Druga wojna światowa różniła się w sposób zasadniczy od pierwszej. Głównym jej celem nie było zagarnięcie terenów, lecz fizyczne zniszczenie podbitych narodów, odebranie im tożsamości oraz rodzimej kultury. Te cele sąsiadujących państw ujawniły się wówczas, gdy 1 września 1939 roku armia niemiecka wkroczyła do kraju polskiego i 16 dni później armia sowiecka wkroczyła na nasze tereny wschodnie.
Niemcy głosili i wcielali w życie - ideologię rasistowską, zaś sowieci - teorie walki klasowej.
Efektem tych działań było ludobójstwo na masową skalę dokonywane w niemieckich obozach koncentracyjnych i łagrach obozowych. Utworzono Rzeszę i Generalną Gubernię. Żydzi , Cyganie i Polacy mieli być z terenu kraju całkowicie zlikwidowani. Ludobójstwu towarzyszyły masowe wywózki ludności na przymusowe roboty do Rzeszy, na Syberię i do Azji oraz rabunek gospodarki i kultury. Warszawa skapitulowała 27 września 1939 roku. Ostatnie poddała się Twierdza Modlin , bo aż 2 października 1939 r. Obronę Westerplatte zalicza się do największych poświęceń ludzkiego życia. Warszawa miała legnąć w gruzach - i legła. Zniszczona była tak bardzo, że po wojnie rozpatrywano przeniesienie stolicy do Lublina. domy w Al. Ujazdowskich i na Mokotowie przetrwały, ponieważ były pozajmowane przez Niemców. Utworzyli Niemcy obozy pracy. Ludność jak zwierzęta zaganiana w różnych godzinach była ,,z łapanki" do samochodów, rozwożona na Pawiak .Przymuszana głodem i biciem do pracy u niemieckich gospodarzy na ziemiach pruskich i terenach śląskich. Zbrodnia na narodach okupowanych polegała także na niszczeniu psychiki ludzkiej. Ale powstawały konspiracyjne gimnazja w mieszkaniach prywatnych. Profesorów w Krakowie zlikwidowano jednego dnia, więc Uniwersytet Jagielloński przeniósł się z Krakowa do Warszawy i połączył z Uniwersytetem Warszawskim. Na okres jednego tygodnia u nauczycielki Niemcy utworzyli tzw. kocioł - złapano wówczas 80 osób uczących się na tzw.tajnych kompletach. Ukazywało się 40 tytułów podziemnej gazety, wychodziło 1000 gazetek - recytowano współczesne wiersze. Literatura podziemna dawała nadzieję na przetrwanie i nie pozwalała na ,,odczłowieczenie" narodu. ,,Podziemna" walka o okupowane tereny i bohaterski opór stawiany okupantowi poniósł straty w ludziach ogromne, bo aż sześć milionów ludności polskiej zostało zamordowanych. Przed napaścią Polska liczyła 30 milionów ludności. Materialne pamiątki kultury zniszczono i wywieziono w 85 %