Czystki etniczne jako metoda walki

Nie istnieje w żadnym słowniku definicja czystek etnicznych, określa się je jako: ludobójstwo, eksterminacje bądź zagładę danej grupy etnicznej. Zjawisko to, jest charakterystyczne dla przebiegu wojen i konfliktów zbrojnych w dwudziestowiecznej Europie. Przez prawo międzynarodowe zostało uznane za najcięższe przestępstwo – zbrodnie przeciwko ludzkości. Czystki etniczne nie są „wynalazkiem” XX w. Wbrew panującym opiniom miały one miejsce już w XVI w, choć nie w takiej skali.
Na początku XX wieku wprowadzono zasadę cuius regio, eius natio . Miała ona na celu wyznaczenie granic międzynarodowych według zasady etniczno – narodowej, poprzez przesiedlenie wielu narodów wschodnioeuropejskich. Zasada ta przyniosła Europie straszliwe cierpienia. Po obu wojnach światowych w Europie Środkowej i Wschodniej panowały mieszane stosunki etniczne, dlatego zasada ta powodowała iż przesiedlano lub wypędzano wielkie grupy ludności. Uzasadnieniem tych praktyk była argumentacja iż służą one do zaprowadzenia pokoju w danym regionie. W imię racji stanu „nie zauważano” problemów nowo powstałych mniejszości narodowych.
Na początku najbardziej barbarzyńskiego wieku w historii Europy stoi Macedonia. Macedończycy byli uznawani zarówno przez Serbów jak i Bułgarów za członków tej samej nacji. Po wojnach bałkańskich Serbia, Bułgaria i Grecja starały się usunąć przemieszanie zarówno religijnych jak i etnicznych grup narodowościowych. Doprowadziło to w Macedonii i Turcji do przymusowych przesiedleń i uchodźstwa. W 1913 roku podpisano w Adrianopolu konwencje bułgarsko – turecką, która usankcjonowała politykę „czystek etnicznych” .
W dwudziestym wieku najokrutniejszych mordów i zbrodni przeciwko ludzkości dopuściły się najpotężniejsze europejskie reżimy. W śród nich przodowały nazistowskie Niemcy, odpowiedzialne za wielomilionowy mord popełniony na członkach innych narodów i ras „w imię aryjskiej rasy panów”. Oprócz Żydów, ofiarą rasistowskiej ideologii nazizmu padło w obozach zagłady w skutek masowych egzekucji od 200 do 500 tysięcy Romów. W latach 1915-16 wymordowano od 1,2 do 1,5 miliona osób narodowości ormiańskiej, jeśliby dodać do tej liczby ofiary wcześniejszych rzezi, to od 1878 do 1922 roku na terenie Imperium Osmańskiego wymordowano ponad dwa miliony Romów. Ludobójstwo dokonane na ludności ormiańskiej wiosną 1915 roku, rozpoczęło się pogromem oficerów, intelektualistów oraz członków elity politycznej. W nocy z 24 na 25 kwietnia aresztowano i zgładzono ponad 600 czołowych przedstawicieli narodu ormiańskiego. Cyganie podczas II Wojny Światowej podzielili smutny los Żydów, niektórych cyganów zsyłano do obozów koncentracyjnych w Dachau i Buchenwaldzie oraz do nowo powstałego obozu dla kobiet w Ravensbruck. W 1941 roku w obozie śmierci w Chełmnie do zabijania Cyganów używano tlenku węgla, w ten sposób zamordowano ok. 5 tysięcy ludzi. W 1942 roku Himmler wydał rozkaz by Cyganów krwi mieszanej zamieszkujących tereny Rzesz wysłać do obozu w Oświęcimiu, natomiast pozostałych do obozów w Oświęcimiu – Brzezince, rozbudowane komory gazowe i krematoria mogły pomieścić dziennie nawet kilka tysięcy osób. Niektórych Romów i Cyganów krwi mieszanej nie objął rozkaz Himmlera, jednak zostali oni zmuszeni do poddania się „dobrowolnej” sterylizacji. W obozie w Oświęcimiu – Brzezince z 23 tysięcy ludzi zginęło 20 078 osób; resztę przewieziono do innych obozów. Przyczyną śmierci był głód, praca ponad siły, eksperymenty medyczne, choroby zakaźne i komora gazowa. 3 sierpnia 1944 roku obóz cygański umilkł w ciągu jednej nocy zagazowano 2897 kobiet, dzieci i mężczyzn .
