Egzaminn

Starożytne ideały wychowawcze :RzymIdeał Greka to Achilles- silny fizycznie i moralnie, piękny, odważny waleczny. Zwracano uwagę na: Wychowanie fizyczne i rozwój ciała,Wychowanie moralne – zdrowe zasady moralne, unikanie rubasznych zabaw i rażących gestów, skromny ubiór, oddawanie czci rodzicom, unikanie tłumów, pospólstwa i ulicy,Wychowanie muzyczne - odgrywało główną rolę w kształtowaniu charakteru i umysłu,wiązało się z kultem religijnym i czcią bogówModel wychowania w republice rzymskiej : Wychowanie rodzinne - Mit rodziny – kult wychowania rodzinnego:Starorzymskie pojęcie rodziny było szerokie, obejmowało rodziców, dzieci, dzieci dorosłych synów nawet już żonatych, służbę, niewolników, klientów;Władzę nad wszystkimi tymi członkami sprawował ojciec – pater familias – ojciec rodziny,W stosunku do dzieci ojciec miał władzę życia i śmierci ,Rodzina była monogamiczna,a jej ideałem stale i wierne sobie małżeństwo oraz liczne potomstwo,Wielodzietność była źródłem przywilejów dla męża i dla żony,Kobieta nie miała praw obywatelskich i politycznych, była ograniczona w dysponowaniu swoim majątkiem, ale w życiu prywatnym, rodzinnym i towarzyskim miała dużo swobody,Wzorem była kobieta surowych obyczajów, oddana mężowi i dzieciom, rozumna, wykształcona, zdolna do poświęceń, patriotka. Kobieta nienaganna moralnie (matrona) otaczana była czcią i miała możliwość oddziaływania na sprawy publiczne poprzez wpływ na męża i jej synów,Opiewanym ideałem kobiety była matka Grakchów, Kornelia (II w.p.n.e), która wychowała synów na wodzów, kierowała osobiście ich naukami, dobierała najznakomitszych nauczycieli Sparta: wychowanie podporządkowane było interesowi państwa,wychowanie państwowe rozpoczynało się od ósmego roku życia. *Dzieci w Sparcie były własnością państwa, o ich losie decydowali urzędnicy państwowi chore, ułomne były wyrzucone lub pozostawione i wychowywane przez niewolnika *Wychowanie polegało przede wszystkim na wyrabianiu tężyzny fizycznej, odpowiedzialności za państwo oraz przyzwyczajeniu do wszelkich niewygód *cnoty Spartanina to- gotowość bojowa, dzielność, odwaga, kult broni, ślepe posłuszeństwo względem władzy, zdolność lakonicznego i jednocześnie precyzyjnego oraz pobudzającego do myślenia wysławiania się *Liczyło się tylko wychowanie grupowe, nie zwracano uwagi na cechy i potrzeby indywidualne. Była to raczej tresura a nie wychowanie *Dziewczęta - wychowywały się w domu ale organizowano dla nich również specjalne oddziały, w których odbywały się ćwiczenia fizyczne *Starsze dziewczęta przechodziły przeszkolenie wojskowe*Spartanka powinna być rodzicielką miała być nastawiona na zachowanie rasy *Chłopcy poddawani był wychowaniu wojskowemu *po ukończeniu 7 r życia chłopców zabierano rodzicom i umieszczano w specjalnie zorganizowanych na wzór koszar wojskowych zakładach, gdzie przebywali do 18 r. życia *każdy młodzieniec spędzał 10 lat w wojsku. po odbyciu służby wojskowej otrzymywał pełne prawa obywatelskie *Bardzo ważne było wychowanie moralneAteny : * wykształcił się ustrój demokratyczny, polegający na równości szans *Społeczeństwo było podzielone na: pełnoprawnych obywateli, wolnych ale bez praw politycznych ( metojków- cudzoziemców)i niewolników *wyróżniali się pociągiem do rozwoju