Charakterystyka Paryża

Paryż (fr. Paris) - stolica i największa aglomeracja Francji, położona w centrum Basenu Paryskiego, nad Sekwaną (La Seine). Miasto stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju, jedno z 10. największych w Europie. Znajdują się tu liczne zabytki i atrakcje turystyczne, co powoduje, że Paryż jest co roku odwiedzany przez miliony turystów.
Paryż to dla wielu najpiękniejsze i najbardziej romantyczne miasto na Ziemi. Architektura, parki i skwery, niezmienna Sekwana, tętniące życiem Kafejki, joie de Vivre Paryżan i wreszcie moda- wszystko to sprawia, że Miasto Świateł potrafi zauroczyć i zafascynować zarówno miejscowych , jak i turystów. Nie ma chyba na świecie drugiej metropolii tak dobrze znanej ludziom, którzy nigdy wcześniej jej nie odwiedzili. To dla tego turyści przybywają do Paryża po raz pierwszy przywożą ze sobą tak wiele nie zawsze słusznych wyobrażeń- o kawiarenkach rozbrzmiewających intelektualnymi dysputami, flirtach nad Sekwaną, rewiach w nocnych klubach i nieuprzejmych gderliwych mieszkańcach, myślących wyłącznie o wyciągnięciu przyjezdnym pieniędzy z kieszeni. Aby uniknąć rozczarowań, lepiej odrzucić te stereotypy i przemierzać paryskie bulwary, aleje i uliczki jakby nigdy przedtem nie słyszało się o wieży Eiffla czy katedrze Notce Dame. Mieszkańcy stolicy są święcie przekonani, że jak nikt inny posiedli umiejętność korzystania z życia – rzeczywiście, Paryż to istna uczta dla zmysłów . Można nakarmić oczy widokiem rozległych bulwarów, zabytków, dzieł sztuki i magicznymi światłami. Dla podniebienia SA sery wina i charcuterie. Nie wolno zapominać o dźwiękach: opery, jazzu, muzyki etnicznej czy po prostu odgłosów metra lub przejeżdżających samochodów, oraz zapachach perfumerii, kawiarni kuszących aromatem świeżo zaprażonej kawy i croissantów, a zimą- prażonymi kasztanami. Warto wsiąść na rower i jadąc wzdłuż Sekwany poczuć łagodny wiatr na twarzy lub wspiąć się na szczyt wieży Eiffla, by z dreszczykiem emocji spojrzeć w dół.
Paryż, który jest osobnym departamentem o numerze 75, jest jednocześnie stolicą regionu administracyjnego Île-de-France. Oprócz departamentu paryskiego w jego skład wchodzą departamenty: Essonne (91), Hauts-de-Seine (92), Seine-Saint-Denis (93), Seine-et-Marne (77), Val-de-Marne (94), Val-d'Oise (95) oraz Yvelines (78).
Miasto ma układ koncentryczny z rozchodzącymi się gwiaździście bulwarami. Jego oś stanowi wcięta dolina Sekwany, która dzieli Paryż na dwie części: prawobrzeżną (północną) Rive Droite oraz lewobrzeżną (południową) Rive Gauche.

2.1. Historia Paryża
Paryż zdobyty przez Rzymian w 52 roku p.n.e. był małą osadą rybacką położoną na wyspie (obecnie Ile de la Cite`), zamieszkanej przez plemię Paryzjów. Szybki rozwój osady rzymskiej spowodował jej rozszerzenie na lewy brzeg Sekwany. Miejsce Rzymian zajęli Frankowie i nazwali miasto Paryżem. Stało się ono jednym z głównych miast ich królestwa. Z początku Paryż był stolicą bardzo małego królestwa. Kapetyngowie próbowali go powiększyć narzucając swoją wolę innym władcom. Wiek XI i XII to rozkwit przemysłowy i urbanistyczny Paryża. Miasto znowu rozszerzyło się na oba brzegi rzeki, zwłaszcza na prawy brzeg. Pod koniec XII w. Filip August polecił zbudować fontanny, hale targowe Halles (od samego początku w celu handlowym) i wybrukować główne ulice. Dla ochrony miasta wybudowano (1180-1213) potężny wał umocniony jeszcze fortecą Luwru (1204). Przez ponad siedem wieków (aż do 1919 r.) Paryż pozostał fortecą co tłumaczy jego kolistą budowę, (bulwary współśrodkowe, które powoli zastępują mury), gęstość zabudowy i niewiele wolnych przestrzeni i ogrodów.