Światowa opinia szybko zapomniała o wydarzeniach z lat 1878 – 1922 kiedy to eksterminacji poddano naród ormiański, ale przypomniał je Adolf Hitler, wydając wyrok na naród polski: „ Na razie tylko na wschodzie rozkazałem moim oddziałom, by bez litości i miłosierdzia posyłały na śmierć mężczyzn, kobiety i dzieci polskiego pochodzenia. Tylko w ten sposób będziemy mogli uzyskać przestrzeń życiową, której tak potrzebujemy. Któż dziś mówi o eksterminacji Ormian? ”.
Konferencja w Vannesee, która odbyła się 20.I.1942 roku, obradowała nad sposobami organizacji zagłady, która miała być prowadzona na całym terenie, gdzie władza była sprawowana przez nazistowski reżim . Eksterminacja Żydów była jednym z największych przypadków ludobójstwa na Świecie. Holokaust, którego ofiarą padło ponad sześć milionów Żydów europejskich jest straszliwą zbrodnią. Same liczby nie są w stanie oddać całego terroru, ale są ważne by można było sobie wyobrazić rzeczywiste rozmiary tego ludobójstwa: 165 tysięcy Żydów z Niemiec, 65 tysięcy z Austrii, 32 tysiące z Francji i Belgii, ponad 100 tysięcy z Holandii, po 60 tysięcy z Grecji i Jugosławii, ponad 140 tysięcy z Czechosłowacji, 500 tysięcy z Węgier, 2,2 miliona ze Związku Radzieckiego i 2,7 miliona z Polski. Do tego należy dodać ponad 200 tysięcy ofiar pogromu w Mołdawii, Rumunii, Norwegii, Danii, Włoch, Luksemburga i Bułgarii. Jednym z głównych dążeń nazistów było zdobycie nowych obszarów dla „rasy panów” kosztem „niższych ras słowiańskich – podludzi”, drogą zniewolenia, deportacji i eksterminacji „małowartościowych” narodów zamieszkujących obszary na wschód od granicy III Rzeszy . Aby odizolować Żydów od reszty społeczeństwa zakładano getta. W 1941 roku było ich ok. 400, największe to: Warszawa - ok. 500 tysięcy Żydów oraz Łódź - ok. 300 tysięcy Żydów. Największym „wynalazkiem” niemieckiego nazizmu były obozy zagłady. Obozy z Auschwitz należą do najbardziej znanych na świecie. Ciągnące się szeregi baraków, wychudzeni jak szkielety ludzie, ale Auschwitz nie stanowi kwintesencji horroru stworzonego przez nazistów. Zorganizowali oni inne piekielne obozy wyspecjalizowane, choć proste w swym działaniu fabryki do zabijania. Do takich obozów zależała Treblinka, choć po obozie tym dziś nie pozostało, to nadal jest to, to samo miejsce w którym ludzkie istoty doznawały najgorszego upodlenia. Na pamiątkę ludzkiego cierpienia, w miejscu granicy obozu, znajduje się kamień na którym widnieją tylko dwa słowa albo aż dwa słowa: nigdy więcej .
Ale co z tego, że ludzie pamiętają Auschwitz, Treblinkę, że nie zapomnieli o komorach gazowych i krematoriach, o dzieciach idących na śmierć, jeżeli po pięćdziesięciu latach koszmar ten powraca do Europy.