umysłowego, kulturalnego i artystycznego *panowała swoboda wypowiadania własnych poglądówb*Liczył się człowiek i jego talent *Celem wychowania ateńskiego był harmonijny rozwój fizyczny i umysłowy człowieka *Kładziono nacisk na przygotowanie chłopców do życia publicznego, do obowiązków obywatelskich, wychowanie było dość surowe *zaczynają się pojawiać pierwsze szkoły, ale nie państwowe lecz prywatne *Rodzice wolnych Ateńczykówzobowiązani byli przez państwo o wychowanie swoich dzieci. Naukę rozpoczynali zarówno chłopcy jak i dziewczęta w 7 roku życia *Dziewczęta uczyły się tylko w zakresie podstawowym a potem pod okiem matek różnych robót domowych *W wychowaniu obywatela ateńskiego wyróżniało się trzy okresy: I lata dzieciństwa (do 7 r. życia )w domu zabawy, opieka niańki, II lata szkolne (7-18 lat) nauka w szkole pod nadzorem pedagoga ( przede wszystkim chłopcy), III efebia ( 18- 20 lat) szkoły ściśle nadzorowane przez państwo *Szkoły były prywatne, uczniów odprowadzali do nich niewolnicy *Dopełnieniem wykształcenia ateńskiego była efebia , mająca charakter służby wojskowej, która ,były to szkoły ściśle nadzorowane prze państwo.Starożytna myśl pedagogiczna i jej przedstawiciele (sofiści, Sokrates, Platon, Arystoteles)Sofiści (nauczyciele mądrości) – próbowali wyjaśnić początek świata w sposób racjonalny a nie religijny, poszukiwacze prawdy i pedagodzy. Retoryka podstawą kształcenia i wychowania. Twórcy dialektyki. Nauczali za pieniądze, kurs trwał 4 lata *w teorii poznania skłaniali się ku subiektywizmowi *twierdzili, że bóstwa są wymysłem władzy*Uczyli młodzież biegłości w uzasadnianiu własnego stanowiska, nawet fałszywego*uczyli mnemotechniki *ideał sofistów był człowiek znający : Zagadnienia polityczne, Znajomość prawa, Znajomość literatury, Podstawy filozofii, Podstawy astronomii, Podstawy matematyki, Orientacja w życiu przyrody Sokrates (Archetyp nauczyciela) –prekursor stoików i cyników, filozof zajmujący się człowiekiem. „Wiem, że nic nie wiem”. Cel nauczania =dobro.Metody nauczania: heurystyczna (poszukiwawcza)*sposób nauczania polegający na naprowadzaniu uczniów na właściwy tok rozumowania i doprowadzeniu do samodzielnego rozwiązywania przez nich problemów*Nauczanie porównywał do pracy akuszerki, która nie daje dziecku życia, ale pomaga mu je zdobyć; indukcyjna *Wysnuwał wnioski ogólne z wielu spostrzeżeń szczegółowych *nie podawał gotowych rozwiązań, ale pobudzał uczniów do samodzielnego odkrywania wiedzy *Aby nie peszyć rozmówców, nie krytykował ich lecz tak podpowiadał, aby sami doszli do stwierdzenia o nieprawidłowości swoich sądów ironii *W trudnych wypadkach zapewniał rozmówcę, że jest tego samego zdania, a następnie podchwytliwymi pytaniami doprowadzał do tego, że głoszone przez dyskutanta poglądy stawały się nonsensem.Platon - twórca teorii wychowania państwowego, wychowania przedszkolnego i wychowania fizycznego. Poglądy na wychowywanie: *swój system wychowawczy dostosował do 3 części duszy: rozsądku, pożądliwości, popędliwości *rozwinął teorię 4 cnót podstawowych: sprawiedliwość, roztropność(mądrość), odwaga(męstwo), umiarkowanie * Dzieci i młodzież wychowuje państwo *Nauczane były tylko dzieci dwóch wyższych stanów, dzieci z niższych klas uważano za niezdolne,*harmonijne