Dysproporcje w rozwoju ekonomicznym państwa

Stopień rozwoju społeczno-gospodarczego poszczególnych państw decyduje o poziomie życia ich mieszkańców. Ludność krajów wysoko rozwiniętych ma zazwyczaj szeroki dostęp do różnych dóbr i usług. Natomiast znaczny odsetek mieszkańców państw określanych jako biedne żyją w skrajnej nędzy. Z czego wynikają dysproporcje ? Przyczyn dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczych świata można doszukiwać się na wielu płaszczyznach. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim uwarunkowania : * przyrodnicze , takie jak ukształtowanie terenu , klimat , występowanie mineralnych , * historycznych , miedzy innymi kolonializm, * kulturowe , na przykład religię , poziom wykształcenia społeczeństwa , podatność na wprowadzenie zmian , * polityczne , na przykład różnica pomiędzy gospodarką centralnie sterowana a gospodarką rynkowa , wojny domowe, * ekonomiczne , czyli zasoby finansowe państwa , które umożliwiają inwestowanie w rozwój społeczno-gospodarczy . Aby równać poziom rozwoju gospodarczego państw oraz jakości życia społeczeństw , stosuje się różne wskaźniki . Do wskaźników ekonomicznych zalicza się miedzy innymi wartość produktu krajowego brutto , strukturę zatrudnienia czy stopę bezrobocia. Ważnym wskaźnikiem społeczno-demograficznymi są na przykład średnia długość trwania życia , poziom analfabetyzmu czy śmiertelność . Produkt krajowy brutto – jednym z najczęściej stosowanych mierników poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego państwa jest produkt krajowy brutto(w skrócie PKB). Oznacza on wartość wszystkich tworzonych towarów i świadczonych usług w danym kraju w ciągu roku . Dla celów porównawczych wartość PKB podawana jest w dolarach amerykańskich (USD)oraz przeliczona na jednego mieszkańca. Pozwala to na wyróżnienie trzech grup państwa : * wysoko rozwiniętych gospodarczo (wartość PKB powyżej 15 tysięcy dolarów amerykańskich na mieszkańca), * średnio rozwiniętych gospodarczo (w3artośc PKB w przedziale od 2 tysięcy dolarów amerykańskich do 15 tysięcy dolarów amerykańskich na mieszkańca), * słabo rozwiniętych gospodarczo (wartość Produkty Krajowego Brutto poniżej 2 tysięcy dolarów amerykańskich na mieszkańca ). Wadę tego wskaźnika stanowi uwzględnienie wyłącznie ekonomicznego aspektu poziomu rozwoju . Jest to szczególnie mylące w krajach , w których wysoki produkt krajowy brutto nie przekłada się na status finansowy wszystkich mieszkańców. Zamożne sa w w nich najczęściej tylko mało liczne elity społeczno-gospodarcze , natomiast pozostała cześć społeczeństwa żyje w ubóstwie. Dotyczy to na przykład krajów arabskich eksportujących ropę naftową . sytuację gospodarcza poszczególnych państw obrazuje również struktura Produktu Krajowego Brutto. W krajach wysoko rozwiniętych dominują usługi , natomiast w słabo rozwiniętych przeważa rolnictwo . Wskaźnik rozwoju społecznego dla uzyskania rzeczywistego obrazu poziom życia mieszkańców poszczególnych państw czy regionów ONZ wprowadził wskaźnik rozwoju społecznego – w skrócie HDI (Human Development Index). Uwzględnia on wiele cech charakteryzujących poziom życia mieszkańców danego obszaru . Oblicza się go między innymi na podstawie : * poziomu analfabetyzmu , * odsetki osób uczęszczających do szkół (współczynnik solaryzacji), * średnia długość trwania życia, * wartość Produktu Krajowego Brutto przypadającego na jednego mieszkańca. Wskaźnik rozwój społecznego przyjmuj o wartość od 0 do 1. Im jest ona jest wyższa , tym wyższy poziom rozwoju społecznego kraju lub regionu. W 2010 roku najwyższa wartość wskaźnika rozwoju społecznego (0.94) miała Norwegia , zaś najniższą – Zimbabwe (0,14). Polska – z wskaźnikiem rozwoju społecznego równym 0,79 znalazła się na 41 pozycji na świcie. Szacuje się , ze w slumsach Kalkuty – czwartego co do wielkości miasta Indii – mieszka ponad 1,5 miliona ludzi . Osoby te nie maja dostępu do czystej wody , elektryczności , szkolnictwa i podstawowej opieki medycznej . Często brakuje im również żywności . Z podobnymi problemami zmaga się niemal 1,4 miliardy osób na świcie , które musza utrzymać się za 1,25 dolarów amerykańskich dziennie.