2.1.1. Średniowieczny Paryż
W średniowieczu miasto rozkwitło jako centrum religijne, powstały wówczas arcydzieła architektury, jak Sainte-Chapelle. Paryż stał się także ważnym ośrodkiem życia intelektualnego za sprawą słynnego uniwersytetu -Sorbony- do którego ściągali uczeni z całej Europy. Średniowieczne miasto podzieliło się na: prawy brzeg handlowy (z rynkiem Halles), miasto władzy politycznej i religijnej (aktualnie Pałac Sprawiedliwości i szpital l'Hôtel-Dieu), lewy brzeg, uniwersytecki i intelektualny. W efekcie tego podziału, za czasów Św. Ludwika na wyspie zbudowano katedrę Notre-Dame (1163 r.) i Sainte-Chapelle (1246). Natomiast pałac królewski został rozbudowany przez Filipa Pięknego (1285-1314). Tradycje intelektualne lewego brzegu zaczęły się w XII w. Wymogi narzucone przez kanclerza Notre-Dame nadzorującego szkolnictwo doprowadziły do tego, iż niektórzy niezadowoleni panowie postanowili nauczać poza zasięgiem jego władzy, w szopach góry Świętej Genowefy. Od 1250 r. ok. 60 kolegiów udzieliło schronienia 700 „byłym uczniom” i zapewniło im edukację, wikt i opierunek. Najsławniejsze było kolegium ufundowane przez Roberta de Sorban w 1257 r., zrekonstruowane w XIX w. Uniwersytet Paryski był ważnym centrum kulturowym (teologia, filozofia) średniowiecznego chrześcijaństwa. W XIII w. Paryż, z 80 000 mieszkańców stał się największym miastem chrześcijańskiej Europy. W XIV w. sytuacja pogorszyła się. Ludność cierpiała głód (1315-1317) i dżumę (1348-1349). Na skutek wojny 100 letniej między Francją a Anglią w Paryżu wrzało. W 1356 r. przewodniczący kupców, Etienne Marcel ogłosił się panem miasta i stanął przeciwko Delfinowi Francuskiemu. Król Karol V (1364-1380) kazał wybudować nowe obwałowanie prawego brzegu, aby chronić przedmieścia przed Anglikami. Bastylia została powiększona. Mimo to, w 1420 r. Paryż został zajęty przez Anglików. Na próżno okupowany przez Joannę d'Arc w 1429 r. został odebrany Anglikom dopiero w 1436 r. a stolicą ponownie stał się wiek później, za panowania Franciszka I. Pokój i dobrobyt powróciły do Paryża w drugiej połowie XV w. Królestwo zostało na nowo połączone. Rezydencje Sens i Cluny są ostatnimi zabytkami sztuki gotyckiej. Paryż stał się centrum władzy we Francji, gdy na tronie królewskim zasiadł Hugo Kapet, założyciel dynastii Kapetyngów. Kolejni królowie i cesarze zostawili po sobie w Paryżu trwałe ślady; z władcami związane są liczne zabytki, jak: fortyfikacje Filipa Augusta, Luwr pałac królewski, który jest jednym z najwspanialszych muzeów na świecie, Pont Neuf Henryka IV do dzisiaj łączący Ile de laCite` z brzegami Sekwany, Łuk triumfalny, wzniesiony dla uczczenia zwycięstw armii Napoleona. Koniec monarchii, przywróconej na krótko i bez powodzenia przez cesarza Napoleona III, nastąpił w roku 1848, za panowania Ludwika Filipa. W okresie średniowiecza miasta, jak Paryż, położone w strategicznych punktach u zbiegu rzek, stały się ważnymi ośrodkami władzy politycznej i centrami kulturowymi. Kościół odgrywał w nich ważną rolę w życiu intelektualnym i duchowym. Dawał impuls rozwojowi szkół i nauki oraz postępowi technicznemu, np. w zakresie odwołania terenów i budowy kanałów. Początkowo ludność Paryża nadal zamieszkiwała głównie Ile de la Cite` oraz lewy brzeg Sekwany. Osuszenie bagien (le marais) w XII wieku umożliwiło rozwój przestrzenny miasta.