wychowanie: wychowanie umysłowe oraz rozwój całego ciała *taki sam programu wychowania dla dziewcząt i chłopców* harmonijny rozwój fizyczny, umysłowy, moralny poprzez zabawy, gry, bajki, wierszyki i muzykę do 6 roku życia zarówno dziewczynki jak i chłopcy,* kładł nacisk na nauczanie matematyki na wszystkich szczeblach * w 18 roku życia rozpoczynały się 3-letnie ćwiczenia fizyczno-wojskowe (efebia)Arystoteles - Zajmował się badaniami w dziedzinie zoologii, botaniki, medycyny. propagował trzy aspekty wychowania, które wynikały z trzech rodzajów duszy:Roślinnej (1) – zdolność odżywiania się i rozmnażania – wychowanie fizyczne,Zwierzęcej (2) – zdolność uczuć i popędów – wychowanie moralne,Myślącej (3) – ośrodek poznania i myślenia – wychowanie intelektualne *do poszczególnych wychowań proponował odpowiednie szczeble kształcenia *trzy stadia uczenia się (poznanie odbywa się za pomocą zmysłów):Postrzeganie przez zmysły otaczających rzeczy , Zapamiętywanie doznawanych wrażeń,Uogólnianie wiadomości, przyswojenie ich treści na własny użytek *teoria nauczania: *Przedstawianie uczniowi odpowiedniego dobrego materiału*Zapamiętywanie (powtarzanie) *Uogólnianie zdobytej wiedzy ( pojęciowanie) *CELE wychowania: *Dostarczyć państwu dobrych obywateli -*wychowanie we wszelkich formach zmierza ku ideałowi człowieczeństwa*wolność *zdolność i wiedza o tym, jak swobodnie korzystać z własnego czasu Ideały chrześcijańskie i ich wpływ na teorię i praktykę wychowawczą średniowiecza *wszyscy są równi wobec Boga, odrzucono zatem pogański zwyczaj wyrzucania dzieci ułomnych i chorych oraz zrównano prawa kobiet do nauki *Usunięto wszelkie myśli o ciele ludzkim na rzecz umartwiania się, postów, odprawiania pokuty, biczowania się, odmawiania sobie snu, dobrowolnego oszpecania się,*życie doczesne człowieka jest tylko pielgrzymką ku lepszej przyszłości i jest okresem próby i cierpień, odrzucono wartości cenione w starożytności: siła, piękno, bogactwo, potęga, jako dobra nietrwałe i bez wartościDziałalność oświatowa Karola Wielkiego: *Zapoczątkował odrodzenie się i rozwój szkolnictwa świeckiego. Założył szkołę pałacową. PROGRAM * oprócz siedmiu sztuk wyzwolonych obejmował także umiejętność redagowania dokumentów państwowych oraz zarządzeń cesarskich *Szkoła kładła duży nacisk na astronomie i przedmioty matematyczne *Zlecił biskupom zakładanie szkół katedralnych (dla duchownych), udostępnienie szkół klasztornych dla świeckich (chłopców) oraz utrzymywanie przy każdej parafii tzw. szkoły parafialnej (dla chłopstwa)*Wprowadził obowiązek szkolny Powstania, organizacja i rozwój pierwszych uniwersytetów:Okoliczności *W ośrodkach szkolnych o nachyleniu filozoficznym i teologicznym,gdzie tworzyły się grupy studentów wokół wybitnych znawców prawa i medycyny*Fundacje władców świeckich i duchownych *Z wewnętrznych szkół zakonnych ,Organizacja: *Decyzja o założeniu uniwersytetu wymagała akceptacji papieża i władzy świeckiej* Działalność uniwersytetu była regulowana dekretami i przywilejami nadawanymi tym szkołom.