Struktura przestępstwa

1. Przedmiot zamiaru.
2. Podmiot przestępstwa.
3. strona przedmiotowa. Wina (jeśli sprawca wypełnił te cztery punkty to popełnił czyn zabroniony)
4. Strona podmiotowa.

Wina – zarzucalność czynu bezprawnego oparta na faktach życia psychicznego sprawcy i na cechach jego osobowości w warunkach kiedy nie zachodzi żadne z okoliczności wyłączających winę, czy zmniejszających winę. Zarzut jest zarzutem personalnym, skierowanym do konkretnej osoby.

W przypadku braku jednego z elementów nie ma winy. Jest to okoliczność wyłączająca winę.
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINĘ, bądź zmniejszające (nie spełnienie cech podmiotu):
1. Nieletniość (17 lub niekiedy 15 lat)
2. Niepoczytalność
3. Błąd
4. Rozkaz
5. niektóre stany wyższej konieczności

Niepoczytalność – wskazuje na przyczyny jak i skutki niepoczytalności, które muszą występować w chwili popełnienia czynu zabronionego.

Przyczyny – upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna bądź inne zakłócenia czynności psychicznej.

Skutki niepoczytalności – upośledzenie intelektu, niemożliwość rozpoznawania znaczenia czynu i upośledzenie woli – nie jest w stanie lub nie może pokierować swoim postępowaniem.
Stopień niepoczytalności określają 2 biegli. Przy stwierdzeniu pełnej nie możemy stawiać danej osobie zarzutów. W przypadku stwierdzenia częściowej odpowiada za czyn.

Błąd – niezgodność pomiędzy rzeczywistością a wyobrażeniem o niej przez sprawcę.
Mamy kilka rodzajów błędów np.:
- co do faktu – dotyczy ustawowych znamion (elementów) czynu zabronionego, wyłącza tylko winę umyślną. Jeśli błąd był istotny wówczas odpowiada za umyślne popełnienie czynu.
- co do prawa – polega na nieświadomości bezprawności czynu, sprawca nie ma świadomości że to co robi jest zabronione, błądzi co do oceny całego czynu, ale to nie wyłącza odpowiedzialności.

Rozkaz – dotyczy pewnej grupy służb, sprawca nie popełnił czynu zabronionego gdy nie mógł ocenić, że wykonanie rozkazu będzie przestępstwem. Jeśli natomiast mamy świadomość, że rozkaz jest zły i go wykonamy – popełniamy przestępstwo.
09.04.2005 r.
Ustawowe znamiona czynu zabronionego, które stanowią cechy zdarzenia, których całokształt określa przestępstwo, a które muszą być udowodnione w postępowaniu, aby było możliwe prawidłowe ukaranie za dane przestępstwo.

Struktura przestępstwa.
1. Strona podmiotowa (psychika sprawcy, jego nastawienie, myśli, np. czy chce dokonać przestępstwa) dzieli się na:
a) przestępstwa umyślne: dzielące się na:
zamiar bezpośredni,
zamiar ewentualny.
b) przestępstwa nieumyślne, czyli naruszenie zasad, tj.
lekkomyślność,
niedbalstwo.
Stroną podmiotową kieruje cel, motyw, pobudka.
2. Przedmiot ochrony/zamachu. Przedmiotem zamachu jest dobro chronione przez prawo karne, zawiera:
a) przedmiot ochrony ogólnej (dobra ogólne),
b) przedmiot ochrony rodzajowy – rodzaje dóbr podlegających ochronie np. przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu,
c) przedmiot ochrony indywidualny sprawcy – dobro w które godzi czyn, np. zamach na życie, ale konkretnego człowieka.
3. Podmiot przestępstwa = czyli osoba która popełnia przestępstwo – kto dopuszcza się ................. musi ponieść odpowiedzialność ......... bierze się tu pod uwagę:
1. Wiek – od 17 roku – odpowiedzialność karna. W niektórych przypadkach następuje obniżenie wieku do osoby nieletniej w przedziale wiekowym od ukończenia 15 lat do nieukończonych 17 lat. Wyjątkowość ta polega na tym, że nieletni ponosi odpowiedzialność karną za najcięższe przestępstwa. Może ponosić ją, ale nie musi. Decyduje o tym Sąd Rodzinny, są to np.;
zamach na życie Prezydenta RP,
zabójstwo,
gwałt zbiorowy i ze szczególnym okrucieństwem,
spowodowanie katastrofy,
spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
piractwo wodne, powietrzne.
Bierze się również pod uwagę stopień rozwoju sprawcy, czyli ustalenie, czy działał świadomie, okoliczności popełnienia czynu, właściwości i warunki osobiste nieletniego (czy się uczy, pracuje, czy jest alkoholikiem, narkomanem, czy należy do grupy przestępczej), nieskuteczność środków dotychczas stosowanych (czyli środków oddziaływania wychowawczego i poprawczego)., nieskuteczność może być przewidywana, ze względu na okrutny charakter przestępstwa,
środki te po prosu nie przyniosą oczekiwanego efektu. Wymiar kary nie może przekroczyć 2/3 ustawowo przypisanej kary,
następnie wiek 17-18 lat – traktowanie sprawców niejako jak nieletnich ze względu na brak dojrzałości:

2. Poczytalność.
Zakłada się, że wszystkie osoby są poczytalne. Dopiero gdy sąd poweźmie wątpliwości co do poczytalności sprawcy, może skierować go na badania psychiatryczne.
3. Szczególna właściwość podmiotu - za niektóre przestępstwa odpowiadają osoby, które posiadają szczególną cechę. Wyróżnia się tu przestępstwa indywidualne właściwe i niewłaściwe;
właściwe – szczególna właściwość podmiotu decyduje o bycie przestępstwa podstawowego np. funkcjonariusz publiczny, który wbrew obowiązkowi dopuszcza się . podlega karze...........tzn. np. w zakładzie karnym funkcjonariusz dopuszcza się przestępstwa wobec skazanego lub np. korupcja urzędnicza.
niewłaściwe – gdy szczególna właściwość podmiotu wpływa na obniżenie lub podwyższenie odpowiedzialności karnej, np. dzieciobójstwo, dezercja.
4. Strona przedmiotowa – przewodnia funkcja, tzn., że po stronie przedmiotowej oceniamy stronę podmiotową, czyli kto, za co itd.,
1) zachowanie – to działanie lub zaniechanie, czyli uzewnętrznienie popełnienia czynu,
a. działanie – to złe działanie,
b. zaniechanie – brak określonego działania, czyli nie robimy tego do czego jesteśmy zobowiązani z racji stanowiska, zawodu itp. Obowiązek ten wynika m.in. z KK. Gdy ktoś nie udziela pomocy.... przykłady: obowiązek alimentacyjny, umowa pomiędzy stronami, niezabezpieczenie miejsca niebezpiecznego.
Gwarant – osoba, której obowiązkiem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa dla dobra prawnie chronionego.
2) skutek
3) następstwo,
4) okoliczności czynu.