 3.10.1990)
 Tempo zmian wyprzedzało myślenie elit politycznych
 Zjednoczenie ( inkorporacja) odbywała się na warunkach RFN
 Marzec 90 wybory w NRD i poparcie dla Sojuszu na Rzecz Niemiec czyli dla zjednoczenia
 Zjednoczenie przebiegało 2 torami:
1) Uwarunkowania wewnętrzne NRD -RFN ( traktaty, układy)
2) Aspekt zewnętrzny ( międzynarodowy)
 Początek 90 r. inicjatywa USA, Francji, Wielkiej Brytanii, ZSRR zwołania konferencji międzynarodowej
 NRD i RFN miały ograniczona suwerenność, do momentu zjednoczenia
 „Konferencja 2+4” w 1990 r. zadania:
- przedyskutowanie głównych problemów ( granice, suwerenność, statut militarny)
12.09.1990- traktat w Moskwie na ostatnim posiedzeniu Konferencji „ Traktat o zewnętrznych aspektach zjednoczenia Niemiec
Główne elementy traktatu:
Rząd Niemiec po zjednoczeniu podpisze z Polską nowy traktat graniczny uznający bez dwuznaczności obecne granice ( od lat 70 RFN uznawała granice ale tylko do czasu zjednoczenia Niemiec)
- Niemcy nie będą dysponować bronią atomową, biologiczną, chemiczną.
- siły zbrojne Niemiec nie przekroczą 375 tys. żołnierzy
- status Niemiec będzie zróżnicowany pod względem militarnym tzn. na obszarze byłego NRD nie będą rozmieszczane bazy NATO
- siły zbrojne Niemiec nie będą użyte niezgodnie z Kartą NZ

Implikacje zjednoczenia
 przyrost terytorium o 1/3 ( w stosunku do RFN)
 zmiana położenia geopolitycznego
 Niemcy zostały wyczulone na sytuacje Europy Śr-Wsch
 wzmocnienie potencjału demograficznego
 Niemcy przekładały wzmocniony potencjał demograficzny np. na kwestie europejskie
( głosowanie w UE, miejsca w parlamencie)
 odzyskanie pełnej suwerenności ( ale w 1994 dopiero wyjechali ostatni żołnierze ZSRR)
 duży niepokój społeczności międzynarodowej ( odrodzenie się nacjonalizmu)
 dyplomacja Niemiec zaczęła odchodzić od polityki „książki czekowej” za zgode na zjednoczenie RFN wyasygnowała w formie pożyczek do ZSRR ok. 40 mld
 pojawiła się teza, że Niemcy nie będą się chciały pogodzić tylko z rola mocarstwa europejskiego ale nie będą posiadały odpowiednich środków aby być mocarstwem światowym
 dążenie do członkowstwa stałego w Radzie Bezpieczeństwa
 po zjednoczeniu Niemcy musiały się restrukturyzować i ponosić znaczne koszty wchłonięcia NRD ( niedoszacowanie) i mniej przeznaczały środków ( pożyczek) dla innych państw
 obecnie szacuje się że koszty zjednoczeniowe to ok. 2 bld! euro
 osłabienie potencjału gospodarczego RFN
 wzrost roli międzynarodowej w płaszczyźnie politycznej
 dążenie do rozwiązania problemów na świecie

Główne cele polityki RFN 1990-1998
1) kierunek zachodni i transatlantycki
- główny partner Francja ( Europa)
- główny partner USA ( transatlantycka)
* nowy element w relacjach z USA- stosunki powinny być bardziej partnerskie
2) kierunek integracji europejskiej
- Niemcy nadal zdeterminowane do podtrzymywania integracji
- propozycje przyspieszenia rozwoju politycznych aspektów UE np. siły militarne UE
- koncepcja poszerzania i pogłębiania UE – przynajmniej do 1995 kiedy to Austria weszła do UE
- nowa koncepcja tj. najpierw pogłębianie, a dopiero później rozszerzanie
3) kierunek wschodni
- budowa podstaw traktatowych z Polską i innymi państwami naszego subregionu
- 14.11.1990 r. Niemcy i Polska podpisały traktat graniczny potwierdzający w całości granicę
- 17.06.1991 „ traktat o dobrym sąsiedztwie i współpracy” z Polską
- stabilizowanie sytuacji w Europie Śr.-Wsch
- wspieranie Polski i innych państw w kontekście przemian systemowych
- pożyczki
- „ pomoc dla samopomocy” Polacy powinni brać sprawy we własne ręce bo ta pomoc jest ograniczona bo Niemcy sami są w trudnej sytuacji
- poparcie dla starań Polski o członkowstwo w NATO
- głównym partnerem na tym kierunku jest Rosja ( kwestia Kalingradu)
- bezpieczeństwo europejskie może być budowane tylko poprzez włączenie w ten proces Rosji