*Organizacja uczelni możliwa była dzięki przywilejom gwarantującym niezależność ekonomiczną i autonomię.Rozwój:*Pierwsze uniwersytety średniowieczne zorganizowane były wg dwóch wzorów: Bolońskiego – powstawał jako forma organizacji studentów skupionych wokół znawców prawa i medycyny, Paryskiego – organizacja profesorów w silnych ośrodkach szkolnych, skupiająca liczne grono mistrzów i nauczycieli, najczęściej sztuk, filozofii, teologii Akademia Krakowska; powstanie i organizacja Powstanie: prośbę o założenie uniwersytetu skierował król Kazimierz Wielki do papieża Urbana V wiosną 1363 roku, zaś bulla papieska zatwierdzająca ten akt fundacyjny datuje się na dzień 1 września 1364 roku. Akademia powstała W drugiej połowie XIV wieku, w wyniku potrzeb administracji państwowej jako fundacja królewska. Organizacja: *K.W utworzył uniwersytet na wzorach bolońskich *Rektor wybierany przez studentów posiadał prawa w sprawach porządkowych, cywilnych i karnych *Król gwarantował studentom szereg przywilejów związanych ze studiami *Fundusze na potrzeby uczelni miały pochodzić z żup solnych w Wieliczce *Siedzibą uczelni był początkowo Wawel, później zamierzano go przenieść do nowej dzielnicy Krakowa zwanej Kazimierz Reformacja jako ruch religijny i społeczny i jej wpływ na oświatę i wychowanie*Przemiany historyczne i obyczajowe spowodowały wymuszenie na Kościele rewizji stanowisk wobec spraw szkół *zamęt religijny spowodował chęć wielu władców do uniezależnienia się od władzy papieża*Luter był źle nastawiony do szkół jako instytucji związanych z kościołem i scholastyką, potem zmienił zdanie choć nie zajmował się reformowaniem szkolnictwa Powstanie i założenia dydaktyczno-wychowawcze gimnazjum klasycznego Jana Sturma:W Strasburgu w 1536 J. Sturm utworzył gimnazjum:Ideał wychowawczy gimnazjum – mądry i wymowny chrześcijanin, a zarazem dobry obywatel, urzędnik, działacz polityczny.Program nauczania – Uczono greckiego, hebrajskiego, retoryki, elementów arytmetyki, geometrii, astronomii, z astrologią, muzyki * Wprowadzono system klasowo-lekcyjny Działalność jezuitów na polu oświaty:prowadzili trzy typy szkół *Pięcioklasowe kolegium, Kolegia płatne, quadrivium *Przygotowali własne podręczniki *Rozwijano pamięć uczniów *Rozbudowano zajęcia pozalekcyjne służące wychowaniu religijnemu*Wychowujące rozrywki *Dbali o jakość kadry pedagogicznej *Zachęcano do nauki poprzez współzawodnictwo, rozbudowano system nagród i kar skuteczny system dozoru oparty na donosicielstwie Poglądy pedagogiczne Jana Amosa Komeńskiego*nie ma konfliktu między religią *Otrzymując od Boga naturalne możliwości rozwoju, każdy ma obowiązek rozwijać się do najwyższego możliwego poziomu- szczególnie wrażliwy na nieszczęście społeczeństwa* kształceniem należy objąć wszystkie dzieci, to należy stworzyć jednolity system szkolny*Kształcenie od urodzenia – 24 rż., 4-sześcioletnie okresy: dziecinny,chłopięcy, młodzieńczy,dojrzałej męskości 4 typy szkół:macierzysta* zaznajomienie z najprostszymi zjawiskami*nauka mówienia* ćwiczenie rozumu* robótki ręczne* wychowanie moralne,elementarna * język ojczysty* rachunki *zarys historii powszechnej Gimnazjum: 6-letnie*nauka języków, historię, gramatykę, fizykę, matematykę, etykę, dialektykę, retorykę.Studia w akademiach* Cechy szkolnictwa: Powszechność, Bezpłatność, w języku ojczystym, Drożność. wychowanie człowieka wymaga: *Zasady stopniowania trudności*Nauczania poglądowego Koncepcja wychowania i edukacji Johna Locke’a* Zajął się wychowaniem