Konflikt w byłej Jugosławii miał wszelkie cechy etnonacjonalistycznej konfrontacji o zabarwieniu religijnym. Aspiracje Serbów i Chorwatów – narodowości dominujących liczebnie i militarnie – do etnicznie czystego państwa mogły dać się zrealizować jedynie na drodze wojny i mordów, przymusowych przesiedleń i deportacji. Sytuacje dodatkowo komplikował fakt, że w Bośni–Hercegowinie granice językowe, religijne i etniczne nie pokrywały się nawzajem. Oprócz kryterium etnicznego, które pozwala odróżnić Serbów, Chorwatów, Albańczyków i Czarnogórców, wyróżnikiem etnicznym jest także kryterium religijne. W Bośni–Hercegowinie, inaczej niż w pozostałych republikach byłej Jugosławii, Muzułmanie etniczni byli tożsami z muzułmanami religijnymi, stanowili oni kategorię etniczno –narodowościową. Zanim doszło do islamizacji, nie istniała jednoznaczna tożsamość „serbska” czy „chorwacka”, tak więc nie było podziału na „Serbów muzułmańskich” i nie. Wojna etnonarodowa zrodziła nienawiść religijną . Konflikt zażegnano w tym samym roku. Wydawać by się mogło, iż na Bałkanach zapanuje upragniony przez opinię publiczną spokój. Ale już jesienią 1997 roku w Prisztinie, stolicy Kosowa doszło do zamieszek. Albańscy studenci domagali się przywrócenia albańskiego szkolnictwa, demonstranci zostali rozpędzeni przez serbską policję. Na początku 1998 roku UCK zainicjowała działania zbrojne wymierzone w mieszkających w Kosowie Serbów i doprowadziła do powstania kontrolowanego przez bojowców UCK tzw. „wyzwolonego terytorium” na obszarze Drenicy; armia i policja jugosłowiańska rozpoczęła kontrofensywę przeciw partyzantom paląc domy i ostrzeliwując wioski, doszło do starć na granicy albańsko-serbskiej; UCK ogłosiła powszechną mobilizację oraz „stan wojenny”, w lasach schroniły się tysiące uchodźców. Znów doszło do agresji na ludność cywilną, tysiące ludzi po obu stronach konfliktu musiały zostawić swój dom i tych których kochali. Konflikt serbsko–albański poruszył światową opinią publiczną. Jak każda napaść i ta odcisnęła swe piętno na ludziach na całym świecie. Ostatnia wojna w Kosowie wygnała z domów ok. 800 tysięcy Albańczyków i ponad 160 tysięcy kosowskich Serbów. W wyniku działań wojennych zginęło według różnych źródeł od 500 do 2000 cywili. Konflikt na Bałkanach pochłonął ponad 200 tysięcy ofiar. Kilka tysięcy kobiet zostało brutalnie zgwałconych, a ich mężów i synów bito i torturowano. Znów powstały obozy koncentracyjne. W wyniku czystek etnicznych ponad 2 miliony ludzi utraciło swoje domy, stając się uchodźcami .
Czystki etniczne są najokrutniejszym sposobem prowadzenia walki, gdyż ich ofiarami jest ludność cywilna, kobiety, dzieci, starcy. Ludzie bezbronni, którzy według prawa międzynarodowego nie są bezpośrednimi stronami konfliktu. A jednak prawo międzynarodowe nie broni ich dostatecznie przed potencjalnymi agresorami. Rzadko dochodzi do wydania przywódców zbrodni przeciwko ludzkości odpowiednim organom. Precedensem było wydanie prezydenta Jugosławii Slobodana Miloszevia i postawienie przed Międzynarodowy Trybunał Karny ds. zbrodni przeciwko ludzkości. Przywódcy „wielkich” reżimów swoje konflikty powinni rozwiązywać przy użyciu wojska, a nie demonstrować swą siłę i potęgę na bezbronnych ludziach.






Bibliografia:
1. Urs Altermatt „Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie” Kraków 1998r.
2. Angus Fraser „Dzieje Cyganów” Warszawa 2001r.
3. Heiko Haumann „Historia Żydów w Europie Środkowej i Wschodniej” Warszawa 2000r.
4. Andrzej Leszek Szczeniak „Plan Zagłady Słowian” Radom 2001r.
5. Laurence Rees „Naziści. Ostrzeżenie historii” Warszawa 1998r.
6. http://www.3pytania.pl/polski/kalenda.html
000 ofiar. Kilka tysięcy kobiet zostało brutalnie zgwałconych, a ich mężów i synów bito i torturowano. Po upływie pół wieku od II wojny światowej na terenie Europy - w byłej Jugosławii - znów powstały obozy koncentracyjne. W wyniku czystek etnicznych ponad 2 miliony ludzi utraciło swoje domy, stając się uchodźcami.