2.1.2. Paryż w renesansie
Pod koniec wojny stuletniej, między Francją a Anglią, Paryż znajdował się w fatalnym stanie. Po okupacji angielskiej, zakończonej w 1453 roku, miasto było w ruinie. Dopiero panowanie Ludwika XI przyniosło Paryżowi rozkwit gospodarczy i artystyczny. W XVI wieku królowie francuscy przeszczepili z Włoch wzory kultury renesansowej. Architekci królewscy podjęli pierwsze próby regularnego rozplanowania fragmentów miasta, wznosząc wytworne i jednolite elewacje budynków wokół pałaców, np. wspaniały Place Royale (dziś Palace des Vosges). Kres władzy monarchów położyła rewolucja 1789 roku i nastały wówczas rządy ludu. Gdy zapał rewolucyjny opadł, znakomity strateg, Napoleon Bonaparte, ogłosił się cesarzem Francuzów dążył do uczynienia z Paryża centrum świata. Wkrótce po rewolucji 1848 roku rozpoczęła się radykalna przebudowa miasta. Wielki plan urbanistyczny sporządzony przez barona Hausmanna, na miejscu średniowiecznej zabudowy, stworzył szerokie, eleganckie aleje i bulwary. Pod koniec XIX stulecia miasto stało się symbolem zachodniej cywilizacji i pozostało nim aż do niemieckiej okupacji w latach 1940-1944. po wojnie odżyło i rozrosło się, a obecnie stanowi ważny ośrodek zjednoczonej Europy. Siedemnasty wiek we Francji, zwany Le Grand Siѐcle –Wielkim Stuleciem- kojarzy się przede wszystkim z pełnym splendoru dworem Ludwika XIV w Wersalu. Także w samym Paryżu powstawały wtedy wspaniałe place, teatry i pałace arystokratów, zwane bôtels. Ostentacyjny splendor wyrażał absolutną władzę monarchy. Pod koniec panowania króla Słońce jego kosztowne ekstrawaganckie oraz nieustanne wojny z sąsiednimi państwami doprowadziły do kryzysu w monarchii. W XVI w. rozwój Paryża nastąpił wraz z powrotem do stolicy Franciszka Valois po 1530 r. Natomiast dwór nadal podróżował z zamku do zamku, zależnie od pory roku. Franciszek I kazał zburzyć Luwr aby przekształcić go w renesansowy pałac. Polecił również wybudować Kościół Saint-Eustache i Merostwo. Otwarte na renesansowe idee miasto rozkwitło intelektualnie i kulturalnie dzięki rozwojowi drukarstwa, pracy licznych poetów i uczonych. Najwybitniejsi nauczali w nowym Kolegium Francuskim (College de France). Ale mocno katolicki Paryż z gruntu był nieprzyjazny Reformacji, w 1534 r. religia podzieliła miasto między katolików i protestantów. Ludność dokonała masakry Hugenotów w noc Św. Bartłomieja w 1572 r., następnie dołączyła do obozu katolików Ligi. W 1588 r. podniosła się do boju wraz z wiadomością o zamordowaniu ich szefa, diuka de Guise. Ogłoszono upadek króla Henryka III. Henryk IV został dopuszczony do władzy dopiero po wyrzeknięciu się religii protestanckiej.
Burbonowie bardzo dbali o rozkwit Paryża. Na początku XVII w., podczas panowania Henryka IV przebudowano Luwr i Pałac Tuileries rozpoczęty przez Katarzynę Medycejską. Henryk IV zakończył budowę Merostwa, Pont-Neuf, stworzył nowy typ placów geometrycznych i jednolitych takich jak plac Królewski (aktualnie plac Vosges) i plac Douphine. Rozwój kulturalny stolicy postępował wraz z wybudowaniem drukarnii królewskiej w 1620 r., Ogrodu Botanicznego i Akademii Francuskiej. Ludwik XIII zbudował nowe umocnienia na prawym brzegu (dzisiaj: bulwary) co spowodowało powiększenie miasta. Nowe dzielnice zastąpiły wieś na przedmieściu Saint-Honore, na wyspie Św. Ludwika, Marais i przedmieściu Saint-Germain. Richelieu kazał wybudować sobie Pałac Kardynalski (dzisiaj Pałac Królewski) a Maria Medycejska przeniosła się do Pałacu Luksemburskiego. Jako dziecko Ludwik XIV przeżył atak Frondy na Paryż. Lud paryski szybko wycofał się z tej wojny wielkich panów ale Król Słońce nigdy nie zapomniał, że jako dziecko musiał uciekać ze stolicy. Obrażony, przeniósł się do
Saint-Germain a w 1680 r do Wersalu. Mimo to, liczący 500 000 mieszkańców Paryż pozostał centrum życia intelektualnego i nadal piękniał. Monumentalne budowle powstały za rządów Colbert'a, który sprowadził sławnych architektów: François Mansart i Claude Perrault. Z końca XVII w. pochodzi kolumnada Luwru, która zapoczątkowuje styl klasyczny w opozycji do baroku włoskiego. Powstały też: Invalides, Obserwatorium, szpital Salpetriere, Kolegium Quatre-Nation (dzisiaj Instytut), Bramy Saint-Denis i Saint-Martin, Place Vendôme i Zwycięstwa, ogrody Tuileries i manufaktura Gobelins. To bogactwo architektoniczne mocno kontrastowało z przeludnionym i wynędzniałym Paryżem ludu. Siedziba rządu pozostała w Wersalu aż do Ancien Regime. Ten dystans przyczynił się zresztą do rozdźwięku między ludem a monarchią. W renesansie i oświeceniu Paryż był jednym z największych centrów kulturowych w Europie, czasach Ludwika XIV zaś miasto stało się także niezwykle bogate i silne.