fizycznym, moralnym i umysłowym,*umysł dziecka to tabula rasa, wychowanie decyduje o tym jakim się stanie człowiekiem*„Zdrowy duch w zdrowym ciele” – wychowanie fizyczne opierał: Na zdrowym trybie życia, Hartowaniu, Zapewnieniu właściwego odzienia, Ruchu, Zabawy, Odpowiedniego żywienia *Wychowanie moralne *Wychowanie umysłowe Jan Jakub Rousseau i jego koncepcja wychowania naturalnego *Potępiał teorię i praktykę wychowania domowego i szkolnego *odrodzenie ludzkości może nastąpić przez wychowanie jednostek zgodnie z prawami natury i w warunkach naturalnych *regulatorem tempa rozwoju jest natura * wychowanie powinno być progresywne, zgodnie z ujawniającymi się fazami rozwoju dziecka, jego zainteresowaniami dążeniami poznawania świata w toku bezpośredniego doświadczenia Działalność i zasługi Stanisława Konarskiego na polu oświaty w Polsce XVIII w.prekursor KEN-u, Program polityczny: *Szkolnictwo uczynił kuźnią wychowania obywatelskiego * Opierał się na ideałach pedagogicznych europejskich *Najważniejszą zasługą jest założenie w Warszawie Collegium Nobillium*Ideał wychowawczy: Dobry chrześcijanin, Zdrowy, uczciwy i światły człowiek, Rozumny i odpowiedzialny obywatel, Patriota Opracował tzw. Ustawy szkolne, które objęły:*Kształcenie nauczycieli, ich prawa i obowiązki,*Model nauczyciela pijarskiego- obywatel *Programy nauczania i organizację szkół*Zasady nadzoru pedagogicznego, w tym opiniowania nauczycieli Idea Nowego Wychowania i jej wpływ na teorię i praktykę edukacyjną XX w *Podstawą tego ruchu pedagogicznego był pajdocentryzm, według którego dziecko jest centralnym punktem wszelkiej działalności pedagogicznej*Konieczna bliska współpraca szkoły i domu w procesie wychowania*żądano zmiany zarówno treści jak jakości wychowania i nauczania*cel: umożliwić każdemu uczniowi rozwój jego osobowości w satysfakcjonujący go sposób Oświata polska w II Rzeczypospolitej: stan i reformy szkolneStan oświaty w pierwszych latach niepodległości: *panował stosunkowo wysoki wskaźnik analfabetyzmu *Po zaborach szkolnictwo na ziemiach polskich różniło się dość znacznie pod względem ilościowym, organizacyjnym, programowym i dydaktycznym.*ujednolicenie ustroju i poziomu szkolnictwa oraz nadzoru pedagogicznego Reformy szkolne i ustawy *Do treści programu oświatowego K. Praussa nawiązano podczas obrad gólnopolskiego Zjazdu Nauczycielskiego, który odbył się w Warszawie w dniach 14-17 kwietnia 1919 * Sejm opowiedział się: obowiązkiem szkolnym od 7 roku życia, zasadą obowiązkowej siedmioletniej szkoły powszechnej stanowiącej podstawę kształcenia w szkole średniej, opowiedziano się za kształceniem nauczycieli szkól powszechnych w 2-letnich studiach pedagogicznych (szkole zawodowej) na podbudowie szkoły średniej ogólnokształcącej Dokumenty prawne: *I Ustawa o tymczasowym ustroju władz szkolnych – 4 czerwca 1920r*Powierzała kierownictwo i zwierzchność nad wychowaniem publicznym w Rzeczypospolitej ministrowi *Tworzyła okręgi szkolne, i organy samorządu szkolnego*Znosiła zależności szkół od organów administracji politycznejDekrety: o obowiązku szkolnym z 7 lutego 1919 roku* obowiązek szkolny Dekret o kształceniu nauczycieli szkól powszechnych z 7 lutego 1919 roku *normował sprawę przygotowania kadr nauczycielskich przyjmując 5-letnie