Giełdy towarowe

Jedną z charakterystycznych cech giełdy towarowej, jest to, że towar nie występuje na niej fizycznie, a transakcje mogą być zawierane na towary, które znajdują się nieraz bardzo daleko, w odległym miejscu od siedziby giełdy. Towary mogą być również w różnym studniom produkcji i obrotu towarowego. W związku z tym towary sprzedawane i kupowane na giełdzie muszą być jednorodne pod względem cech. Muszą to więc być takie towary, które można uszeregować według pewnych ich właściwości, czyli wystandaryzować. Oznacza to, że wszystkie jednostki towaru określone danym standardem są jednolite pod względem jakościowym. Dlatego każda partia określonego towaru giełdowego ma takie same cechy, wskutek czego kupującemu jest obojętne, którą partię kupuje. Standaryzacja umożliwia zawieranie transakcji bez konieczności obejrzenia przedmiotu zakupu, e przepisach każdej giełdy jest bowiem dokładnie określone, jaki towar ma być dostarczony i wystarczy jedynie posługiwać się nazwami towarów wystandaryzowanych i numerami odmian lub gatunków. Regulamin giełdy określa nie tylko rodzaje towarów dopuszczonych do obrotu oraz obowiązujące standardy, lecz także najmniejsze jednostki ilościowe, które mogą być przedmiotem transakcji. Taka najmniejsza jednostka ilościowa, w której przeprowadza się propozycję kupna - sprzedaży na danej giełdzie, nazywa się kontaktem. Transakcje na giełdzie towarowej przeprowadza się przez wywołanie i uwidocznienie na tablicy, np. zapisanie na tablicy, wyświetlenie -stosowanie do zwyczajów giełdy-cen ofert zgłoszonych do sprzedaży oraz cen ofert zgłoszonych do zakupu. Po konfrontacji ofert sprzedaży i kupna oraz uzgodnieniu cen, transakcję przeprowadzają maklerzy i na dowód tego wystawiają notę kupna- sprzedaży. Zawiera ona określenie sprzedającego i kupującego, nazwę towaru i jego cechy, ilość i cenę towaru, termin dostawy i nazwiska maklerów lub nazwy firm maklerskich. Kursy giełdowe po zakończeniu każdej sesji giełdowej są ogłoszone w formie notowań giełdowych lub zestawienia, zwanego cedułą giełdową. Giełdy ogłaszają zazwyczaj trzy rodzaje notowań (cen ) : kurs sprzedaży, po którym dysponenci towarem skłonni są go sprzedać, kurs kupna, po którym nabywcy są skłonni kupić towar, oraz kurs, po którym zawarto transakcje. Ten ostatni, to kurs transakcyjny lub kurs rozliczeniowy, po którym prowadzi się różne rozliczenia między członkami giełdy. Na niektórych giełdach notuje się i ogłasza kursy(ceny ) z początku, środka i zakończenia sesji giełdowej, co pozwala się zorientować, jakie są krótkookresowe tendencje cen danych towarów. Czynniki wpływające na poziom cen mogą prowadzić do wzrostu lub spadku cen określonych towarów na giełdzie. Jeżeli ceny, czyli notowania danego towaru na giełdzie rosną, to mówimy, że mamy odczynienia z hossą. To samo odnosi się do wzrostu kursów na giełdzie pieniężnej i papierów wartościowych. Jeśli następuje spadek cen towarów lub kursu papierów wartościowych, to taką sytuację nazywamy bessą. Określenia te (hossa i bessa ) są używane również do określenia rodzajów operacji giełdowych ( mających często charakter spekulacyjny ) powodujących wzrost lub obniżenie kursów giełdowych na towary lub papiery wartościowe. Jeżeli w grę wchodzi czynnik spekulacyjny, to w celu wywołania hossy, oznaczającej podnoszenie kursów giełdowych, organizuje się zakup dużej ilości towarów. Kupcy zainteresowani zwyżką cen i opierających na tym swe zyski, czyli grający na zwyżkę cen, nazywani są na giełdach anglosaskich bykami, zainteresowani natomiast zniżką cen -niedźwiedziami. Byki grający na zwyżkę cen organizują się często w grupę spekulacyjną zwiększającą sztucznie zakup towaru, w wyniku czego ceny rosną, a następnie wyprzedają towar po stosunkowo wysokiej cenie. Grupa spektakulantów grających na zniżkę zwiększa - nieraz pozornie - sprzedaż ponad ilość posiadanych towarów i w ten sposób doprowadza się do obniżki cen, by wkrótce zacząć kupować towary po niskiej, sztucznie wywołanej cenie, zwykle te spekulacje przeprowadzane są w ciągu jednej sesji giełdowej. Na większości giełd światowych tego rodzaju spekulacje są zabronione, lecz trudno jest udowodnić, że transakcja ma charakter spekulacyjny. Wraz z rozwojem instytucji giełdy towarowej wykształciły się różnego rodzaju transakcje giełdowe. Ze względu na termin dostawy towarów i technikę operacji można wyróżnić na giełdzie towarowej transakcje rzeczywiste, transakcje spekulacyjne terminowe i transakcje o charakterze zaczepiającym. Transakcje rzeczywiste, zwane również transakcjami efektownymi, charakteryzują się tym, że towar znajduje się faktycznie w dyspozycji sprzedającego i jest dostarczany kupującemu natychmiast lub w krótkim czasie po zawarciu transakcji. Zapłata następuje z reguły przy dostawie towaru. Transakcje na dostarczenie stanowią podstawę transakcji spekulacyjnych terminowych, które nie mają charakteru transakcji jako takich, lecz opierają się na przewidywaniu przyszłych cen towaru. Kupujący, występujący w transakcji spekulacyjnej, nie ma zamiaru otrzymać kupowanego towaru. Kupujący występujący w transakcji spekulacyjnej, nie ma zamiaru towaru dostarczać. Kontrahenci ustalają cenę towaru na określony w przyszłości termin. Kupujący spodziewa się , że cena w momencie likwidacji transakcji będzie wyższa niż uzgodniona w kontrakcie, sprzedający zaś przewiduje, że cena będzie niższa. W chwili rozwiązania transakcji nie występuje wcale dostawa towaru, lecz jedna ze stron przekazuje drugiej stronie różnicę między ceną ustaloną w kontrakcie na dany towar a ceną występującą na giełdzie w danym dniu w transakcjach efektywnych.