2.1.3. Paryż w epoce oświecenia
Oświecenie, postawa naukowego racjonalizmu i krytycznego podejścia do panujących ideologii i stosunków społecznych, rozwijało się we Francji głównie w Paryżu- jakby w opozycji do Wersalu Ludwika XV, gdzie rządziły nepotyzm i korupcja. Podczas gdy gospodarka chyliła się ku upadkowi, kultura rozkwitała jak nigdy dotąd, a wielcy myśliciele, tacy jak Wolter czy Rousseau, cieszyli się sławą w całej Europie. Ludność Paryża wzrosła do około 650 000; planowano nowe rozwiązania urbanistyczne, powstała pierwsza mapa ulic miasta (1787). W XVIII w. Paryż stał się centrum oświeceniowych idei filozoficznych. W salonach i pierwszych kawiarniach (Procope) dyskutowano z pasją o równości, wolności i władzy narodu. Powstały nowe obiekty: Szkoła Wojskowa, Odeon, przyszły Panteon, Saint-Sulpice. Most Ludwika XVI prowadził prosto na plac Ludwika XV, był to pierwszy otwarty plac królewski (plac Concorde). W 1785 r. główni dzierżawcy zbierający podatki i udzielający zezwolenia na wywóz towarów do Paryża kazali wybudować Ledoux rotundy nowych obwałowań (plac Stalingradu, plac Narodowy). Ten mur, pozbawiony funkcji ochronnych, otaczał Paryż aż do 1860 r. Ogrody Pałacu Królewskiego, otwarte dla publiczności stały się miejscem dyskusji i podburzań do boju 12 lipca 1789 r.
Rewolucja francuska wyniosła Paryż na czoło Francji. Stolica stała się sceną większości wydarzeń rewolucyjnych a zwycięstwo Jakobinów jeszcze bardziej przyczyniło się do centralizacji. Trójkolorowa kokarda reprezentowała kolory Paryża, niebieski i czerwony przeplatający się z monarchiczna bielą. Ale Paryż chciał reprezentować cały naród, toteż Paryżanie nie mogli już cieszyć się taką wolnością jak reszta kraju, byli związani z władzą centralną na dobre i na złe. Napoleon stwarzył dla Paryża specjalny statut, bez rady miejskiej, „pod opieką prefekta Sekwany i prefekta policji bezpośrednio pod rozkazami rządu” (Michel Mourre). Centralizacja trwała do XIX w., wzmagając się wraz z rewolucjami przemysłowymi, masową emigracją wiejską i stworzeniem siatki transportu kolejowego a później drogowego.
2.1.4. Paryż za czasów Napoleona i zmiany od XIX w
Napoleon Bonaparte był najzdolniejszym generałem w armii francuskiej. Niestabilność nowego rządu porewolucyjnego dała mu szansę objęcia władzy; w listopadzie 1799 roku w pałacu Tuileries ogłosił się pierwszym konsulem. W maju 1804 roku koronował się na cesarza. Wprowadził scentralizowana administracje oraz nowoczesny kodeks prawny; zreformował szkolnictwo; zainicjował przemianę Paryża w najpiękniejszą stolicę świata. Ozdobił miasto wspaniałymi budowlami oraz dziełami sztuki, zdobytymi w podbojach. Napoleon nie miał czasu na zrealizowanie wszystkich projektów dotyczących stolicy, zaczął Łuk Triumfalny, Bursę, kolumnę Vendôme, kanały Ourcq, Saint-Martin i Saint-Denis. Kazał również zburzyć stare domy na mostach i brzegach Sekwany. W ten sposób odzyskano widok na rzekę.
