W większości nowel pozytywistyczny dominują problemy dzieci. Pokazywano jak dzieci cierpią i są wykorzystywane, jaki mają ciężki los. Najczęściej dzieci same musiały o siebie dbać, bo nie mieli rodziców, lub rodzice byli zbyt zapracowani i nie mieli czasu, bo musieli zarabiać pieniądze, aby wykarmić rodzinę. Autorzy pozytywistyczni pisali o dzieciach, bo one nie rozumieją świata dorosłych, świat dzieci jest o wiele prostszy, nie ma tam polityki, ani innych trudnych spraw. A także dzieci mają bardziej głębokie uczucia, bo nie mieli jeszcze żadnych rozczarowań w ludziach.
Przykładem noweli pozytywistycznj o dziecku jest ‘’Janko Muzykant’’ Henryka Sienkiewicza. W której wyraźnie są widoczne dziecięce uczucia. Od najmniejszych lat Janko ‘’ledwo zipiał’’, mówiono: „Przyszło to na świat wątłe, słabe.” . Jedyną jego uciechą było słuchanie muzyki, kiedy ją słuchał to z jego oczu spływały łzy. A w sercu odczówał bukiet melodii. Lecz pewnego razu, gdy niewinnie chciał popatrzeć na cudze skrzypce, został pobity i ukarany.
W tej noweli widzimy, jak dziecko dąży za swoją chęcią. Nie wiedząc, że może być ukarany. Widzimy, że naiwność dzieci, którzy nie mają odpowiedniej opieki doprowadza ich do zguby.
Podobną historię opisuje Bolesław Prus w noweli ‘’Antek’’. W której opisuje się chłopiec zakochany w wiatrakach. Strugał ich wszędzie i nazywał siebie budowniczym wiatraków. Rodzina była biedna, dlatego w złej sytuacji była także jego siostra, która nie mogła otrzymać odpowiedniej opieki lekarskiej. Więc posłuchano znachorki i wsadzono ją do pieca ‘’- Napalcie, kumo, w piecu do chleba. Trza dziewczynie zadać na dobre poty, to ją odejdzie.’’ , gdzie się spaliła. Gdy Antek wyrósł to poszedł do szkoły, ale gdy pieniądze się skończyły to musiał ją opuścić, więc odesłano go do kowala. Lecz po tym jak wrócił do domu znów strugał figurki i sprzedawał je. W rodzinie była tragiczna sytuacja, dlatego postanowiono Antka wysłać w świat. Moim zdaniem w tej noweli Prus chciał ukazać, że wiejskie dzieci nie miały żadnych możliwości rozwijać swoje talenty.
„Katarynka’’ także jest nowelą o dziewczynce, która miała chorobę oczu, a jej jedyną uciechą była muzyka. Lecz gdy przesiedliła się do miasta, to była smutna, czemu dziwił się jej sąsiad pan Tomasz. Ale pewnego dnia dowiedział się w czym jest problem, zrozumiał, że dziewczynka jest niewidoma. Zobaczył, ze katarynki jej się podobają„Mała niewidoma dziewczynka tańczyła po pokoju klaszcząc w ręce. Blada jej twarz zarumieniła się, usta śmiały się, a pomimo to z zastygłych oczu płynęły łzy jak grad.’’. I to go całkowicie odmieniło. Zrozumiał on, że nie można myśleć tylko o sobie, a trzeba też pomagać cieszyć się innym.