Zwyczaje handlowe

Przez dokumenty w handlu zagranicznym, w szerokim znaczeniu, rozumie się wszelkie pisma handlowe związane z transakcjami. W takim ujęciu dokumentami są: zapytania ofertowe, oferty, zamówienia, kontrakty, zlecenia spedycyjne, listy przewozowe, polisy ubezpieczeniowe itp. Wśród dokumentów handlowych szczególne znaczenie mają dokumenty towarowe dotyczące towaru, będącego przedmiotem transakcji, związane z wysyłką, transportem, odprawą celną, magazynowaniem, kontrolą itp. Dokumenty towarowe mają zasadnicze znaczenie w obrocie zagranicznym, ponieważ reprezentują towar, stanowią podstawę do roszczeń o zapłatę oraz mają często charakter papierów wartościowych i dlatego same mogą być przedmiotem obrotu handlowego. Najważniejszymi dokumentami towarowymi są: faktura handlowa( rachunek ), dokumenty przewozowe oraz dokumenty ubezpieczeniowe, które właśnie ze względu na ich szczególne znaczenie nazywane są dokumentami podstawowymi. Oprócz tych dokumentów stosuje się dokumenty pomocniczce np. Świadectwa standaryzacyjne, pochodzenia, zdrowotności, antydumpingowe i inne. W kontrakcie może być zaznaczone, że niektóre dokumenty pomocniczce muszę być bezwzględnie dołączone, by mogła nastąpić zapłata za dostarczony towar. Dokumenty te w takim wypadku przyjmują charakter dokumentów podstawowych. Jednym z najważniejszych dokumentów podstawowych jest faktura handlowa., która identyfikuje towar w zakresie jego rodzaju, ilości i cech, podaje ceny jednostkowe i wartość ogólną wraz z doliczeniami i opustami, stwierdza wysłanie towaru i daje sprzedającemu tytuł do żądania zapłaty. Faktura jest dokumentem nieprzenoszalnym i dlatego nie może być cedowana na inną osobę. W wypadku dalszej sprzedaży towaru trzeba towar refakturować, czyli wystawić nową fakturę. Rozróżnia się kilka rodzajów faktur stosowanych w handlu zagranicznym. W dostawach częściowych lub po cenie orientacyjnej wystawia się fakturę prowizoryczną na poszczególne dostawy, a końcowe rozliczenie po realizacji całej następuje na podstawie faktury ostatecznej. Faktura pro forma nie potwierdza wysłania towaru, nie daje podstaw do zapłaty i nie jest dokumentem księgowym, służy tylko do celów informacyjnych i do spełniania pewnych formalności, np. przydziału kontyngentu, uzyskania pozwolenia przywozu. Faktura celna to faktura, którą przedstawia się przy odprawie celnej, a może nią być zwykła faktura handlowa albo faktura uproszczona, w której podaje się wartość towarów w celu pobrania cła. Niekiedy fakturze celnej stawiane są specjalne wymagania, no. Podanie ceny wewnętrznej, stwierdzenie pochodzenia towaru, poświadczenie przez izbę handlową. Faktura konsularna sporządzana jest na odpowiednim formularzu konsulatu. Zawiera ona również dane dotyczące cen wewnętrznych i musi być legalizowana w placówce konsularnej kraju importującego, za co pobierane są opłaty. Głównym celem faktur konsularnych jest wyeliminowanie dumpingu. Dumping to sprzedaż za granicę towarów poniżej cen na rynku wewnętrznym kraju eksportera lub poniżej kosztów własnych eksportera w celach konkurencyjnych. Niekiedy władze państwowe umożliwiają eksporterom stosowanie dumpingu przez udzielenie eksporterom bezpośredniej pomocy, np. w postaci premii eksportowych czy ulg podatkowych. Ze względu na sposób przewozu rozróżniamy dokumenty przewozowe w transporcie morskim, śródlądowym i lotniczym. Dokumenty ubezpieczeniowe stanowią dowód zawarcia umowy ubezpieczeniowej. Podstawowym dokumentem jest polisa ubezpieczeniowa. W handlu zagranicznym oprócz polisy stosuje się jeszcze certyfikat asekuracyjny oraz notę kryjącą. Polisa ubezpieczeniowa, podobnie jak konosament, może być wystawiona imiennie, na okaziciela i na zlecenie. W ubezpieczeniu towarów rozróżnia się polisę pojedynczą(jednorazową ), która dotyczy ubezpieczenia towaru w ciągu konkretnej podróży lub w ciągu określonego czasu, oraz polisę generalną (bieżącą),w której określa sięę rodzaje i ilość ładunków będących przedmiotem ubezpieczenia, ubezpieczony deklaruje zaś sumę ubezpieczenia wszystkich przesyłek lub cały obrót towarowy. Certyfikat asekuracyjny ma zastosowanie w umowie generalnej. Stwierdza on, że dana przesyłka objęta jest polisą generalną. Nota kryjąca wystawiana jest przez maklera ubezpieczony w towarzystwie asekuracyjnym. Przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe pokrywa zazwyczaj stratę przewyższającą określoną wartość, co jest zaznaczone w polisie. Granica, od której odszkodowanie jest wypłacane, nazywana jest franszyzą i może być określana kwotowo, częściej jednak określa się ją procentowo w stosunku do wartości ubezpieczonego ładunku. Są dwa rodzaje franszyzy: integralna i redukcyjna. Franszyza integralna polega na tym, że w razie szkody przekraczającej franszyzę ubezpieczyciel płaci odszkodowanie za całą szkodę. W wypadku franszyzy redukcyjnej odszkodowanie wypłacane jest tylko za szkodę przekraczającą franszyzę. Jeżeli franszyza wynosi 3 %, a szkoda 5% sumy ubezpieczenia, to w wypadku franszyzy integralnej ubezpieczyciel pokrywa całą szkodę, czyli 5%, w wypadku zaś franszyzy redukcyjnej - tylko różnicę między faktyczną szkodą na franszyzą, czyli 2%. Dokumenty pomocniczce są bardzo liczne i bardzo zróżnicowane. Niektórych z nich wymagają władze administracyjne poszczególnych krajów, inne wynikają z uzgodnić między kontrahentami i przewidziane są w kontrakcie. Najczęściej spotykanymi dokumentami pomocniczymi są: świadectwo pochodzenia, świadectwo standaryzacyjne, świadectwo weterynaryjne, świadectwo fitopatologiczne, świadectwo dezynfekcji, świadectwo fumigacji, świadectwo kondycjonowania, świadectwo o sile wyższej.