seminarium nauczycielskie jako podstawowy zakład kształceniaKonstytucja z 17 marca 1921 roku : *Obowiązek nauki szkolnej w szkole powszechnej, bezpłatne nauczanie w szkołach państwowych i samorządowych, obowiązkowa nauka religii we wszystkich typach szkól do 18 roku zyciaUstawa o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkól powszechnych z 17 lutego 1922 r *Uzależniała stopień organizacyjny szkoły od liczby dzieci*Droga do szkoły nie więcej niż 3 kilometry *Udział państwa i samorządów w finansowaniu szkółTypy szkół*strukturę i program szkoły średniej zostały zawarte w Programie naukowym szkoły średniej z 1919 r: dwa typy szkoły średniej: o podstawie humanistycznej i o podstawie matematycznej *zachowano 8–letni kurs nauki podzielony na dwa szczeble: 3-letni przygotowawczy (gimnazjum niższe) i 5-letni systematyczny (gimnazjum wyższe)*zachowywała elitarny charakter z powodu niskiego stopnia organizacji szkól powszechnych i wysokich kosztów kształcenia w gimnazjum *Szkoły zawodowe dzieliły się na 6 grup: techniczne, rzemieślniczo-przemysłowe, mistrzowskie, handlowe, rolnicze, i żeńskie szkoły przemysłowe oraz gospodarcze*Po odzyskaniu niepodległości podjęto także prace organizacyjne w zakresie szkolnictwa wyższego*Po odzyskaniu niepodległości w nowy etap swego rozwoju wkroczyła także oświata pozaszkolna*Ważne miejsce w pozaszkolnej pracy oświatowej zajmowała działalność organizacji młodzieżowychRozwój oświaty po 1932 roku *Zasadniczą reformę szkolna zapoczątkowała Ustawa o ustroju szkolnictwa przygotowana przez Ministra WRiOP Janusza Jędrzejewicza z 11 marca 1932 r *ustawa była aktem prawnym unifikującym definitywnie szkolnictwo w Polsce i likwidującym ostatnie pozostałości ustawodawstwa oświatowego państw zaborczych *Regulowała zagadnienia dotyczące ustroju i zadań przedszkoli, szkół powszechnych, szkół średnich i zawodowych, kształcenia nauczycieli. Podejmowała także zasadnicze kwestie odnoszące się do szkolnictwa wyższego *Na podstawie tej ustawy szkolnictwo powszechne zostało podzielone na trzy szczeble organizacyjne i programowe*Ustawa wprowadziła 6 letniąśrednią szkołę średnią ogólnokształcącą podzieloną na 4-letnie gimnazjum i 2-letnie liceum *Szkolnictwo zawodowe stało integralną i pełnowartościową częścią systemu szkolnego*Obowiązek dokształcania przesunięto do lat 18*Ustawa nie pomijała problematyki kształcenia niepełnosprawnych. Nie rozstrzygała jednak czasu trwania obowiązku szkolnego dla tej kategorii dzieci*Wyjaśniała, że dzieci te mogą być zwolnione z obowiązku szkolnego, jeśli nie ma zorganizowanej dla nich szkoły w miejscu ich zamieszkania lub pobytu *Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojawiło się również pojęcie oświaty pozaszkolnej odnoszone do osób powyżej 18 roku życia* Wzmocniono zarazem władzę rektora Szkoła średnia wg Jana F. Herbarta: nauczanie wychowujące, stopnie formalne nauczania *Twórcą i organizatorem gimnazjum humanistycznego był Wilhelm von Humboldt * teorię gimnazjum, ideał wychowawczy i porządek programowo-dydaktyczny w kategoriach pedagogicznych sprecyzował Jan Fryderyk Herbart*Herbart wyodrębnił pedagogikę, jako naukę wspartą na etyce*Jego teoria dydaktyczna stała się podstawą praktyki nauczania w szkole średniej*Ustalał sposób