Na skutek wojen napoleońskich Paryż był okupowany (1814-1815) po raz pierwszy od 4 stuleci. Rządy Napoleona jednak nie trwały zbyt długo w marcu 1813 roku armie pruska, austriacka i rosyjska oblegały Paryż, a pokonany Napoleon schronił się na Elbę. Powrócił do Paryża w 1815 roku, lecz przegrał pod Waterloo. Zmarł na wygnaniu w 1821 roku. Wraz z powrotem Burbonów zaczął się dynamicznie rozwijać. Napływy ludności z prowincji zwiększyły liczbę mieszkańców Paryża do 600 tys. (1800 r.). W 1846 r. miasto liczyło już milion mieszkańców. Wzrost liczby ludności XIX wiecznej Francji zaznaczył się przede wszystkim w stolicy. Ale zabudowa miasta pozostała średniowieczna toteż Paryż stał się miastem niezdrowym i przeludnionym. Oczywiście zachodnia część miasta rozkwitała, natomiast we wschodniej części lud był niedożywiony i podatny na różne epidemie (cholera w 1832 r.). Umieralność w tej części miasta była bardzo duża.
Jednak ten podział socjologiczny nie oznaczał jeszcze antagonizmu politycznego.
Rewolucje w 1830 r. i w lutym 1848 r. były wynikiem sprzymierzenia się robotników z mieszczanami paryskimi przeciwko monarchii. Rozłam nastąpił wraz z powstaniem socjalistów i represjami, które ono pociągnęło. Dopiero Second Empire (drugie cesarstwo) przyczyniło się do ostatecznego przekształcenia Paryża. Napoleon, zafascynowany nowoczesnością Londynu postanowił zmienić Paryż w wielką, światową stolicę, przystosowaną do nowoczesnego transportu i zapewniającą zdrowe warunki życia. Za jego rządów Paryż przekształcił się w najwspanialsze miasto Europy. W 1853-69 r. nadzór nad pracami został powierzony Georges Haussmannowi. Burząc stare, centralne dzielnice średniowieczne Haussmann stworzył wielkie, prostoliniowe aleje usiane drzewami i budynkami z kamienia. Miało to wizualnie połączyć mocne punkty miasta. Stary, zwarty układ średniowieczny zmienił na nowy, pełen szerokich arterii, bulwarów i alei. Powstały liczne gmachy reprezentacyjne, ogrody i parki. Zmodernizowano wodociągi, kanalizację i oświetlenie do aglomeracji Paryża włączono przedmieścia. Inżynierzy Alphand i Belgrand zbudowali nowy rurociąg wody pitnej pobierający wodę ze źródeł górnej Sekwany i nowoczesne kanały ściekowe. Powstało 2000 ha parków i ogrodów ciągnących się od lasków: Bulońskiego i Vincennes przez parki Buttes-Chaumont i Montsouris aż do skwerów upiększających każdą dzielnicę. Zbudowano nowe teatry np. teatr na placu Châtelet, operę Garnier, dwa szpitale idt. Napoleon III powierzył Baltard'owi prace nad unowocześnieniem Halles (hali targowej). Jednakże, w przeciwieństwie do Napoleona III, który finansował budowę wielkich miast robotniczych Haussmann nie przejmował się warunkami życia robotników i nie planował budowy nowych mieszkań. W 1845 r. Tiers zbudował nowe fortyfikacje; w 1860 r. dołączył do Paryża okoliczne gminy takie jak Auteuil, Batignolles, Villette i Charonne i w ten sposób stworzył aktualny podział administracyjny - 20 dzielnic. Niektóre, zbyt duże gminy zostały podzielone (np. Belleville). Te nowe dzielnice, jeszcze rolnicze szybko się zurbanizowały. Osiedlili się tam biedni robotnicy, którzy nie byli w stanie płacić ciągle podwyższanych czynszów w bogatszych dzielnicach. Koniec Cesarstwa był jednak nieuchronny. W 1870 r. wybuchła wojna francusko-pruska. Cesarz został aresztowany i 4 września 1870 r. Francja została ogłoszona Republiką. Rozdrażnienie spowodowane oblężeniem i defilada Niemców na Polach Elizejskich sprowokowały powstanie