Choroby zawodowe - przyczyny i skutki

Choroba zawodowa jest powstałą w wyniku pracy w uciążliwych
warunkach w zakładzie pracy. Zależnie od rodzaju wykonywanego zawodu są
one różne. By daną chorobę uznać za zawodową po pierwsze musi ona
znajdować się na liście chorób zawodowych, po drugie lekarz wraz z komisją
musi uznać, czy ona powstała wskutek pracy w uciążliwych warunkach.
Przyczyna i skutek choroby musi być ściśle powiązany z wykonywanym
zawodem. Istnieje wiele czynników, które mogą powodować różnego rodzaju
uszczerbki na zdrowiu, mogą mieć różny wymiar: biologiczny, chemiczny,
alergiczny.

Kto może dokonać zgłoszenia choroby zawodowej, komu, jak ją rozpoznać?
Zgłosić podejrzenie choroby zawodowej może zarówno pracodawca (cyt. „jest
obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi
sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek
podejrzenia choroby zawodowej”), lekarz, dentysta, jak i sam pracownik, czy
były pracownik, który podejrzewa objawy mogące wskazywać na chorobę, z tym,
że pracownik zgłasza taką nieprawidłowość lekarzowi, któremu jego zdrowie jest
powierzone opiece zdrowotnej. Sposób zgłaszania takiej nieprawidłowości jest
ściśle określony w „rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r.
w sprawie chorób zawodowych”, na przykład w: Dz. U. nr 132, poz. 1121 jest
określony sposób dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych
chorób. Podejrzenie choroby zawodowej można zgłaszać na formularzu, gdzie
wzory są zamieszczone w powyższym rozporządzeniu, bądź telefonicznie
właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu albo właściwemu
inspektorowi pracy. Lekarz czy dentysta może kierować bezpośrednio na
badania, by móc orzec o faktyczności choroby zawodowej. Inne szczegóły
dotyczące chorób zawodowych również można znaleźć w Kodeksie Pracy.
W procesie orzekania o chorobie zawodowej biorą udział następujące jednostki
orzecznicze (wg Kodeksu Pracy i rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie
chorób zawodowych - cytaty), są to:

1. Jednostki orzecznicze I stopnia. Do tej grupy należą:
 pracodawca,
 lekarz o określonych kwalifikacjach będący zatrudnionym na przykład:
w poradniach chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny
pracy lub przychodniach i oddziałach chorób zakaźnych poziomu
wojewódzkiego w zakresie chorób zawodowych zakaźnych

2 i pasożytniczych, klinikach, poradniach chorób zawodowych
uniwersytetów medycznych, jednostkach zakładów opieki zdrowotnej,
w których nastąpiła hospitalizacja w zakresie rozpoznawania chorób
zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia
ostrych objawów choroby.
 dentysta,
 pracownik,
 były pracownik.
2. Jednostki orzecznicze II stopnia. Należą do nich:
 lekarz o określonych przepisami kwalifikacjach będący zatrudnionym
w jednostkach badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy,
 państwowy powiatowy inspektor sanitarny, lub w przypadku odwołania
w terminie 14 dni od uprawomocnienia się decyzji o stwierdzeniu
choroby zawodowej:
 państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, sporządza kartę
stwierdzenia choroby zawodowej i przesyła ją do Centralnego Rejestru
Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy.
Jakie można wyróżnić rodzaje chorób zawodowych? Oto niektóre z nich:
1. Beryloza,
2. Rozedma płuc,
3. Zespół cieśni w obrębie nadgarstka,
4. Byssinoza,
5. Zespół wibracyjny,
6. Pylice…
Przyczyny chorób zawodowych.
Przyczyną chorób zawodowych może być niedostosowanie warunków zarówno
miejsca pracy do pracownika i jego kwalifikacji, jak i na odwrót,
niedostosowanie pracownika do miejsca pracy, na przykład nie informowanie
go o szkodliwych warunkach panujących w danym miejscu pracy,
niewyposażeniu np. w odpowiednią odzież, sprzęt, niedostosowanie tego
3
sprzętu/urządzeń do ludzkich warunków i możliwości itp., nie przeszkolenie
z zakresu BHP (Bezpieczeństwa i Higieny Pracy), zaniedbanie samego
pracownika czy pracodawcy poprzez nie przestrzeganie zasad BHP. Może być
również przyczyną rodzaj wykonywanej działalności, niekoniecznie związany
z winą pracodawcy, tu jej może w ogóle nie być, na przykład praca wśród
toksycznych, promieniotwórczych, pylących, drgających, hałasujących,
biologicznych (wirusy, grzyby, bakterie) czynników działających negatywnie
na ludzki organizm w pewnym odstępie czasu mimo przestrzegania zasad
BHP.
Skutki chorób zawodowych
Skutkami tych niedogodności wymienionych powyżej przyczyniających się do
powstawania chorób zawodowych są właśnie między innymi te choroby, które
zostały wymienione na stronie drugiej. Choroby, które objawiają się
u pracownika będące dla niego, jego samopoczucia fizycznego
i psychicznego, również dla rodziny, niemałym obciążeniem i uciążliwością,
niejednokrotnie bólem, poważnym uszczerbkiem na zdrowiu, powodującym
długą, albo wręcz niemożliwą rekonwalescencję zniszczonego organizmu,
który uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie, czy wykonywanie zawodu,
którego wcześniej pracownik się podejmował a pracodawca wyraził zgodę na
jego wykonywanie, czy kontynuowanie go, ani tym bardziej pracy w gorszych
warunkach. Dla pracodawcy skutkiem są koszty przeznaczane m.in. na
odszkodowania wskutek trwałego uszczerbku na zdrowiu
pracownika/pracowników, kary itp.