prowadzenia lekcji i uzasadnił go psychologicznie*twierdził, że nauczanie musi mieć charakter wychowujący, podporządkowany zasadom moralnym a jego celem jest uformowanie silnego charakteru wychowanka*Można to osiągnąć tylko przez dobór treści nauczania tak, by zainteresowania ucznia kierowały się słusznym ideom Jan Henryk Pestalozzi i jego koncepcja ogólnokształcącej szkoły ludowej oraz nauczania elementarnegoJan Henryk Pestalozzi (1746-1827) - "ojciec ogólnokształcącej szkoły ludowej" *stworzył teoretyczne podstawy nauczania początkowego, którego celem była nie wiedza i umiejętności zawodowe rolnika lub rzemieślnika, ale ogólny rozwój dziecka *Zasady wychowania dzieci z ludu wyprowadził z oświeceniowej teorii ogólnego rozwoju trzech naturalnych sił człowieka: fizycznej (ręka), będącej podstawą zdolności do pracy, moralnej (serce) , na której wspiera się stosunek do ludzi i do świata oraz intelektualnej (głowa) , zapewniającej - dzięki rozwinięciu zdolności poznawczych - umiejętność poruszania się w świecie ludzkim i przyrody*opracował metodę nauczania elementarnego, opartą na analizie i syntezie*Jej podstawą było upoglądowienie procesu dydaktycznego tak, aby w umyśle ucznia powstawały jasne i precyzyjne pojęcia. *Kładł nacisk na wyrabianie sprawności działania, umiejętności stosowania nabytej wiedzy w praktyce*Do programu włączył nauczanie rzemiosł, a nawet metod pracy fabrycznejFrancuskie szkoły elementarne ogólnokształcące *Przekształcenie stanowej szkoły lodowej w szkołę ogólnokształcącą elementarną trwało prawie stulecie*Francuska reforma wprowadziła powszechny, siedmioletni obowiązek szkolny, realizowany w szkole bezpłatnej i świeckiej, z odpowiednio poszerzonym programem o przedmioty matematyczno-przyrodnicze i takie, które mogły być przydatne w przyszłej pracy zawodowej. Szkoła elementarna uzyskała wówczas wysoki poziom organizacyjny i programowy oraz weszła do systemu szkolnego Początki nowoczesnego kształcenia nauczycieli elementarnych*Praca w szkole elementarnej wymagała wykwalifikowanych nauczycieli*Kształcili się w seminariach, które formę pedagogiczną zawdzięczały J. H. Pestalozziemu *trzyletnie seminaria nauczycieli elementarnych łączone były ze szkołami ćwiczeń*Program obejmował podstawy pedagogiki i metodyki*Rozwój seminariów przyczynił się do utrwalenia poglądu, że w szkole ludowej ważniejszy jest nauczyciel niż podręcznikSytuacja dziecka i jego prawa w końcu XIX i w pierwszej połowie XX wiekuSytuacja dzieci : *Poważnym i dramatycznym problemem społecznym były dzieci osierocone, zwłaszcza w okresach zamieszek i wojen *Wielka skala tego zjawiska pobudzała instytucje charytatywne i grupy wyznaniowe do organizowania instytucji opiekuńczych - ochronek, które zaczęły powstawać już pod koniec XVIII w *Z zainteresowań pedagogów tymi problemami narodziła się pedagogika przedszkolna i pedagogika społeczna *W XX w. sprawy ochrony dzieckastały się konstytucyjnym obowiązkiem państwa, gwarantowanym przepisami prawa cywilnego i administracyjnego. Powstały wyspecjalizowane instytucje nadzoru i opieki, finansowane przez państwo*Po I wojnie światowej nastąpił rozwój międzynarodowych instytucji, walczących o zagwarantowanie dzieciom prawa do opieki i wszechstronnego rozwoju. Prawa dziecka*Międzynarodowy