Komuny. Powstała ona z inicjatywy socjalistów i robotników (marzec-maj 1871 r.). Komuniści podpalili Merostwo i Pałac Tuileries. Koniec wieku przyniósł wyciszenie. Był to początek III Republiki. Od początku 1878 r. wielkie wystawy światowe proklamowały rozwój naukowy i techniczny. Wystawa z 1889 r., której punktem kulminacyjnym była Wieża Eiffel'a była ukoronowaniem konstrukcji z żelaza. Wystawa światowa z 1900 r. przekazała stolicy Duży i Mały Pałac oraz pierwszą linię metra otwartą przez Guimard'a. W 1910 r. została ukończona budowa Bazyliki Sacre-Coeur. W stolicy przebywało wielu malarzy impresjonistów oraz malarze z Ruche i Bateau-Lavoir. Miasto rozkwitło kulturalnie i artystycznie. Wiele osób, zafascynowanych dalekim wschodem kolekcjonowało sztukę azjatycką, którą dzisiaj możemy podziwiać w muzeach: Ennery, Cernuschi, Guimet. Wyraźnie wzrosła liczba ludności, w 1911 r. Paryż liczył ok. 2,9 mln mieszkańców. Wojna francusko-pruska zakończyła się upadkiem Paryża. Po zawarciu pokoju w 1871 roku nowy rząd tzw. Trzeciej Republiki skupić się musiał na poprawie sytuacji gospodarczej kraju. Po roku 1890 życie bardzo się zmieniło. Wynaleziono samochód, samolot, kino, telefon i gramofon i narodziła się belle èpoque. Paryż odzyskał swój wielkomiejski blask, formy nowego stylu Art. Nouveau ozdobiły budynki i przedmioty. Podczas I Wojny Światowej, dzięki zwycięstwu nad Marną Paryż nie uległ inwazji niemieckiej. W 1919 r. miasto cieszyło się z odzyskanego pokoju. Paryżanie rozebrali mury obwałowań wybudowanych przez Thiers'a, zresztą mocno już podniszczonych. Peryferie miasta zostały zabudowane dopiero w latach 60-tych. Wtedy też laski: Buloński i Vincennes zostały przyłaczone do Paryża. Paryż stał się takim, jaki znamy go dziś.
W okresie międzywojennym nastąpił rozkwit literacki i artystyczny. Artyści z całej Europy napływali na Montmartre i Montparnasse. W budownictwie również był to okres przemian. Państwo preferowało surowy i okazały styl epoki (Pałac Chaillot, Pałac Tokyo) natomiast mieszczanie skłaniali się ku stylowi Bruno Elkouken'a i Henri Sauvage (mieszkania w formie artystycznych atelier). Niektórzy odważyli się na nowoczesną awangardę (Auguste Perret, le Corbusier, Mallet-Stevens).
Podczas II wojny światowej, w czerwcu 1940 r. Paryż został zajęty przez Wehrmacht. Mimo trudności w oprowiantowaniu, licznych aresztowań Żydów i egzekucji zakładników stolica nadal rozwijała się intelektualnie. W latach 1920-1940 Paryż był Mekką artystów. Miasto żyło nowymi trendami sztuki, takimi jak kubizm, wprowadzony przez Picassa i Braque`a, czy sirrealizm przez Man Raya i Duchampa. Paryż był kulturalną stolica świata mieszkali tu artyści z różnych krajów, jak Hiszpan Picasso czy Amerykanie- Hemingway, Gertrude Stein, Sidney Becht. Szwajcar Le Corbusier zapoczątkował nową konstruktywistyczną architekturę o geometrycznych formach. W 1962 roku rozpoczęto rewaloryzacje miasta. Odrestaurowano podupadłe dzielnice, np. Marais. Działania te były częścią programu Grand Traveaux (wielkie prace) Francois Mitterranda. Wiele wysiłku włożono w prace nad zabytkami sztuki i muzeami, takimi jak Wielki Luwr czy Mosee d`Orsay. Projekt zakładał także wznoszenie nowoczesnych monumentalnych budowli publicznych, mających służyć przyszłości, jak Opera National de Paris Bastille, Cite des Sciences czy Bibliotheque Nationale de France. Te budowle, wraz z dzielnicą Defense i jej Wielkim Łukiem oraz Stade de Frence, tworzą dziś oblicze Paryża XXI wieku.