Związek Pomocy Dzieciom proklamował w 1924 r. Deklarację Praw Dziecka zwaną Deklaracją Genewską *Głosiła ona, iż "mężczyźni i kobiety wszystkich narodowości uznają, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego", zapewnić warunki normalnego rozwoju fizycznego i duchowego, chronić przed głodem, opuszczeniem, demoralizacją, wyzyskiem'. Deklaracja dała podstawę wielu następnym dokumentom prawnym środowiskiem ochronie dziecka, przygotowywanym po II wojnie światowej pod patronatem ONZ*Rozwijająca się od końca XIX w. psychologia eksperymentalna i pedagogika potwierdziły obecną w tradycji europejskiej myśli pedagogicznej prawdę, że najwłaściwszym i najkorzystniejszym naturalnym środowiskiem wychowawczym jest dla dziecka rodzina Powstanie i rozwój instytucji wychowania przedszkolnego; działalność F.W. Froebla i M. Montessori Fryderyk Wilhelm Froebel (1782-1852)- twórca teorii wychowania przedszkolnego * Dzięki niemu ochronka stała się miejscem, w którym odbywa się praca pedagogiczna w celu przygotowania dziecka do dalszej nauki.*Pod wpływem studiów u J.H. Pestalozziego nad metodą nauczania w szkołach ludowych zaczął poszukiwać metod wychowania właściwych dla dzieci w wieku przedszkolnym. Stwierdził, że podstawowym środkiem wychowawczym, zgodnie z rozwojem psychofizycznym dzieci młodszych, jest zabawa*Opracował metodykę pracy przedszkolnej, rodzaje i formy zabawek *Uważał, że takiemu wychowaniu, pod okiem odpowiednio przygotowanych nauczycielek, powinny podlegać wszystkie dzieci w wieku przedszkolnym, niezależnie od statusu materialnego rodziców.*Okres wychowania przedszkolnego uznał, bowiem za integralną część wychowania ogólnego* Zarówno teoria Froebla jak i organizowane przez niego kursy dla wychowawczyń - "przewodniczek zabaw" - przyczyniły się do powstania i rozwoju seminariów dla wychowawczyń przedszkolnych (freblanek) w drugiej połowie XIX w. i w początkach XX. Przedszkole w XX wieku – działalność Marii Montessori * Krytykując metodykę pracy przedszkolnej Froebla, rozwinęła jego zasadę współpracy przedszkola z domem rodzinnym dziecka. Stworzyła nowoczesne ośrodki wychowania małych dzieci *Nauczycielki prowadziły systematyczne obserwacje rozwoju dziecka także fizycznego*Starannie zorganizowane czynności i ćwiczenia miały prowadzić do "samorzutnego rozwoju indywidualności zarówno pod względem umysłu, jak uczuć i sił fizycznych"*Wybitną przedstawicielką polskiej pedagogiki przedszkolnej, łączącej elementy teorii Froebla i Marii Montessori, była w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Maria Weryho.Radziwiłłowiczowa (1858-1944), która w Polsce niepodległej kierowała Referatem Wychowania Przedszkolnego w resorcie oświaty.*W XX w- przedszkola stały się integralnym, choć nie zawsze obowiązkowym, ogniwem systemów szkolnych, ze względu na uznane przez pedagogów i rodziców wartości ogólno wychowawcze*Ich funkcje kompensacyjne - przez wyrównywanie braków wychowawczych i opiekuńczych ułatwiają rodzinom wywiązywanie się z obowiązków wychowawczych. *Mogą być skutecznym instrumentem polityki społecznej i ekonomicznej państwa *Władze oświatowe i samorządoweskłonne są do ograniczania funkcji pedagogicznych na rzecz opiekuńczych oraz do skracania okresu wychowania przedszkolnego.